حسین وارث آدم

حسين وارث آدم
پدیدآوران	شریعتی، علی (نویسنده)
ناشر	انتشارات قلم
مکان نشر	تهران
سال نشر	1380ش.
چاپ	نهم
شابک	‎964-316-000-9
موضوع	حسين بن علي (ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - مقاله‏ها و خطابه‏ها شهادت - مقا‌له‌ها‌ و خطا‌به‌ها‌ شهيدان شيعه - مقاله‏ها و خطابه‏ها
کد کنگره	‏5ح4ش / 41/75 BP

حسین وارث آدم تألیف علی شریعتی؛ کتاب فوق شامل مجموعۀ گفتارها ونوشتارهاى دکتر شریعتى دربارۀ امام حسین(ع)است و عنوان آن از عنوان یک بخش (کتاب) آن، که درپیش به صورت مستقل چاپ شده بود، گرفته شده است.

مطالب کتاب طىّ سال 1347 تا 1355 (1388 - 1396ق) گفته و نوشته شده و فهرست آن چنین است: «حسین وارث آدم»، «ثار»، «شهادت»، «پس از شهادت»، «بحثى راجع به شهید»، «بینش تاریخى شیعه»، «انتظار مذهب اعتراض»، «فلسفۀ تاریخ در اسلام) و «مقدمه بر کتاب حجر بن عدى». در پنج بخش اوّل کتاب (تا صفحۀ ٢٢۵)، بیش از دیگر بخشها به امام حسین(ع) پر داخته شده است که در ذیل به توصیف آنها پرداخته مى‌شود:

«حسین وار ث آدم»، عنوان کتابی است که با الهام از زیار ت وارث نوشته شده وآن حضرت وارث همۀ انقلابهای انبیا شمرده شده که با زر و زور و تزویر پیکار کرد.

«ثار»، عنوان سخنرانی‌ای است که در آن از پیوند آن با ثوره سخن رفته و گفته شده که از کلمۀ ثار سراسر تاریخ انسان و فلسفۀ تاریخ استخراج و تفسیر مى‌شود.

«شهادت»، عنوان سخنرانی‌ای است که در آن ضمن بررسى قیام امام حسین(ع)، از مفهوم شهادت سخن رفته و گفته شده که هدف آن حضرت از قیام، شهادت بوده است. به نظر شریعتى، شهادت در اسلام یک «حکم»، مانند جهاد، است و «شهید هنگامی به میدان می‌آید که مجاهد، شکست خورده است». (ص189). وی معتقداست که شهادت مرگی نیست که دشمن ما بر مجاهد تحمیل کند، [بلکه ] شهادت مرگ دلخواهی است که مجاهد با همۀ آگاهی ... خود، انتخاب میکند!» (ص١٩٢). او بر آن است که امام حسین خواسته بود با شهادت خود، دشمن رارسوا و محکوم کند.

«پس از شهادت»، عنوان سخنرانی‌ای است که در آن گفته شده هر انقلابى دو چهره دارد: خون و پیام. و در انقلاب امام حسین(ع)، رسالت خون را آن حضرت و یارانش گزاردند و رسالت پیام را حضرت زینب به جا آورد.

«بحثی راجع به شهید»، عنوان سخنرانی دیگری است که در آن گفته شده دوگونه شهادت وجود دارد: شهادت حمزه‌اى و شهادت حسینى. «شهادت حمزه‌اى عبارت است از ... کشته شدن مردى که آهنگ کشتن دشمن کرده است ... امًا شهادت حسینى کشته شدن مردی است که خود براى کشته شدن خویش قیام کرده است.» (ص ٢٢٣).

در شهادت حمزه‌ای، شهادت، شهید (مجاهد) را انتخاب مى‌کند، امّا در شهادت حسینی، شهید، شهادت را انتخاب مى‌کند. شهادت حمزه‌اى یک حادثه و رویداد منفى در مسیر راه است، امّا شهادت حسینى یک سرمنزل در مسیر راه ویک ایده‌آل است. (ص٢٢٣ - ٢٢٢).

در نقد مطلبى از کتاب حسین وارث آدم رجوع شود به: [على اصغر ]عطائى خراسانى. کارنامه علامه مجلسى: شرحى فشرده پیرامون خدمات وتألیفات علامه مجلسى و تراوش وجودى او در حفظ آثار شیعه. (مشهد، کتابفروشى اسلامى، 1354)، ص 105 - 114.

همچنین به کتاب حماسۀ حسینى، از استاد مطهرى (ج ٣، ص٣٠٥ - ٣١٠) رجوع شود. و در نقد کتاب شهادت، که در ضمن آن کتاب شهید جاوید نقد شده است، رجوع شود به: انجمن تحقیق مسائل تاریخى واعتقادى (به کوشش) [نعمت الله صالحى نجف آبادى]. پیرامون نظر دکتر شریعتى دانشمند مجاهد در بارۀ کتاب «شهید جاوید».(تهران و قم، نشر نجف آباد، تاریخ مقدّمه ١٣٥٩). ٨٠ص، رقعى

منابع مقاله

اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380