حياة الإمام الحسين بن علي عليهماالسلام، دراسة و تحليل

حياة الإمام الحسين بن علي عليهما السلام: دراسة و تحليل
پدیدآوران	قرشی، باقر شریف (نویسنده)
ناشر	مدرسة العلمية الإيرواني
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1413ق. = 1992م.
چاپ	چهارم
موضوع	حسين بن علي (ع)، امام سوم، 4 - 61ق. واقعه کربلا، 61ق.
کد کنگره	‎‏/‎‏ق‎‏4‎‏ح‎‏9 / 41/4 BP ‏

حياة الإمام الحسين بن علي عليهماالسلام، دراسة و تحليل تألیف باقر شريف قَرَشی، کتابی است، توصیفی ۔تحلیلی دربارۀ امام حسین(ع) و روزگار او که بيان كنندۀ «نظر رایج» شيعه و از مفصّل‌ترين كتابهاست و با استناد به بيش از سيصد كتاب نوشته شده است.

علّت مفصّل بودن کتاب این است كە در آن ضمن پرداختن به زندگی امام حسین(ع)، از عصری که در آن می‌زيست سخن رفته است.

تاريخ مقدّمۀ جلد اوّل كتاب رجب 1394 و تاريخ مقدّمۀ جلد سوم صفر ١٣٩۶ است.

جلداول كتاب دربر دارندۀ زندگى امام تا دورۀ خلافت اميرالمؤمنين(ع) است. در این جلد از ولادت امام و مراسم آن، تربیت او در دامان جد و پدر و مادرش، آیات و روایات در بارۀ آن حضرت، ويژگيهاى او (شجاعت، صبر، حلم، رأفت و ... )، روايات او از جد و پدر و مادرش، روایات از او، زندگی او در عصر خلفای سه‌گانه و ... سخن رفته است.

نویسنده در بحث از محاصرۀ خانۀ عثمان گفته است علی‌رغم پندار برخى از مورّخان، امام حسن(ع) و امام حسين(ع) به دفاع از وى نپرداختند. (ص394).

نویسنده در این باره به بحث نپرداخته و به كتاب ديگرش (حياة الامام الحسن(ع))، ارجاع داده است.

جلد دوم شامل زندگی امام در دورۀ خلافت امیرالمؤمنین(ع) و سلطنت معاویه و یزید تا خروج آن حضرت از مدینه به مكّه و فرستادن مسلم بن عقيل به كوفه است. در اين جلد از كارنامۀ سلطنت معاويه و يزيد سخن رفته ودر بحثى مستقل با عنوان «الثورة الحسينية، اسبابها و مخططاتها» (ص٢۶٧ - ٣٠٢)، به برخى از علل قيام امام و انگيزه‌هاى او اشاره شده است؛ از جمله: مسؤوليّت دينى، مسؤوليّت اجتماعى، حمایت از اسلام، پاسداری از مقام خلافت، امر به معروف و از ميان بردن بدعت.

آنگاە ذیل عنوان «تخطیط الثورة» گفته شده كه آن حضرت هم خودش رافدا كرد و هم خانواده و داراییش را. سپس به بحث در بارۀ علّت اینكه آن حضرت زنان را با خود به كربلا برد، پرداخته و نظر محمدحسين آل كاشف الغطاء، احمد فهمى واحمد محمود صبحی بيان شده است.

جلد سوم با بحث در بارۀ هجرت امام به عراق و علّت آن شروع شده و سپس به علّت روی‌گردانی امام از حجاز و مصر و يمن و فارس و بصره پرداخته شده است.

آنگاه زیر عنوان «دلسوزان و خُردەگیران» (ص21 - 40)، از کسانی ياد شده كه از امام خواستند به كوفه نرود. نويسنده از اين عدّه در شمار دلسوزان ياد كرده است: مسور بن مخزمه، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن عباس، ابوبكر مخزومى، عبدالله بن جعده، جابر بن عبدالله، عبدالله بن مطيع، عمرو بن سعيد، محمّد بن حنفيّه، امّ‌سلمه وعبدالله بن زبير، و از اين عدّه در شمار خُرده‌گيران ياد شده است: عبدالله بن عمر، سعيد بن مسیب، ابو واقد لیثی، ابو سلمه، ابو سعید و عمرة بنت عبدالرّحمان.

آنگاہ از چھار تن از معاصران ياد شده كه به قيام امام عليه يزيد خُرده گرفتند: شيخ محمد خضرى، محمد نجار، محمد غزالی و احمد شبلی، كه شلبى درست است.

در ادامۀ کتاب از رفتن امام به کوفه، ورود به کربلا، ویژگیهای دو لشکر، شهادت امام و اصحاب و نزدیکانش، اسارت خانواده‌اش در کوفه و شام، بازگشت به مدینه و دستاوردهاى انقلاب كربلا بحث شده است. در ضمن بحث اخير از انقلاب عبدالله بن عفيف، انقلاب مدينه، انقلاب توّابين و انقلاب مختار بحث شده است.

منابع مقاله

اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380