قیام‌های شیعی (از سال 65 تا 220ق)

قیام های شیعی (از سال 65 تا 220 ه.ق)
پدیدآوران	شریفی، محسن (نويسنده)
ناشر	اکادیمیة الحکمة العقلیة
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1389ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-180-134-4
موضوع	شیعه - جنبش ها و قیام ها - اسلام - تاریخ، 65 - 250ق. - امویان - تاریخ - جنبش‏ها و قیام‏ها - عباسیان - تاریخ - جنبش ها و قیام ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ش4ق9 233 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

قیام‌های شیعی (از سال 65 تا 220ق)، نوشته محسن شریفی است. در این اثر، قیام‌هایی که گرایش‌های شیعی داشته‌اند، بررسی شده است. این خیزش‌ها عبارتند از قیام‌های: توابین (65ق)؛ مختار (66ق)؛ زید بن علی بن الحسین (121-122ق)؛ نفس زکیه (145ق)؛ ابراهیم بن عبدالله بن حسن (145ق)؛ یحیی بن عبدالله بن حسن (176ق)؛ ابن طباطبا (199ق)؛ محمد بن قاسم بن علی بن الحسین (219ق).

این اثر، پایان‌نامه نویسنده بوده است و با همان شیوه نوشتاری (کلیات، پیشینه پژوهش، مفاهیم و...) عرضه شده است. شریفی با نام‌ بردن از کتاب‌های برخی نویسندگان و سنجش محتوای آن‌ها، برجستگی‌ها و کاستی‌هایشان را برمی‌شمرد و خود در این اثر، توجه ویژه‌ای به علل ناکامی‌های قیام‌های شیعی در بازه زمانی (65 تا 220ق) می‌پردازد‏.

شریفی پس از بررسی قیام‌های 65 تا 220ق شیعیان چنین نتیجه می‌گیرد که: بیشتر این قیام‌ها به علویان نسبت داده می‌شود و بیشتر آن‌ها سرانجام ناخوشایندی داشته‌اند. این شکست‌ها و ناکامی‌ها علت‌های گوناگونی داشته است:

1. ناکارآمدی رهبران از حیث سیاست و تدبیر: در میان این خیزش‌ها، قیام مختار به پیروزی دست یافت که آن‌هم با اشتباهی از او به شکست انجامید؛
2. برتری دشمن از لحاظ کمی و کیفی: قیام‌کنندگان از آموزش نظامی و سلاح مناسب (آن‌گونه که سربازان حکومتی، آموزش‌دیده و مسلح شده بودند) برخوردار نبودند؛
3. مساعد نبودن موقعیت‌ها و شرایط: این قیام‌ها از آمادگی‌ کامل نداشتن و تفرقه میان یاران رنج می‌بردند و نیز هوادارانشان با اعلام بی‌موقع قیام روبه‌رو می‌شدند. قیام شهید فخ نمونه‌ای از آن‌هاست. مردم مدینه و مکه در آن هنگام در مناسک حج به سر می‌بردند و تجارت در آن ایام نیز مشغولشان کرده بود؛
4. کنار کشیدن امامان(ع) از متن این قیام‌ها: پیشوایان شیعه از امام سجاد(ع) به بعد، مبارزه را سمت و سوی فرهنگی داده بودند و از قیام مسلحانه پرهیز می‌نمودند. رهبران این قیام‌ها تحلیل سنجیده‌ای از شرایط سیاسی- اجتماعی زمانه نداشتند و هرچند که آنان مؤمن و ستم‌ستیز بودند، با انجام آن قیام‌ها به حرکت فرهنگی امامان(ع) ضربه‌های سختی می‌زدند.‏

شریفی از منابع شیعی و اهل سنت بهره گرفته و نشانی آن‌ها را در پاورقی‌ها آورده است. او در آغاز و پایان کتابش فهرست مطالب و منابع را درج کرده است.

منابع مقاله

متن کتاب.