همایون‌نامه

همایون نامه
پدیدآوران	م‍ن‍ش‍ی‌، م‍ح‍م‍دب‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ (نويسنده) همایونفرخ، رکن‌‌الدین (مصحح)
ناشر	الراجل أحمد السالم الیدالي
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1356ش
چاپ	1
موضوع	نثر فارسی - قرن 9ق. - نامه نگاري - قرن 9ق
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

همایون‌نامه، مجموعه‌ای از فرمان‌ها، مناشیر و ترسلاتی است که محمد بن علی بن جمال‌الاسلام، ملقب به منشی، یکی از نویسندگان و منشیان اوایل قرن نهم هجری، آن را به نام خواجه غیاث‌الدین پیراحمد خوافی، تألیف و تدوین کرده است. این اثر، به اهتمام رکن‌الدین همایون‌فرخ، منتشر شده است.

قصد و نظر مؤلف «همایون‌نامه»، در بادی امر، فراهم آوردن ترسلاتی در امور مختلف دیوانی و غیر آن بوده تا طالبان علم و مترسلان را به‌کار آید و بلاغت فزاید و رهنمون و الگویی در راه فراگیری فن ترسل باشد. لیکن گذشته از اینکه این اثر، امروز از نظر در دست‌ داشتن مراسلات و مکتوبات اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم، حائز کمال اهمیت و ارزش است و سبک و روش نویسندگی را در مکاتبات دیوانی و جز آن، نشان می‌دهد و می‌تواند برای کسانی که در راه سبک‌شناسی نثر فارسی، به تحقیق می‌پردازند و می‌خواهند سیر نویسندگی را از قرن اول هجری تاکنون، مورد بررسی قراردهند، از منابع و مآخذ قابل توجه است، ضمنا از نظر مشتمل بودن بر مکاتبات تاریخی و نشان دادن چگونگی وظایف و مسئولیت‌های بسیاری از مشاغل و مقامات مملکتی که امور عمومی را برعهده داشته‌اند، قابل بررسی است و می‌توان با غور در آنها از امور مختلف سیاسی و اجتماعی آن دو قرن، اطلاعات لازم را به ‌دست آورد.

پدر مؤلف، خود یکی از منشیان و مترسلان بلاغت‌شعار دربار مظفریان بوده و مؤلف نیز با استفاده از پیش‌نویس‌ها و مسودات بایگانی پدرش، مجموعه نفیس «همایون‌نامه» را فراهم آورده و در نتیجه می‌توان گفت که این اثر، حاوی منشآتی است که از اواسط قرن هشتم تا اواسط قرن نهم، به‌وسیله منشیان این یک قرن، به رشته تحریر درآمده و سیر تحول نثر فارسی را در طول این یک قرن، نموداری گویاست.

برای بررسی و سبک‌شناسی نثر فارسی، نیاز مبرم به منابع مختلف است و متأسفانه از منشآت قرون مختلف، مجموعه‌های مدون در دست نیست تا نحوه و شیوه و روش نویسندگی را در امور مختلف دیوانی و جز آن، مورد نقد و بررسی قرار داد و سیر تحول و دگرگونی و تکامل نثر فارسی را در اعصار مختلف، دریافت. از این نظر، اثر حاضر، می‌تواند پایه و بنیانی برای پژوهشگران در این زمینه باشد.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.