دین‌ها و کیش‌های ایرانی در دوران باستان به روایت شهرستانی

دین‌ها و کیش‌های ایرانی در دوران باستان به روایت شهرستانی
پدیدآوران	شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (مؤلف)، ابوالقاسمی، محسن (مصححح و مترجم)
ناشر	هیرمند
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1383
چاپ	یکم
موضوع	شهرستانی. محمدبن عبدالکریم. 479-548ق .الملل والنحل . ادیان - متون قدیمی تا قرن 14ق . ایران - دین - متون قدیمی تا قرن 14ق .
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP 236/ش9م7442

دین‌ها و کیش‌های ایرانی در دوران باستان به روایت شهرستانی ، متن عربی و برگردان فارسی باب سوم از کتاب الملل و النحل، نوشته ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی (479-548ق) را که به کوشش یکی از استادان فرهنگ و زبان‌های ایران باستان فراهم آمده، دربرمی‌گیرد. محسن عبدالقاسمی متن عربی را تصحیح و به فارسی ترجمه کرده و تعلیقاتی بر آن نگاشته است.

باب سوم کتاب شهرستانی، یک مقدمه و دو فصل دارد. مقدمه، در شرح کسانی است که شبهه دینی دارند. فصل نخست، به معرفی مغان و فرقه‌های آن، از جمله کیومرثیان، زروانیه و زرتشتیان اختصاص دارد.

شهرستانی در فصل دوم، درباره ثنویان و فرقه‌های دیگر در ایران باستان سخن گفته و از مانویان، مزدکیه، دیصانیه، مرقیونیه و کنتویه و صیامیه و تناسخیه به عنوان مهم‌ترین فرقه‌های آن نام برده است. همان‌طور که گفته شد، اثر، تعلیقاتی دارد که در آن، توضیح‌های ارزشمندی درباره مطالب کتاب شهرستانی آمده و در پردازش آن‌ها از متون اصلی زرتشتی و آثار محققان استفاده شده که حائز اهمیت است.

منابع مقاله

شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی؛ کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر چهارم: ادیان ایران باستان)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1396ش.