ثنویان در عهد باستان

ثنویان در عهد باستان
پدیدآوران	جلالی نائینی، محمدرضا (مؤلف)
ناشر	طهوری
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1384
چاپ	یکم
زبان	فارسی
تعداد جلد	1

ثنویان در عهد باستان ، تألیف محمدرضا جلالی نائینی، به بررسی آیین‌های باستانی ایران، با رنگ ثنویت‌گرایی اختصاص دارد.

به گفته مؤلف، «ثنوی» نام عمومی پیروان همه مذاهبی است که به دو خدا، یکی خدای نور و خیر به نام اهوره‌مزدا و دیگری خدای تاریکی و شر به اسم اهریمن معتقد بودند و در حدود هزاره دوم پیش از میلاد در پهنه فلات ایران و حواشی آن پیدا شدند.

نویسنده با روش توصیفی و با استناد به منابع مهم در این زمینه، کتاب خود را در یک پیشگفتار، که در آن مطالبی درباره علم تاریخ ادیان، فرهنگ عصر ساسانی و توجه ملل و نحل‌نویسان مسلمان به ثنویان آورده، و همچنین هست بخش و یک پیوست تنظیم کرده است.

نگاهی به اسطوره‌های مربوط به نمونه نخستین انسانی، یعنی کیومرث و خاندان پیشدادیان، محتوای بخش نسخت را تشکیل می‌دهد. در بخش دوم، آیین زروانی بررسی شده است. بخش‌های سوم و پنجم، به ترتیب، به بررسی آیین مغان و دین ایرانیان پیش از زرتشت و آیین مهرپرستی اختصاص دارد. در بخش ششم، زندگی و دوران پیامبری زرتشت بر بنیاد روایت‌های گوناگون از جمله روایت‌های یونانی، منابع اسلامی و روایت‌های سنتی بررسی شده است. سرانجام در دو بخش پایانی، آیین‌های مانویت و مزدکیه با اشاره‌ای به زندگی بنیادگذاران آن‌ها، مهم‌ترین باورها و منابع مطالعه درباره‌آن‌ها از نظر گذرانده شده است. در قسمت پیوست کتاب هم مطالبی چند درباره شورش انوشه‌زاد بر پدرش انوشیروان براساس منابع تاریخی اسلامی از جمله اخبارالطوال دینوری و شاهنامه فردوسی آمده است.

منابع مقاله

شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی؛ کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر چهارم: ادیان ایران باستان)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1396ش.