المشكلات التربوية الأسرية والأساليب العلاجية

المشكلات التربوية الأسرية والأساليب العلاجية
پدیدآوران	حازمی، خالد بن حامد (نویسنده)
ناشر	دار عالم الکتب للطباعة و النشر و التوزیع
مکان نشر	ریاض
سال نشر	1423ق/2002م
چاپ	اول
موضوع	تربیت خانوادگی (اسلام),اسلام و خانواده
کد کنگره	‏BP۲۵۳/۴/ح۲م۵

المشكلات التربوية الأسرية والأساليب العلاجية تألیف خالد بن حامد حازمی؛ توجه خاصى که در اسلام به خانواده و مسائل گوناگون آن شده است، در مکتب‌هاى بشرى وجود ندارد و این مى‌رساند که بشر در همه امور زندگى آزمند دین است. خانواده در عصر حاضر با چالش‌هاى فکرى و اخلاقى گوناگونى دست‌به‌گریبان است که در اثر آن‌ها مشکلات فراوانى میان همسران و مشکلاتى در تربیت فرزندان پدید آمده است که این اثر در پى بیان آن مشکلات و بررسى علل آن‌ها و شرح روش‌هاى تربیتى درمان آن‌هاست (ص 5).

مطالب کتاب در دو فصل و بر اساس آیات و روایات و گاه تربیت‌نگاشت‌هاى مسلمانان پرداخته شده است. سرآغاز فصل نخست، بیان مفهوم خانواده و هدف‌ها و وظایف آن است. نگارنده در ادامه مشکلات خانواده را که حاصل تکیه بر مادیات و دورى از نظام تربیتى اسلام است، به سه دسته: عمومى، همسران، فرزندان تقسیم مى‌کند و در شرح آن‌ها از جمله به این نکات اشاره مى‌کند: کنترل جمعیت، ازدواج دیرهنگام، شکاف در روابط خانوادگى، کوتاهى همسران در پاسداشت حقوق یکدیگر، کاهش جایگاه مدیریت مرد در خانواده، ضعف اعتقادى و کوتاهى در عبادت، بزهکارى، پرورش روحیات دخترانه در پسران، گوشه‌گیرى، سرپیچى، خودبزرگ‌بینى. پایان‌بخش این فصل اشارتى است به نیازهاى فرزندان و چند توصیه‌تربیتى.

در فصل دوم، به روش‌هاى تربیتى نظر شده و براى بازشکافت آن، ابتدا به مفهوم روش، تنوع و تعدد روش‌ها در تربیت اسلامى، اهمیت تنوع در روش‌هاى تربیتى اشارتى رفته است، آنگاه از پنج روش تربیتى: استفاده از سرمشق و نمونه برتر، داستان، تشویق و تهدید، اندرز، تنبیه یاد و در واکاوى آن‌ها به نکات ذیل پرداخته شده است: اهمیت سرمشق تربیتى، انگیزه‌هاى روحى پیروى از سرمشق برتر، بایستى تربیتى داستان، ویژگى‌هاى داستان‌هاى قرآن و سنت نبوى، اهمیت تشویق و تهدید در تعلیم و تربیت، عوامل مؤثر افتادن این دو روش تربیتى، نابایستى‌هاى تربیتى به‌کارگیرى این دو روش فرهنگى، مفهوم اندرز و اهمیت تربیتى آن، ارکان اندرز، مفهوم تنبیه، انواع تنبیه، اصول تنبیه.

موضوعات مطرح‌شده در این اثر چنان که باید باز و بررسى نشده و به فروع و جنبه‌هاى گوناگون مطالب پرداخته نشده است؛ فهرست منابع و مآخذ مؤلف هم غیرفنى و مغلوط تنظیم شده است همچنین، گاه برخى از واژگان، اعلام و عنوان آثار نادرست افتاده‌اند، مثلاً: مغرواى را معزاوى؛ التازى را النازى؛ تقریع را تربع؛ الرساله المفصله لاحوال المتعلمین و احکام المعلمین والمتعلمین را الرساله... و احکام المتعلمین آورده‌اند (ص 39، 40، 67، 74، 77، 78).

منابع مقاله

رفیعی، بهروز، کتاب‌شناسی تعلیم و تربیت در اسلام، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، قم، یکم، 1390ش.