عمرو بن شرحبیل

عمرو بن شرحبیل
نام کامل	ابوميسره عمرو بن شرحبیل همدانى كوفى
نام‌های دیگر	عمرو بن شرحبیل
نسب	همدانى كوفى
نام پدر	شرحبیل
ولادت	آغاز هجرت یا کمی پیش از آن
رحلت	63ق
دین	اسلام
مذهب	تشیع
اطلاعات علمی
اساتید	عبدالله بن مسعود

عمرو بن شرحبیل‌، ابومیسره همدانى و کوفى؛ از على علیه‌السّلام و عبداللّه بن مسعود روایت نقل کرده است. در میان اصحاب ابن مسعود از جمله شش نفرى بود که عهده‌دار تعلیم قرآن و سنت پیامبر بودند و مردم را از دانش خود بهره‌مند مى‌ساختند. او همچنین از حذیفه و سلمان و قیس بن سعد بن عباده و نظایر آنان از فرزانگان صحابه روایت کرده است.

عاصم بن بهدله از قول ابووائل مى‌گوید: «همدانى‌ها نظیر ابومیسره را ندارند.

بسیار روزه مى‌گرفت و به غایت شب زنده‌دار، عابد و زاهد بود و از فضلاى اصحاب ابن مسعود به شمار مى‌رفت و در کوفه امام مسجد بنى وادعه بود». او مورد اطمینان ابن مسعود بود.

نمونه تفسیری

(ابن مسعود) روزى از او پرسید: اى ابومیسره! نظر تو درباره «بِالْخُنَّسِ، الْجَوارِ الْکنَّسِ» چیست؟. عمرو مى‌گوید: گفتم: من آن را فقط به عنوان گاو وحشى مى‌شناسم. گفت: من هم بیش از آنچه گفتى نمى‌دانم.

وثاقت

شهید ثانى در «درایه» درباره او مى‌گوید: «تابعى، فاضل و از اصحاب ابن مسعود است». او از صحابه شمرده مى‌شود؛ یا آن که خدمت حضرت رسیده است و طبق نقل خوارزمى، او از راویان حدیث غدیر است. ابن حجر در «الإصابه» از قول طبرانى گفته است: «او از طریق عبدالعزیز بن عبداللّه قرشى از سعید بن ابى‌عروبه از قاسم بن عبدالغفار از عمرو بن شرحبیل آورده است مى‌گوید: از پیامبر شنیدم که مى‌فرمود: خدایا! یارى کن کسى را که على را یارى کند و گرامى دار کسى را که على را گرامى دارد و واگذار کسى را که على را واگذارد».

بررسی نام پدر او

و در نسخه «الإصابه» به جاى شرحبیل واژه شراحیل آمده است که این اشتباه در نسخه است؛ زیرا از شراحیل به عنوان پدر عمرو در کتاب‌هاى تراجم اصلا یادى نشده است. علاوه بر آنکه ابن عبدالبرّ و نیز ابن اثیر از او به عنوان «عمرو بن شرحبیل» نام برده‌اند. پس چنین برمى‌آید که در نسخه «الإصابه» تحریفى رخ داده است. ابن عبدالبرّ گفته است: «او غیر از عمرو بن شرحبیل همدانى، ابومیسره شاگرد ابن مسعود است» و نسب او را نیافته است، ولى ابن اثیر هر دو را یکى دانسته و صحیح هم همین است؛ زیرا تولد او در آغاز هجرت یا اندکى پیش از آن بوده است. بنابراین او تابعى به شمار مى‌رود که پیامبر صلّى‌اللّه‌علیه‌واله را درک کرده است؛ گر چه به سبب کمى سن با پیامبر همنشین نشده است، ولى شنیدن حدیث توسط او از پیامبر صلّى‌اللّه‌علیه‌واله در حالتى که نوجوانى نزدیک بلوغ بوده، ممکن است.

وفات

در سال 63 در زمان فرمانروایى عبیداللّه بن زیاد درگذشت.

منابع مقاله

معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، چاپ یکم، 1379-1380ش.