ابوالجارود زیاد بن منذر

ابوالجارود زیاد بن منذر
نام کامل	ابوجارود زياد بن منذر همدانى كوفى خارفى
نام‌های دیگر	ابوجارود
نسب	همدانى كوفى خارفى
نام پدر	منذر
رحلت	150 تا 160ق
فرزندان	جارود
دین	اسلام
مذهب	زیدی

ابوجارود زیاد بن مُنْذر همدانى کوفى خارفى (متوفای 150 تا 160ق) از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و از بنیانگذران فرقه جارودیه.

بخارى درگذشت او را بین سال‌هاى 150 تا 160 دانسته است. او از بسیارى از تابعان مانند عطیه عوفى، اصبغ بن نباته، حسن بصرى و عبداللّه بن حسن روایت کرده است.

مذهب

او نخست در زمره خواص امام باقر علیه‌السّلام و سپس امام صادق علیه‌السّلام بود، ولى پس از قیام زید بن على از هواداران او گردید و از امام صادق علیه‌السّلام کناره گرفت و در این راه به اندازه‌اى گستاخانه رفتار کرد که مورد نفرت و نفرین حضرت قرار گرفت. او با لقب «سرحوب» (حیوان نابیناى دریایى) شهرت یافت و فرقه «سرحوبیه- زیدیه» منتسب به اوست. رجالیان عامه و خاصه او را- در نقل حدیث- ضعیف شمرده‌اند.

از ابوالجارود بيش از صد حديث در كتب اربعه نقل شده است. محدّثان مشهورى همچون: حسن بن محبوب، عبداللَّه بن سنان، ابان بن عثمان، عبداللَّه بن مغيره و محمّد بن سنان از او نقل روايت كرده‌اند. شيخ مفيد رحمه‌اللَّه او و چند نفر ديگر از راويان احاديث عدد امامان و رؤيت ماه رمضان را اين گونه ستوده است.

ابن غضائرى - كه به تضعيف راويانْ شهره است - درباره او به ملايمت سخن گفته و او را مدح كرده است. او در حديث شيعه، داراى جايگاه مناسبى است. روايات او در ميان شيعه اماميه، بيش از زيديه است. عالمان ما تنها احاديث محمد بن سنان از او را ناپسند مى شمارند؛ ولى احايث محمّد بن بكر ارحبى از او را معتبر مى دانند.

سخن ابن غضائرى حاكى از آن است كه احاديث ابو الجارود را پذيرفته است. او تنها احاديثى را كه از طريق محمّد بن سنان از او نقل شده، مورد پذيرش عالمان نمى داند. اين نكته با توجّه به تفاوت طبقات و تضعيف محمّد بن سنان است و ارتباطى با عدم وثاقت ابو الجارود ندارد.

عالمان مشهور رجالى همانند نجاشى و شيخ طوسى، او را از منظر نقل روايت، تضعيف نكرده‌اند. تنها كشّى در كتاب رجالى خويش، احاديثى از امام صادق عليه‌السلام نقل كرده است كه به دگرگونى او و پشت كردن به حق و دروغگويى اشاره دارد. ضعيف بودن اسناد تمامىِ اين متون، سبب كاهش اعتماد بدان مى گردد.

آثار

او تفسیرى دارد که از امام باقر علیه‌السّلام روایت کرده و این تفسیر در تفسیر قمى آمده است. طبرسى و دیگران نیز از ابوجارود روایت کرده‌اند.

منابع مقاله

1. معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، چاپ یکم، 1379-1380ش.
2. پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه