۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابنح' به 'ابن ح'
(صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر = NUR19097J1.jpg | عنوان = التاريخ الكبير | عنوانهای دی...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابنح' به 'ابن ح') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر = NUR19097J1.jpg | | تصویر = NUR19097J1.jpg | ||
| عنوان = | | عنوان = التاريخ الكبير | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = /ب3ت2 114 BP | | کد کنگره = /ب3ت2 114 BP | ||
| موضوع = حديث - علم | | موضوع = حديث - علم الرجال، محدثان اهل سنت | ||
| ناشر = دار الکتب العلمية | | ناشر = دار الکتب العلمية | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد = 4 | | تعداد جلد = 4 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =19097 | ||
| کد پدیدآور = 8530 | | کد پدیدآور = 8530 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''التاريخ الكبير'''، اثر محمد بن اسماعیل بن ابراهیم جعفی بخاری (متوفی 256ق- 869ق)، یکی از مصادر شناخت جرح و تعدیل راویان در میان اهل سنت میباشد. | '''التاريخ الكبير'''، اثر [[بخاری، محمد بن اسماعیل|محمد بن اسماعیل بن ابراهیم جعفی بخاری]] (متوفی 256ق- 869ق)، یکی از مصادر شناخت جرح و تعدیل راویان در میان اهل سنت میباشد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
===راویان موجود در کتاب=== | ===راویان موجود در کتاب=== | ||
بخاری مدعی است که نام چهل هزار نفر در این کتاب آمده است. گذشتگان نیز آمارهای بالایی از تعداد تراجم این کتاب ذکر کردهاند. برای نمونه حاکم نیشابوری (متوفی ۴۰۵ق) چهل هزار نفر و ذهبی (متوفی ۷۴۸ق) نیز همین تعداد را ذکر کرده است؛ اما چاپهای کنونی تنها ۱۳۳۰۸ ترجمه را در بردارد<ref>همان، ص134- 135</ref>. | [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] مدعی است که نام چهل هزار نفر در این کتاب آمده است. گذشتگان نیز آمارهای بالایی از تعداد تراجم این کتاب ذکر کردهاند. برای نمونه [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]] (متوفی ۴۰۵ق) چهل هزار نفر و [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] (متوفی ۷۴۸ق) نیز همین تعداد را ذکر کرده است؛ اما چاپهای کنونی تنها ۱۳۳۰۸ ترجمه را در بردارد<ref>همان، ص134- 135</ref>. | ||
===اطلاعات موجود درباره راویان=== | ===اطلاعات موجود درباره راویان=== | ||
بخاری مدعی است که درباره بیشتر کسانی که نامشان در کتاب آمده است، جریانی تاریخی سراغ دارد و تنها برای طولانی نشدن مطالب کتاب، از ذکر آن صرفنظر کرده است. مطالب موجود در شرححال اشخاص بهقرار زیر است: | [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] مدعی است که درباره بیشتر کسانی که نامشان در کتاب آمده است، جریانی تاریخی سراغ دارد و تنها برای طولانی نشدن مطالب کتاب، از ذکر آن صرفنظر کرده است. مطالب موجود در شرححال اشخاص بهقرار زیر است: | ||
# اسم؛ سلیم بن عبدالله بن جناده الفهمی. | # اسم؛ سلیم بن عبدالله بن جناده الفهمی. | ||
# کنیه؛ مسلم بن مهران: کنیه مسلم أبوالمثنی. | # کنیه؛ مسلم بن مهران: کنیه مسلم أبوالمثنی. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
# محل سکونت؛ محمد بن ادریس أبوعبدالله الشافعی القرشی: سکن مصر. | # محل سکونت؛ محمد بن ادریس أبوعبدالله الشافعی القرشی: سکن مصر. | ||
# سفرها؛ عمران بن الجعد: أصلهم من الکوفه ثم صاروا إلی الری. | # سفرها؛ عمران بن الجعد: أصلهم من الکوفه ثم صاروا إلی الری. | ||
# مصاحبت با پیامبر(ص) و اتفاقاتی دراینباره؛ شریک: من أصحاب النبی (ص). | # مصاحبت با پیامبر(ص) و اتفاقاتی دراینباره؛ شریک: من أصحاب النبی(ص). | ||
# ذکر برخی اساتید و شاگردان؛ شداد بن معقل: سمع | # ذکر برخی اساتید و شاگردان؛ شداد بن معقل: سمع ابن مسعود روی عنه المسیب بنرافع و عبدالعزیز بن رفیع؛ محمد بن ادریس: سمع مالک بن انس. | ||
# وضعیت روایات راوی؛ عمران بن سریع: فی حدیثه نظر. | # وضعیت روایات راوی؛ عمران بن سریع: فی حدیثه نظر. | ||
# نمونهای از روایات راوی؛ الضحاک بن منذر بن جریر بن عبدالله:... حدثنا الضحاک بن منذر بن جریر بن عبدالله البجلی: کنت مع أبی فقال: سمعت النبی(ص): «لا یأوی الضاله إلا ضال». | # نمونهای از روایات راوی؛ الضحاک بن منذر بن جریر بن عبدالله:... حدثنا الضحاک بن منذر بن جریر بن عبدالله البجلی: کنت مع أبی فقال: سمعت النبی(ص): «لا یأوی الضاله إلا ضال». | ||
# ذکر مکان و زمان روایت؛ برای شناخت ملاقات راوی با مروی عنه. | # ذکر مکان و زمان روایت؛ برای شناخت ملاقات راوی با مروی عنه. | ||
# حضور راوی در جنگها، فتوحات و...، مانند موضع آنها در قتل عثمان یا واقعه حره و مانند آن؛ عمران بن نمران ابوسلیمان: أدرک غزو فتح حمص. | # حضور راوی در جنگها، فتوحات و...، مانند موضع آنها در قتل عثمان یا واقعه حره و مانند آن؛ عمران بن نمران ابوسلیمان: أدرک غزو فتح حمص. | ||
# ذکر ویژگیهای مهم فردی مانند قاری یا شاعر بودن و یا نکته مهم دیگری از زندگی راوی؛ عیسی بن میمون: کان قارئاً للقرآن قرأ علی | # ذکر ویژگیهای مهم فردی مانند قاری یا شاعر بودن و یا نکته مهم دیگری از زندگی راوی؛ عیسی بن میمون: کان قارئاً للقرآن قرأ علی ابن کثیر. | ||
# آرا و اقوال راوی؛ صبیح بن عبدالله:... عن صبیح بن عبدالله قال: «استعمل عثمان أباسفیان بن الحارث علی الفروض». | # آرا و اقوال راوی؛ صبیح بن عبدالله:... عن صبیح بن عبدالله قال: «استعمل عثمان أباسفیان بن الحارث علی الفروض». | ||
# نقش راوی در وقایع تاریخی؛ عمران بن سریع: کنا مع خدیفته فی مسجد الکوفه فأنشأ یحدث عن الأحزاب، روی عنه علقمه بن مرثد. | # نقش راوی در وقایع تاریخی؛ عمران بن سریع: کنا مع خدیفته فی مسجد الکوفه فأنشأ یحدث عن الأحزاب، روی عنه علقمه بن مرثد. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
===شیوه تنظیم راویان=== | ===شیوه تنظیم راویان=== | ||
اصول تنظیم و ترتیب افراد در کتاب به شرح زیر است: | اصول تنظیم و ترتیب افراد در کتاب به شرح زیر است: | ||
# بخاری اسامی راویان را بر اساس حروف الفبا (تنها در حرف اول نام شخص و نام پدر او)، تنظیم کرده است. برای نمونه ترجمه «محمد بن بلال، محمد بن بشیر و محمد بن ابوبکر» را که نام پدر همه آنها با حرف «باء» شروع شده، پشت سر هم آورده است. | # [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] اسامی راویان را بر اساس حروف الفبا (تنها در حرف اول نام شخص و نام پدر او)، تنظیم کرده است. برای نمونه ترجمه «محمد بن بلال، محمد بن بشیر و محمد بن ابوبکر» را که نام پدر همه آنها با حرف «باء» شروع شده، پشت سر هم آورده است. | ||
# در آخر بابهای الفبایی، «باب الواحد» آمده شده، که شامل اسامی تک است؛ | # در آخر بابهای الفبایی، «باب الواحد» آمده شده، که شامل اسامی تک است؛ | ||
# در هر یک از ابواب حروف الفبا، برای اسامی پرتکرار، بابی به نام همان اسم تشکیل شده است؛ مانند ابواب ابراهیم، اسحاق، ایوب و... در باب الالف. افزون بر این، چنین اسمهایی بر اساس حرف نخست نام پدر تنظیم یافتهاند. مثلاً در باب ابراهیم، بابی چون باب الباء دیده میشود که اسمهایی مانند ابراهیم بن براء، ابراهیم بن بشیر، ابراهیم بن بشار و... در آن وجود دارد. در پایان هم ذیل «باب من افناء الناس» از کسانی یاد شده است که نام پدرشان مشخص نیست. مثلاً در پایان باب ابراهیم و در «باب من افناء الناس» نامهایی چون ابراهیم الانصاری، ابراهیم القرشی و... دیده میشود. | # در هر یک از ابواب حروف الفبا، برای اسامی پرتکرار، بابی به نام همان اسم تشکیل شده است؛ مانند ابواب ابراهیم، اسحاق، ایوب و... در باب الالف. افزون بر این، چنین اسمهایی بر اساس حرف نخست نام پدر تنظیم یافتهاند. مثلاً در باب ابراهیم، بابی چون باب الباء دیده میشود که اسمهایی مانند ابراهیم بن براء، ابراهیم بن بشیر، ابراهیم بن بشار و... در آن وجود دارد. در پایان هم ذیل «باب من افناء الناس» از کسانی یاد شده است که نام پدرشان مشخص نیست. مثلاً در پایان باب ابراهیم و در «باب من افناء الناس» نامهایی چون ابراهیم الانصاری، ابراهیم القرشی و... دیده میشود. | ||
# نویسنده، برای احترام رسول خدا(ص) نام محمد را در ابتدای باب اسامی آورده است. ازاینرو، کسانی که همنام پیامبرند پیش از بابهای الفبایی معرفی شدهاند<ref>همان، ص137</ref>. | # نویسنده، برای احترام رسول خدا(ص) نام محمد را در ابتدای باب اسامی آورده است. ازاینرو، کسانی که همنام پیامبرند پیش از بابهای الفبایی معرفی شدهاند<ref>همان، ص137</ref>. | ||
===مبنای توثیق و تضعیف راوی=== | ===مبنای توثیق و تضعیف راوی=== | ||
# بخاری در استفاده از الفاظ جرح با احتیاط عمل میکند؛ ازاینرو در جرح، بیشتر از تعبیر «فیه نظر» و مانند آن استفاده کرده است. شدیدترین تضعیف در این کتاب با تعبیر «منکر الحدیث» بیان شده و در توثیق هم غالباً از مبالغه استفاده نشده و بیشتر تعابیر «ثقه» یا «حسن الحدیث» به کار رفته است. | # [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] در استفاده از الفاظ جرح با احتیاط عمل میکند؛ ازاینرو در جرح، بیشتر از تعبیر «فیه نظر» و مانند آن استفاده کرده است. شدیدترین تضعیف در این کتاب با تعبیر «منکر الحدیث» بیان شده و در توثیق هم غالباً از مبالغه استفاده نشده و بیشتر تعابیر «ثقه» یا «حسن الحدیث» به کار رفته است. | ||
# باید به مراد بخاری در برخی اصطلاحات نیز توجه کرد. برای نمونه او عبارات «فیه نظر» و «لیس بقوی» را برای راوی ضعیف و عبارت «سکتوا عنه» را درباره راویای که حدیثش را ترک کرده، استفاده نموده است. همچنین به باور او نقل حدیث از کسی که با تعبیر «منکر الحدیث» تضعیف شده است، جایز نیست. | # باید به مراد [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] در برخی اصطلاحات نیز توجه کرد. برای نمونه او عبارات «فیه نظر» و «لیس بقوی» را برای راوی ضعیف و عبارت «سکتوا عنه» را درباره راویای که حدیثش را ترک کرده، استفاده نموده است. همچنین به باور او نقل حدیث از کسی که با تعبیر «منکر الحدیث» تضعیف شده است، جایز نیست. | ||
# در برخی موارد، بخاری به نقل آرای پیشوایان جرح و تعدیل پیرامون راویان پرداخته است؛ | # در برخی موارد، [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] به نقل آرای پیشوایان جرح و تعدیل پیرامون راویان پرداخته است؛ | ||
# برخی سکوت بخاری درباره راوی را، توثیق راوی شمردهاند؛ اما | # برخی سکوت [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] درباره راوی را، توثیق راوی شمردهاند؛ اما ابن حجر این دیدگاه را با استقرا، رد کرده است<ref>همان</ref>. | ||
===شیوه اطلاعرسانی درباره راویان=== | ===شیوه اطلاعرسانی درباره راویان=== | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۹: | ||
===امتیاز کتاب=== | ===امتیاز کتاب=== | ||
موارد ذیل را میتوان از امتیازات تاریخ کبیر بخاری برشمرد: | موارد ذیل را میتوان از امتیازات تاریخ کبیر [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] برشمرد: | ||
# بخاری اسامی بسیاری را همراه با شرححالشان آورده است؛ ازاینرو این کتاب در ذکر برخی از رجال انفراد دارد؛ | # [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] اسامی بسیاری را همراه با شرححالشان آورده است؛ ازاینرو این کتاب در ذکر برخی از رجال انفراد دارد؛ | ||
# او بر شرححال راویانی که از آنها نقل میکند، بیشتر از دیگر رجالیان تسلط دارد. | # او بر شرححال راویانی که از آنها نقل میکند، بیشتر از دیگر رجالیان تسلط دارد. | ||
# بخاری توانسته است، میان افراد متشابه در نام و نام پدر، در بسیاری از موارد تمییز دهد و هر شخص را جدا از دیگری بیاورد؛ | # [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] توانسته است، میان افراد متشابه در نام و نام پدر، در بسیاری از موارد تمییز دهد و هر شخص را جدا از دیگری بیاورد؛ | ||
# بخاری احادیث بسیاری را که در کتب حدیثی دیگر نیامده است، در کتاب خود آورده است. به همین دلیل نزد عالمان اهل سنت، پیشوای حدیث و امیرالمؤمنین در حدیث تلقی میشود<ref>همان، ص138</ref>. | # [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] احادیث بسیاری را که در کتب حدیثی دیگر نیامده است، در کتاب خود آورده است. به همین دلیل نزد عالمان اهل سنت، پیشوای حدیث و امیرالمؤمنین در حدیث تلقی میشود<ref>همان، ص138</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
تألیفهایی که پیرامون اثر حاضر صورت گرفته، عبارتند از: | |||
# «بيان خطأ البخاري في تاريخه»، تألیف ابن ابیحاتم رازی با تصحیح عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی که مؤسسه الکتب الثقافی آن را به چاپ رسانده است. | # «بيان خطأ البخاري في تاريخه»، تألیف [[ابن ابیحاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابیحاتم رازی]] با تصحیح عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی که مؤسسه الکتب الثقافی آن را به چاپ رسانده است. | ||
# «تخريج الأحادیث المرفوعة المسندة في كتاب التاريخ الكبير بخاري»، تألیف احمد محمد بن عبدالکریم بن عبید در سه جلد که مکتبه الرشد ریاض به سال ۱۴۲۰ق آن را به چاپ رسانده است<ref>همان، ص138- 139</ref>. | # «تخريج الأحادیث المرفوعة المسندة في كتاب التاريخ الكبير بخاري»، تألیف احمد محمد بن عبدالکریم بن عبید در سه جلد که مکتبه الرشد ریاض به سال ۱۴۲۰ق آن را به چاپ رسانده است<ref>همان، ص138- 139</ref>. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۰: | ||
== وابستهها == | == وابستهها == | ||
[[الجرح و التعديل]] | |||
[[ | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:حدیث]] | |||
[[رده:علم الحدیث]] | |||
[[رده:مباحث خاص علم الحدیث]] | |||