ابن ابی‌طی، یحیی بن حمید: تفاوت میان نسخه‌ها
(غنی سازی متن) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ح' به 'ابن ح') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" |[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی| | | data-type="authorTeachers" |[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] | ||
تاج‌على اشرف بن اغر | تاج‌على اشرف بن اغر | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| data-type="authorCode" | | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE08581AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ابن ابى‌طَىّ، يحيى بن | '''ابن ابى‌طَىّ، يحيى بن حمید بن ظافر حلبى غسّانى''' (۵۷۵ - ۶۳۰ق)، عالم مورخ و ادیب شیعی، اهل حلب | ||
== ولادت == | == ولادت == | ||
در حلب زاده شد. ولى از تاريخ تولد او اطلاعى در دست نيست. ياقوت او را در 619ق در حلب ديده است. | در حلب زاده شد. ولى از تاريخ تولد او اطلاعى در دست نيست. ياقوت او را در 619ق در حلب ديده است. | ||
پيشه پدر يحيى را برخى نجّارى نوشته و آورده‌اند كه بر همه نجاران حلب مقدّم بود و در نسب وى نيز «ابن نجار» را افزوده‌اند و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی| | پيشه پدر يحيى را برخى نجّارى نوشته و آورده‌اند كه بر همه نجاران حلب مقدّم بود و در نسب وى نيز «ابن نجار» را افزوده‌اند و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] «صنعة النجارة» ضبط كرده است. | ||
يحيى قرائت قرآن را نزد پدر آموخت و فقه | يحيى قرائت قرآن را نزد پدر آموخت و فقه امامیّه را از [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] فراگرفت و در اصول، قرائات، لغت و جز آنها دستى يافت و روايت ابوعمرو نافع را تجريد كرد. همچنين وى نزد تاج‌على اشرف بن اغر به تلمذ پرداخت و نهج‌البلاغه و مقدارى از اشعار تاج‌على را نزد او خواند. ابن ابى طىّ شعر نيز مى‌گفت. وى، الملك الظاهر بن صلاح‌الدين را مدح گفت و در سلك شاعران و مقربان وى درآمد. او از 597ق به آموزش اطفال پرداخت و تصنيف و تأليف را پيشه خویش ساخت و روزى خود را از آن راه مى‌يافت. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] از وى به عنوان اديب حلبى ياد كرده و تاريخ او را تاريخ كبير خوانده است. | ||
[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] از ياقوت نقل مى‌كند كه ابن ابى طىّ تصنيف را دكان | [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] از ياقوت نقل مى‌كند كه ابن ابى طىّ تصنيف را دكان خویش و وسيله گذران معاش ساخته بود. وى به تصانيف ديگران دست مى‌برد و با پس و پيش كردن و افزودن و كاستن مطالب كتب ديگران كه در آنها رنج برده بودند، نامى عجيب بر آنها مى‌نهاد و با کتابتى عالى عرضه مى‌كرد؛ اما به قول [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ]]، دور نيست كه چون شیعیان ياقوت را به علت عقيده نادرستش نسبت به على(ع) -چنانكه [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] ذكر مى‌كند- از سوريه گريزانده بودند، وى چنين تهمتها را بر ابن ابى طى وارد كرده است، بى آنكه از كتب مشخصى در این زمینه نام برده باشد. | ||
مهم‌ترين اثر | مهم‌ترين اثر ابن ابى‌طىّ تاريخ بزرگ او به نام «معادن الذهب في تاريخ الملوك و الخلفاء و ذوى الرُّتب» است كه مورد استفاده مورخان پس از وى به‌ویژه ابن‌فرات و ابوشامه قرار گرفته و برگرفته‌هاى مهمى از آن در آثار این دو مورخ محفوظ مانده است. همچنين [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]]، ابن شحنه، راغب، صفدى و [[ذهبى]] از تاريخ او نقل و استفاده كرده‌اند. فصولى از معادن الذهب به حكومت صلاح‌الدين و فرزندش الظّاهر اختصاص داشته و نيز داراى اطلاعات با ارزشى درباره تاريخ شام، جنگهاى صليبى، تاريخ ایران، مصر و عراق بوده است. در همین مأخذ به شيوه‌اى از معادن سخن رفته كه گویا اصل کتاب در دسترس نویسنده آن بوده، اما وجود نسخه‌اى از آن محقق نشده است. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
از ديگر آثار اوست: | از ديگر آثار اوست: | ||
# الحاوى في رجال الشيعة الامامیه. | |||
# بيان المعالم. | |||
# تاريخ العلماء. | |||
# تهذيب الاستيعاب قرطبى. | |||
# حوادث الزمان. | |||
# خلاصة الخلاص في آداب الخواص. | |||
# رواة الشيعة. | |||
# سلك النظام في اخبار الشام. | |||
# شرح نهج‌البلاغه. | |||
# عقود الجواهر في سيرة الملك الظاهر. | |||
# فضائل الائمة. | |||
# کتاب السير. | |||
# كنز الموحدين في سيرة صلاح‌الدين. | |||
# مختار تاريخ المغرب<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1367 آصف فکرت، محمد، ج2، ص676]</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
آصف فکرت، محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374. | [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1367 آصف فکرت، محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۷
| نام | ابن ابی‌طی، یحیی بن حمید |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | حمید |
| متولد | ح 575 |
| محل تولد | حلب |
| رحلت | 630 ق |
| اساتید | ابن شهرآشوب
تاج‌على اشرف بن اغر |
| برخی آثار | الحاوی فی رجال الشیعة الإمامیة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08581AUTHORCODE |
ابن ابى‌طَىّ، يحيى بن حمید بن ظافر حلبى غسّانى (۵۷۵ - ۶۳۰ق)، عالم مورخ و ادیب شیعی، اهل حلب
ولادت
در حلب زاده شد. ولى از تاريخ تولد او اطلاعى در دست نيست. ياقوت او را در 619ق در حلب ديده است.
پيشه پدر يحيى را برخى نجّارى نوشته و آورده‌اند كه بر همه نجاران حلب مقدّم بود و در نسب وى نيز «ابن نجار» را افزوده‌اند و ابن حجر «صنعة النجارة» ضبط كرده است.
يحيى قرائت قرآن را نزد پدر آموخت و فقه امامیّه را از ابن شهرآشوب فراگرفت و در اصول، قرائات، لغت و جز آنها دستى يافت و روايت ابوعمرو نافع را تجريد كرد. همچنين وى نزد تاج‌على اشرف بن اغر به تلمذ پرداخت و نهج‌البلاغه و مقدارى از اشعار تاج‌على را نزد او خواند. ابن ابى طىّ شعر نيز مى‌گفت. وى، الملك الظاهر بن صلاح‌الدين را مدح گفت و در سلك شاعران و مقربان وى درآمد. او از 597ق به آموزش اطفال پرداخت و تصنيف و تأليف را پيشه خویش ساخت و روزى خود را از آن راه مى‌يافت. ابن خلكان از وى به عنوان اديب حلبى ياد كرده و تاريخ او را تاريخ كبير خوانده است.
ابن حجر از ياقوت نقل مى‌كند كه ابن ابى طىّ تصنيف را دكان خویش و وسيله گذران معاش ساخته بود. وى به تصانيف ديگران دست مى‌برد و با پس و پيش كردن و افزودن و كاستن مطالب كتب ديگران كه در آنها رنج برده بودند، نامى عجيب بر آنها مى‌نهاد و با کتابتى عالى عرضه مى‌كرد؛ اما به قول آقابزرگ، دور نيست كه چون شیعیان ياقوت را به علت عقيده نادرستش نسبت به على(ع) -چنانكه ابن خلكان ذكر مى‌كند- از سوريه گريزانده بودند، وى چنين تهمتها را بر ابن ابى طى وارد كرده است، بى آنكه از كتب مشخصى در این زمینه نام برده باشد.
مهم‌ترين اثر ابن ابى‌طىّ تاريخ بزرگ او به نام «معادن الذهب في تاريخ الملوك و الخلفاء و ذوى الرُّتب» است كه مورد استفاده مورخان پس از وى به‌ویژه ابن‌فرات و ابوشامه قرار گرفته و برگرفته‌هاى مهمى از آن در آثار این دو مورخ محفوظ مانده است. همچنين ابن خلكان، ابن شحنه، راغب، صفدى و ذهبى از تاريخ او نقل و استفاده كرده‌اند. فصولى از معادن الذهب به حكومت صلاح‌الدين و فرزندش الظّاهر اختصاص داشته و نيز داراى اطلاعات با ارزشى درباره تاريخ شام، جنگهاى صليبى، تاريخ ایران، مصر و عراق بوده است. در همین مأخذ به شيوه‌اى از معادن سخن رفته كه گویا اصل کتاب در دسترس نویسنده آن بوده، اما وجود نسخه‌اى از آن محقق نشده است.
آثار
از ديگر آثار اوست:
- الحاوى في رجال الشيعة الامامیه.
- بيان المعالم.
- تاريخ العلماء.
- تهذيب الاستيعاب قرطبى.
- حوادث الزمان.
- خلاصة الخلاص في آداب الخواص.
- رواة الشيعة.
- سلك النظام في اخبار الشام.
- شرح نهج‌البلاغه.
- عقود الجواهر في سيرة الملك الظاهر.
- فضائل الائمة.
- کتاب السير.
- كنز الموحدين في سيرة صلاح‌الدين.
- مختار تاريخ المغرب[۱].
پانویس
منابع مقاله