ابن ابی‌طی، یحیی بن حمید: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۷

ابن ابی‎طی، یحیی بن حمید

نام	ابن ابی‎طی، یحیی بن حمید
نام‌های دیگر
نام پدر	حمید
متولد	ح 575
محل تولد	حلب
رحلت	630 ‌‎ق
اساتید	ابن‌ شهرآشوب تاج‌على اشرف بن اغر
برخی آثار	الحاوی فی رجال الشیعة الإمامیة
کد مؤلف	AUTHORCODE08581AUTHORCODE

ابن ابى‌طَىّ، يحيى بن حمید بن ظافر حلبى غسّانى (۵۷۵ - ۶۳۰ق)، عالم مورخ و ادیب شیعی، اهل حلب

ولادت

در حلب زاده شد. ولى از تاريخ تولد او اطلاعى در دست نيست. ياقوت او را در 619ق در حلب ديده است.

پيشه پدر يحيى را برخى نجّارى نوشته و آورده‌اند كه بر همه نجاران حلب مقدّم بود و در نسب وى نيز «ابن نجار» را افزوده‌اند و ابن‌ حجر «صنعة النجارة» ضبط كرده است.

يحيى قرائت قرآن را نزد پدر آموخت و فقه امامیّه را از ابن‌ شهرآشوب فراگرفت و در اصول، قرائات، لغت و جز آنها دستى يافت و روايت ابوعمرو نافع را تجريد كرد. همچنين وى نزد تاج‌على اشرف بن اغر به تلمذ پرداخت و نهج‌البلاغه و مقدارى از اشعار تاج‌على را نزد او خواند. ابن ابى طىّ شعر نيز مى‌گفت. وى، الملك الظاهر بن صلاح‌الدين را مدح گفت و در سلك شاعران و مقربان وى درآمد. او از 597ق به آموزش اطفال پرداخت و تصنيف و تأليف را پيشه خویش ساخت و روزى خود را از آن راه مى‌يافت. ابن‌ خلكان از وى به عنوان اديب حلبى ياد كرده و تاريخ او را تاريخ كبير خوانده است.

ابن حجر از ياقوت نقل مى‌كند كه ابن ابى طىّ تصنيف را دكان خویش و وسيله گذران معاش ساخته بود. وى به تصانيف ديگران دست مى‌برد و با پس و پيش كردن و افزودن و كاستن مطالب كتب ديگران كه در آنها رنج برده بودند، نامى عجيب بر آنها مى‌نهاد و با کتابتى عالى عرضه مى‌كرد؛ اما به قول آقابزرگ، دور نيست كه چون شیعیان ياقوت را به علت عقيده نادرستش نسبت به على(ع) -چنانكه ابن خلكان ذكر مى‌كند- از سوريه گريزانده بودند، وى چنين تهمتها را بر ابن ابى طى وارد كرده است، بى آنكه از كتب مشخصى در این زمینه نام برده باشد.

مهم‌ترين اثر ابن‌ ابى‌طىّ تاريخ بزرگ او به نام «معادن الذهب في تاريخ الملوك و الخلفاء و ذوى الرُّتب» است كه مورد استفاده مورخان پس از وى به‌ویژه ابن‌فرات و ابوشامه قرار گرفته و برگرفته‌هاى مهمى از آن در آثار این دو مورخ محفوظ مانده است. همچنين ابن‌ خلكان، ابن‌ شحنه، راغب، صفدى و ذهبى از تاريخ او نقل و استفاده كرده‌اند. فصولى از معادن الذهب به حكومت صلاح‌الدين و فرزندش الظّاهر اختصاص داشته و نيز داراى اطلاعات با ارزشى درباره تاريخ شام، جنگهاى صليبى، تاريخ ایران، مصر و عراق بوده است. در همین مأخذ به شيوه‌اى از معادن سخن رفته كه گویا اصل کتاب در دسترس نویسنده آن بوده، اما وجود نسخه‌اى از آن محقق نشده است.

آثار

از ديگر آثار اوست:

الحاوى في رجال الشيعة الامامیه.
بيان المعالم.
تاريخ العلماء.
تهذيب الاستيعاب قرطبى.
حوادث الزمان.
خلاصة الخلاص في آداب الخواص.
رواة الشيعة.
سلك النظام في اخبار الشام.
شرح نهج‌البلاغه.
عقود الجواهر في سيرة الملك الظاهر.
فضائل الائمة.
کتاب السير.
كنز الموحدين في سيرة صلاح‌الدين.
مختار تاريخ المغرب^[۱].

پانویس

↑ آصف فکرت، محمد، ج2، ص676

منابع مقاله

آصف فکرت، محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.

وابسته‌ها

الحاوی فی رجال الشیعة الإمامیة

[1] آصف فکرت، محمد، ج2، ص676

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 <div class="wikiInfo">
-[[پرونده:NUR08581.jpg|بندانگشتی|ابن ابیطی، یحیی بن حمید]]
+[[پرونده:NUR08581.jpg|بندانگشتی|ابن ابی‎طی، یحیی بن حمید]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type="authorName" |ابن ابیطی، یحیی بن حمید
+! نام!! data-type="authorName" |ابن ابی‎طی، یحیی بن حمید
 |-
 |نام‌های دیگر
@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 |-
 |نام پدر
-| data-type="authorfatherName" |
+| data-type="authorfatherName" |حمید
 |-
 |متولد
-| data-type="authorbirthDate" |
+| data-type="authorbirthDate" |ح 575
 |-
 |محل تولد
-| data-type="authorBirthPlace" |
+| data-type="authorBirthPlace" |حلب
 |-
 |رحلت
@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 |-
 |اساتید
-| data-type="authorTeachers" |
+| data-type="authorTeachers" |[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن‌ شهرآشوب]]
+تاج‌على اشرف بن اغر
 |-
 |برخی آثار
-| data-type="authorWritings" |
+| data-type="authorWritings" |[[الحاوی فی رجال الشیعة الإمامیة]]
 |- class="articleCode"
 |کد مؤلف
-| data-type="authorCode" |AUTHORCODE8581AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE08581AUTHORCODE
 |}
 </div>
+'''ابن ابى‌طَىّ، يحيى بن حمید بن ظافر حلبى غسّانى''' (۵۷۵ - ۶۳۰ق)، عالم مورخ و ادیب شیعی، اهل حلب
+== ولادت ==
+در حلب زاده شد. ولى از تاريخ تولد او اطلاعى در دست نيست. ياقوت او را در 619ق در حلب ديده است.
-«ابن ابى طَىّ، يحيى بن حميد بن ظافر حلبى غسّانى»، مورخ و اديب شيعى در حلب زاده شد. ولى از تاريخ تولد او اطلاعى در دست نيست. ياقوت او را در 619ق در حلب ديده است.
+پيشه پدر يحيى را برخى نجّارى نوشته و آورده‌اند كه بر همه نجاران حلب مقدّم بود و در نسب وى نيز «ابن نجار» را افزوده‌اند و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن‌ حجر]] «صنعة النجارة» ضبط كرده است.
-پيشه پدر يحيى را برخى نجّارى نوشته و آورده‌اند كه بر همه نجاران حلب مقدّم بود و در نسب وى نيز «ابن نجار» را افزوده‌اند و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن‌حجر]] «صنعة النجارة» ضبط كرده است.
+يحيى قرائت قرآن را نزد پدر آموخت و فقه امامیّه را از [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن‌ شهرآشوب]] فراگرفت و در اصول، قرائات، لغت و جز آنها دستى يافت و روايت ابوعمرو نافع را تجريد كرد. همچنين وى نزد تاج‌على اشرف بن اغر به تلمذ پرداخت و نهج‌البلاغه و مقدارى از اشعار تاج‌على را نزد او خواند. ابن ابى طىّ شعر نيز مى‌گفت. وى، الملك الظاهر بن صلاح‌الدين را مدح گفت و در سلك شاعران و مقربان وى درآمد. او از 597ق به آموزش اطفال پرداخت و تصنيف و تأليف را پيشه خویش ساخت و روزى خود را از آن راه مى‌يافت. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن‌ خلكان]] از وى به عنوان اديب حلبى ياد كرده و تاريخ او را تاريخ كبير خوانده است.
-يحيى قرائت قرآن را نزد پدر آموخت و فقه اماميّه را از ابن‌شهرآشوب فراگرفت و در اصول، قرائات، لغت و جز آنها دستى يافت و روايت ابوعمرو نافع را تجريد كرد. همچنين وى نزد تاج‌على اشرف بن اغر به تلمذ پرداخت و نهج‌البلاغه و مقدارى از اشعار تاج‌على را نزد او خواند. ابن ابى طىّ شعر نيز مى‌گفت. وى، الملك الظاهر بن صلاح‌الدين را مدح گفت و در سلك شاعران و مقربان وى درآمد. او از 597ق به آموزش اطفال پرداخت و تصنيف و تأليف را پيشه خويش ساخت و روزى خود را از آن راه مى‌يافت. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن‌خلكان]] از وى به عنوان اديب حلبى ياد كرده و تاريخ او را تاريخ كبير خوانده است.
+[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] از ياقوت نقل مى‌كند كه ابن ابى طىّ تصنيف را دكان خویش و وسيله گذران معاش ساخته بود. وى به تصانيف ديگران دست مى‌برد و با پس و پيش كردن و افزودن و كاستن مطالب كتب ديگران كه در آنها رنج برده بودند، نامى عجيب بر آنها مى‌نهاد و با کتابتى عالى عرضه مى‌كرد؛ اما به قول [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ]]، دور نيست كه چون شیعیان ياقوت را به علت عقيده نادرستش نسبت به على(ع) -چنانكه [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] ذكر مى‌كند- از سوريه گريزانده بودند، وى چنين تهمتها را بر ابن ابى طى وارد كرده است، بى آنكه از كتب مشخصى در این زمینه نام برده باشد.
-[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] از ياقوت نقل مى‌كند كه ابن ابى طىّ تصنيف را دكان خويش و وسيله گذران معاش ساخته بود. وى به تصانيف ديگران دست مى‌برد و با پس و پيش كردن و افزودن و كاستن مطالب كتب ديگران كه در آنها رنج برده بودند، نامى عجيب بر آنها مى‌نهاد و با کتابتى عالى عرضه مى‌كرد؛ اما به قول [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ]]، دور نيست كه چون شيعيان ياقوت را به علت عقيده نادرستش نسبت به على(ع) -چنانكه [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] ذكر مى‌كند- از سوريه گريزانده بودند، وى چنين تهمتها را بر ابن ابى طى وارد كرده است، بى آنكه از كتب مشخصى در اين زمينه نام برده باشد.
-مهم‌ترين اثر ابن‌ابى‌طىّ تاريخ بزرگ او به نام «معادن الذهب في تاريخ الملوك و الخلفاء و ذوى الرُّتب» است كه مورد استفاده مورخان پس از وى به‌ويژه ابن‌فرات و ابوشامه قرار گرفته و برگرفته‌هاى مهمى از آن در آثار اين دو مورخ محفوظ مانده است. همچنين [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن‌خلكان]]، ابن‌شحنه، راغب، صفدى و [[ذهبى]] از تاريخ او نقل و استفاده كرده‌اند. فصولى از معادن الذهب به حكومت صلاح‌الدين و فرزندش الظّاهر اختصاص داشته و نيز داراى اطلاعات با ارزشى درباره تاريخ شام، جنگهاى صليبى، تاريخ ايران، مصر و عراق بوده است. در همين مأخذ به شيوه‌اى از معادن سخن رفته كه گويا اصل کتاب در دسترس نويسنده آن بوده، اما وجود نسخه‌اى از آن محقق نشده است.
-== آثار==
+مهم‌ترين اثر ابن‌ ابى‌طىّ تاريخ بزرگ او به نام «معادن الذهب في تاريخ الملوك و الخلفاء و ذوى الرُّتب» است كه مورد استفاده مورخان پس از وى به‌ویژه ابن‌فرات و ابوشامه قرار گرفته و برگرفته‌هاى مهمى از آن در آثار این دو مورخ محفوظ مانده است. همچنين [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن‌ خلكان]]، ابن‌ شحنه، راغب، صفدى و [[ذهبى]] از تاريخ او نقل و استفاده كرده‌اند. فصولى از معادن الذهب به حكومت صلاح‌الدين و فرزندش الظّاهر اختصاص داشته و نيز داراى اطلاعات با ارزشى درباره تاريخ شام، جنگهاى صليبى، تاريخ ایران، مصر و عراق بوده است. در همین مأخذ به شيوه‌اى از معادن سخن رفته كه گویا اصل کتاب در دسترس نویسنده آن بوده، اما وجود نسخه‌اى از آن محقق نشده است.
+==آثار==
 از ديگر آثار اوست:
-. الحاوى في رجال الشيعة الاماميه.
+# الحاوى في رجال الشيعة الامامیه.
+# بيان المعالم.
-. بيان المعالم.
+# تاريخ العلماء.
+# تهذيب الاستيعاب قرطبى.
-. تاريخ العلماء.
+# حوادث الزمان.
+# خلاصة الخلاص في آداب الخواص.
-. تهذيب الاستيعاب قرطبى.
+# رواة الشيعة.
+# سلك النظام في اخبار الشام.
-. حوادث الزمان.
+# شرح نهج‌البلاغه.
+# عقود الجواهر في سيرة الملك الظاهر.
-. خلاصة الخلاص في آداب الخواص.
+# فضائل الائمة.
+# کتاب السير.
-. رواة الشيعة.
+# كنز الموحدين في سيرة صلاح‌الدين.
+# مختار تاريخ المغرب<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1367 آصف فکرت، محمد، ج2، ص676]</ref>.
-. سلك النظام في اخبار الشام.
-. شرح نهج‌البلاغه.
-عقود الجواهر في سيرة الملك الظاهر.
-فضائل الائمة.
-کتاب السير.
-كنز الموحدين في سيرة صلاح‌الدين.
-مختار تاريخ المغرب<ref>آصف فکرت، محمد، ج2، ص676</ref>.
 ==پانویس==
-<references />
+<references/>
-== منبع مقاله==
+==منابع مقاله==
-آصف فکرت، محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.
+[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1367 آصف فکرت، محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.]
-== وابسته‌ها ==
+==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
 [[الحاوی فی رجال الشیعة الإمامیة]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]