نثر الدر في المحاضرات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن‌ ع'
جز (جایگزینی متن - ' | کتابخانۀ دیجیتال نور =' به '| کتابخانۀ دیجیتال نور =')
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن‌ ع')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
[[محفوظ، خالد عبدالغنی]] (محقق)
[[محفوظ، خالد عبدالغنی]] (محقق)


[[آبی، منصور بن حسین]] (نويسنده)
[[آبی، منصور بن حسین]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏PJA‎‏ ‎‏3777‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏2‎‏
| کد کنگره =‏PJA‎‏ ‎‏3777‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏2‎‏
خط ۱۴: خط ۱۴:
اسلام - تاریخ
اسلام - تاریخ


اسلام - مقاله‎ها و خطابه‎ها
اسلام - مقاله‌ها و خطابه‌ها


نثر عربی - قرن 5ق.
نثر عربی - قرن 5ق.
خط ۲۵: خط ۲۵:
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =7
| تعداد جلد =7
| کتابخانۀ دیجیتال نور =6318
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10201
| کتابخوان همراه نور =10201
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۳۱: خط ۳۲:
}}
}}


'''نثر الدر في المحاضرات'''، كتابى است به زبان عربى، نوشته ابوسعد آوى، درباره آداب، نكته‌ها و ظرايف.
'''نثر الدر في المحاضرات'''، كتابى است به زبان عربى، نوشته [[منصور بن حسین آبی]]، درباره آداب، نكته‌ها و ظرايف.
نام كتاب، به‌صورت‌هاى زير نيز ذكر شده است:
نام كتاب، به‌صورت‌هاى زير نيز ذكر شده است:


خط ۵۷: خط ۵۸:
درباره مورد اول، ابوسعد، پس از ذكر آيات قرآن، ابتدا احاديث نبوى، سپس مواعظ و خطب [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و پس از آن، كلام ائمه شيعه(ع) را نقل كرده، آن‌گاه به نقل گفتار بنى عباس(به غير از خلفا) پرداخته است. وى، اين روش را در سراسر كتاب خود رعايت كرده است. اكثر اخبار و گفته‌هايى كه ابوسعد نقل كرده، جز جنبه فصاحت و بلاغت ادبى، ارتباط خاصى با هم ندارند، البته همين‌ها در فهم شخصيت صاحبان آنها بسيار مفيد است.
درباره مورد اول، ابوسعد، پس از ذكر آيات قرآن، ابتدا احاديث نبوى، سپس مواعظ و خطب [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و پس از آن، كلام ائمه شيعه(ع) را نقل كرده، آن‌گاه به نقل گفتار بنى عباس(به غير از خلفا) پرداخته است. وى، اين روش را در سراسر كتاب خود رعايت كرده است. اكثر اخبار و گفته‌هايى كه ابوسعد نقل كرده، جز جنبه فصاحت و بلاغت ادبى، ارتباط خاصى با هم ندارند، البته همين‌ها در فهم شخصيت صاحبان آنها بسيار مفيد است.


ابوسعد آوى، در جلد يكم «نثر الدر»، براى نخستين بار به ابتكارى بسيار جالب پرداخته و يك فهرست موضوعى براى آيات قرآن كريم سامان داده است. اين، در حالى است كه برخى از پژوهش‌گران، كهن‌ترين فهرست‌ها و كشف الآيات قرآن كريم را مربوط به قرن نهم هجرى دانسته‌اند كه به همت شهاب‌الدين احمد بن محمد مدون نيشابورى تدوين يافته است. آوى، هدف نگارش خود را از اين فهرست، در مقدمه كتاب، چنين بيان داشته: «تا نويسندگان و خطيبان بتوانند نوشته‌ها و گفته‌هاى خود را با آيات قرآنى بيارايند و كلام خود را رونق و اعتبار دهند».
ابوسعد آوى، در جلد يكم «نثر الدر»، براى نخستين بار به ابتكارى بسيار جالب پرداخته و يك فهرست موضوعى براى آيات قرآن كريم سامان داده است. اين، در حالى است كه برخى از پژوهش‌گران، كهن‌ترين فهرست‌ها و كشف الآيات قرآن كريم را مربوط به قرن نهم هجرى دانسته‌اند كه به همت شهاب‌الدين احمد بن محمد مدون نيشابورى تدوين يافته است. آوى، هدف نگارش خود را از اين فهرست، در مقدمه كتاب، چنين بيان داشته: «تا نويسندگان و خطیبان بتوانند نوشته‌ها و گفته‌هاى خود را با آيات قرآنى بيارايند و كلام خود را رونق و اعتبار دهند».


برخى از عنوان‌هايى كه ابوسعد آوى، آيات قرآن را بر اساس آنها تقسيم‌بندى كرده، عبارت است از:
برخى از عنوان‌هايى كه ابوسعد آوى، آيات قرآن را بر اساس آنها تقسيم‌بندى كرده، عبارت است از:
خط ۹۵: خط ۹۶:
باب سوم، مشتمل بر قسمتى از خطبه‌ها و كلمات [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] است. باب چهارم، برخى از گفتارهاى ائمه شيعه(ع) را در بر دارد كه آوى درباره آنها نوشته: «هم سلالة النبوة و اولو الامر و ارباب الحق، فيهم محط الرسالة و مقر الامامة و مهبط الوحى و مقتبس العلم و منار الاسلام و معلم‌الدين و شعار الايمان».
باب سوم، مشتمل بر قسمتى از خطبه‌ها و كلمات [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] است. باب چهارم، برخى از گفتارهاى ائمه شيعه(ع) را در بر دارد كه آوى درباره آنها نوشته: «هم سلالة النبوة و اولو الامر و ارباب الحق، فيهم محط الرسالة و مقر الامامة و مهبط الوحى و مقتبس العلم و منار الاسلام و معلم‌الدين و شعار الايمان».


باب پنجم، حاوى برخى از اقوال جماعتى از بنى هاشم است، از جمله گفتار عبدالمطلب، زبير بن عبدالمطلب، ابوطالب، عباس بن عبدالمطلب، عقيل بن ابى‌طالب، محمد بن على بن ابى‌طالب(ابن الحنفية)، [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، عبدالله بن جعفر بن ابى‌طالب، على بن عبدالله بن عباس و...
باب پنجم، حاوى برخى از اقوال جماعتى از بنى هاشم است، از جمله گفتار عبدالمطلب، زبير بن عبدالمطلب، ابوطالب، عباس بن عبدالمطلب، عقيل بن ابى‌طالب، محمد بن على بن ابى‌طالب(ابن الحنفية)، [[ابن‌ عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، عبدالله بن جعفر بن ابى‌طالب، على بن عبدالله بن عباس و...


جلد دوم(فصل دوم)«نثر الدر»، مشتمل بر گفتار خلفاى راشدين(غير از [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]])، برخى از صحابه و عمر بن عبدالعزيز است، سپس ابوابى را در هزل و شوخى آورده است.آوى، در مقدمه جلد دوم، چنين نوشته كه قصد دارد در اين جلد، جد را با هزل و مواعظ را با مضاحك بياميزد تا موجب آرامش خاطر خواننده شود، طبع و ذوق او را بپروراند و خاطر او را شاد كند، زيرا به تعبير خود او، «القلب اذا اكره عمى و الخاطر اذا ملّ كلّ».
جلد دوم(فصل دوم)«نثر الدر»، مشتمل بر گفتار خلفاى راشدين(غير از [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]])، برخى از صحابه و عمر بن عبدالعزيز است، سپس ابوابى را در هزل و شوخى آورده است.آوى، در مقدمه جلد دوم، چنين نوشته كه قصد دارد در اين جلد، جد را با هزل و مواعظ را با مضاحك بياميزد تا موجب آرامش خاطر خواننده شود، طبع و ذوق او را بپروراند و خاطر او را شاد كند، زيرا به تعبير خود او، «القلب اذا اكره عمى و الخاطر اذا ملّ كلّ».
خط ۱۰۹: خط ۱۱۰:
جلد چهارم(فصل چهارم)، بيشتر، به گفتار زنان در هر دو موضوع جدّ و هزل اختصاص دارد. ابوسعد آوى، در پرداختن به گفتار زنان، شخصيت آنها را پايه و اساس قرار داده است، نه موضوع كلام آنها را؛ به همين خاطر، وى، گفتار حضرت فاطمه زهرا(س) بر ديگران مقدّم داشته و سپس به گفتار عايشه و ديگران پرداخته است.
جلد چهارم(فصل چهارم)، بيشتر، به گفتار زنان در هر دو موضوع جدّ و هزل اختصاص دارد. ابوسعد آوى، در پرداختن به گفتار زنان، شخصيت آنها را پايه و اساس قرار داده است، نه موضوع كلام آنها را؛ به همين خاطر، وى، گفتار حضرت فاطمه زهرا(س) بر ديگران مقدّم داشته و سپس به گفتار عايشه و ديگران پرداخته است.


جلد پنجم(فصل پنجم)، مشتمل بر بيست و دو باب است و مطالب متنوعى را شامل است. خطبه‌هايى از برخى خطيبان عصر اموى و عباسى، مانند زياد و فرزندش عبيداللّه، حجاج بن يوسف ثقفى(م 95ق)، گفتار احنف(ضحاك بن قيس بن معاويه)، گفتار مهلب بن صفره ازدى عتكى بصرى(م 83ق)، گفتار ابومسلم خراسانى(م 136ق)، گفتار جماعتى از امرا، فصول الكتّاب و الوزراء و توقيعات و نكت من كلامهم و نوادر لهم، نكته‌هايى مستحسنه از قاضيان، گفتار حسن بصرى و نكته‌هايى از كلام شيعه عناوين باب‌هاى اوّل تا دهم اين جلد است.
جلد پنجم(فصل پنجم)، مشتمل بر بيست و دو باب است و مطالب متنوعى را شامل است. خطبه‌هايى از برخى خطیبان عصر اموى و عباسى، مانند زياد و فرزندش عبيداللّه، حجاج بن يوسف ثقفى(م 95ق)، گفتار احنف(ضحاك بن قيس بن معاويه)، گفتار مهلب بن صفره ازدى عتكى بصرى(م 83ق)، گفتار ابومسلم خراسانى(م 136ق)، گفتار جماعتى از امرا، فصول الكتّاب و الوزراء و توقيعات و نكت من كلامهم و نوادر لهم، نكته‌هايى مستحسنه از قاضيان، گفتار حسن بصرى و نكته‌هايى از كلام شيعه عناوين باب‌هاى اوّل تا دهم اين جلد است.


باب يازدهم، مطالب بديع و بسيار جالبى را درباره خوارج در بر دارد.ابوسعد آوى، در اين باب، قسمتى از نوشته‌هاى صاحب(ظاهرا صاحب ابوالقاسم اسماعيل بن أبى الحسن عبّاد بن العباس، ملقّب به كافى الكفاة، صاحب كتاب‌های «المحيط»، «[[الكافي (ط. دارالحديث)|الكافى]]»، «الوزراء»، متولد 326 و متوفاى 385ق) را درباره اصناف خوارج نقل كرده و از القاب طوايف و فرقه‌هاى بسيارى از خوارج ياد كرده كه از جمله اين طوايف، «الأزارقة»، «النجدية»، «الاباضية»، «الصفرية»، «العطوية»، «العجاردة»، «الميمونية»، «الخلفية»، «الحمزية»، «الخازمية»، «المعلومية»، «المجهولية»، «الصلتية»، «الثعالبة»، «الاخنسية» و برخى طويف ديگر را مى‌توان نام برد.
باب يازدهم، مطالب بديع و بسيار جالبى را درباره خوارج در بر دارد.ابوسعد آوى، در اين باب، قسمتى از نوشته‌هاى صاحب(ظاهرا صاحب ابوالقاسم اسماعيل بن أبى الحسن عبّاد بن العباس، ملقّب به كافى الكفاة، صاحب كتاب‌های «المحيط»، «[[الكافي (ط. دارالحديث)|الكافى]]»، «الوزراء»، متولد 326 و متوفاى 385ق) را درباره اصناف خوارج نقل كرده و از القاب طوايف و فرقه‌هاى بسيارى از خوارج ياد كرده كه از جمله اين طوايف، «الأزارقة»، «النجدية»، «الاباضية»، «الصفرية»، «العطوية»، «العجاردة»، «الميمونية»، «الخلفية»، «الحمزية»، «الخازمية»، «المعلومية»، «المجهولية»، «الصلتية»، «الثعالبة»، «الاخنسية» و برخى طويف ديگر را مى‌توان نام برد.
خط ۱۳۱: خط ۱۳۲:
#مقدمه مصحح.
#مقدمه مصحح.


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[آبی، منصور بن حسین]]
[[آبی، منصور بن حسین]]


خط ۱۳۸: خط ۱۴۰:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:زبان و ادبیات عربی]]