ابن‌ غازی، محمد بن‌ احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۳: خط ۴۳:
}}
}}


''' ابن‌ غازی، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ احمد بن‌ محمد بن‌ محمد بن‌ على‌ ابن‌ غازی عثمانى‌ مکناسى‌ '''
'''اِبْن‌ِ غازی، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ احمد بن‌ محمد بن‌ محمد بن‌ على‌ ابن‌ غازی عثمانى‌ مکناسى‌''' (858 -9 جمادی‌‌الاول‌ 919ق‌/1454-13 ژوئيه 1513م‌)، فقيه‌ مالکى‌، مورخ‌، اديب‌ و عالم‌ حساب‌.
 
==ولادت==
==معرفی اجمالی==
 
 
اِبْن‌ِ غازی، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ احمد بن‌ محمد بن‌ محمد بن‌ على‌ ابن‌ غازی عثمانى‌ مکناسى‌ (858 -9 جمادی‌‌الاول‌ 919ق‌/1454-13 ژوئيه 1513م‌)، فقيه‌ مالکى‌، مورخ‌، اديب‌ و عالم‌ حساب‌.
 
 
==نسب، ولادت، تحصیلات==


نسبش‌ به‌ بنى‌ عثمان‌ قبيله‌ای از کتامه‌ در مکناسه‌ الزيتون‌ واقع‌ در مغرب‌ اقصى‌ مى‌رسد.
نسبش‌ به‌ بنى‌ عثمان‌ قبيله‌ای از کتامه‌ در مکناسه‌ الزيتون‌ واقع‌ در مغرب‌ اقصى‌ مى‌رسد.
خط ۵۸: خط ۵۰:
برخى‌ از جمله‌ بابا تنبکتى تاريخ‌ تولد او را با استناد به‌ فهرست‌ احمد المنجور 841ق‌/1437م‌ نوشته‌اند، ولى‌ ابن‌ قاضى‌ با اشاره‌ به‌ نوشته الروض‌ الهتون‌ فى‌ اخبار مکناسه الزيتون‌ تأليف‌ خود ابن‌ غازی، تولدش‌ را در 858ق‌ قيد کرده‌ و مى‌افزايد: اين‌ تاريخ‌ با تاريخ‌ مندرج‌ در کتاب‌ فهرست‌ احمد المنجور مطابقت‌ ندارد و گويا وی از آنچه‌ در کتاب‌ الروض‌ الهتون‌... آمده‌، آگاهى‌ نداشته‌ است.
برخى‌ از جمله‌ بابا تنبکتى تاريخ‌ تولد او را با استناد به‌ فهرست‌ احمد المنجور 841ق‌/1437م‌ نوشته‌اند، ولى‌ ابن‌ قاضى‌ با اشاره‌ به‌ نوشته الروض‌ الهتون‌ فى‌ اخبار مکناسه الزيتون‌ تأليف‌ خود ابن‌ غازی، تولدش‌ را در 858ق‌ قيد کرده‌ و مى‌افزايد: اين‌ تاريخ‌ با تاريخ‌ مندرج‌ در کتاب‌ فهرست‌ احمد المنجور مطابقت‌ ندارد و گويا وی از آنچه‌ در کتاب‌ الروض‌ الهتون‌... آمده‌، آگاهى‌ نداشته‌ است.


== تحصیلات ==
ابن‌ غازی در مکناسه الزيتون‌ ديده‌ به‌ جهان‌ گشود و در همانجا پرورش‌ يافت‌ و به‌ فراگرفتن‌ علم‌ پرداخت‌.
ابن‌ غازی در مکناسه الزيتون‌ ديده‌ به‌ جهان‌ گشود و در همانجا پرورش‌ يافت‌ و به‌ فراگرفتن‌ علم‌ پرداخت‌.


 
=== اساتید ===
==اساتید==
در 891ق‌ به‌ فاس‌ سفر کرد و در آنجا با عده‌ای از استادان‌ خود آشنا گرديد و از دانشمندان‌ و فقهايى‌ مانند: نيجى‌، [[محمد ابن‌ قاسم‌ قوری]] و ابى‌ عبدالله‌ صغير دانش‌ آموخت‌. از ادريس‌ بن‌ يخلف‌ بوفرحى‌ صنهاجى‌ ريفى‌ که‌ معاصر وی بود نيز استفاده‌ کرد.
 
در 891ق‌ به‌ فاس‌ سفر کرد و در آنجا با عده‌ای از استادان‌ خود آشنا گرديد و از دانشمندان‌ و فقهايى‌ مانند: نيجى‌، محمد ابن‌ قاسم‌ قوری و ابى‌ عبدالله‌ صغير دانش‌ آموخت‌. از ادريس‌ بن‌ يخلف‌ بوفرحى‌ صنهاجى‌ ريفى‌ که‌ معاصر وی بود نيز استفاده‌ کرد.




خط ۷۵: خط ۶۶:
او سرآمد دانشوران‌ روزگار خويش‌ بود و عمر خود را در طلب‌ علم‌ و نوشتن‌ و نشر آن‌ گذرانيد.
او سرآمد دانشوران‌ روزگار خويش‌ بود و عمر خود را در طلب‌ علم‌ و نوشتن‌ و نشر آن‌ گذرانيد.


به‌ فن‌ تدريس‌ آشنا بود، مجالس‌ قرائت‌ قرآن‌ و تفسير تشکيل‌ مى‌داد و در ماه‌ رمضان‌ از صحيح‌ بخاری حديث‌ مى‌گفت‌. بسياری از جويندگان‌ دانش‌، از مناطق‌ دور، در مجلس‌ درسش‌ حاضر مى‌شدند و از وی دانش‌ مى‌آموختند که‌ از اين‌ ميان‌ مى‌توان‌ على‌ بن‌ محمد شريف‌ تلمسانى‌، ابن‌ عباس‌ صغير، احمد دقون‌، على‌ بن‌ هارون‌، عبدالواحد ونشريسى‌، عبدالرحمان‌ بن‌ احمد قصری فاسى‌، حسن‌ بن‌ عثمان‌ تاملى‌ جزولى‌ را نام‌ برد.
به‌ فن‌ تدريس‌ آشنا بود، مجالس‌ قرائت‌ قرآن‌ و تفسير تشکيل‌ مى‌داد و در ماه‌ رمضان‌ از صحيح‌ بخاری حديث‌ مى‌گفت‌. بسياری از جويندگان‌ دانش‌، از مناطق‌ دور، در مجلس‌ درسش‌ حاضر مى‌شدند و از وی دانش‌ مى‌آموختند که‌ از اين‌ ميان‌ مى‌توان‌ [[على‌ بن‌ محمد شريف‌ تلمسانى‌]]، ابن‌ عباس‌ صغير، احمد دقون‌، على‌ بن‌ هارون‌، عبدالواحد ونشريسى‌، [[عبدالرحمان‌ بن‌ احمد قصری فاسى‌]]، حسن‌ بن‌ عثمان‌ تاملى‌ جزولى‌ را نام‌ برد.


ابن‌ غازی دارای منطقى‌ قوی، بيانى‌ شيرين‌ و روان‌، خلقى‌ نيکو و محضری پربار بود، نزد خواص‌ و عوام‌ عزت‌ و احترام‌ داشت‌ و سخنورترين‌ فرد زمان‌ خود بود.
ابن‌ غازی دارای منطقى‌ قوی، بيانى‌ شيرين‌ و روان‌، خلقى‌ نيکو و محضری پربار بود، نزد خواص‌ و عوام‌ عزت‌ و احترام‌ داشت‌ و سخنورترين‌ فرد زمان‌ خود بود.
خط ۸۳: خط ۷۴:
وی برای جهاد و مراقبت‌ و محافظت‌ ثغور اسلامى‌ بارها به‌ مرابطه‌ پرداخت‌ و به‌ همين‌ منظور در اواخر عمر به‌ قصر کتامه‌ [شهری در جزيره الخضراء اندلس‌] رفت‌، در آنجا مريض‌ شد و به‌ فاس‌ بازگشت‌ و تا پايان‌ عمر خود در همانجا توطن‌ اختيار کرد.
وی برای جهاد و مراقبت‌ و محافظت‌ ثغور اسلامى‌ بارها به‌ مرابطه‌ پرداخت‌ و به‌ همين‌ منظور در اواخر عمر به‌ قصر کتامه‌ [شهری در جزيره الخضراء اندلس‌] رفت‌، در آنجا مريض‌ شد و به‌ فاس‌ بازگشت‌ و تا پايان‌ عمر خود در همانجا توطن‌ اختيار کرد.


==وفات==


==وفات==
ابن‌ غازی تا پايان‌ عمر خود در فاس توطن‌ اختيار کرد و پس‌ از درگذشت‌ در الکغادين‌ِ فاس‌ مقابل‌ قبر استادش‌ [[محمد قوری]] به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.


ابن‌ غازی تا پايان‌ عمر خود در فاس توطن‌ اختيار کرد و پس‌ از درگذشت‌ در الکغادين‌ِ فاس‌ مقابل‌ قبر استادش‌ محمد قوری به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.
هم‌ اکنون‌ مدفن‌ او در فاس‌ به‌ «باب‌ الحمراء» شهرت‌ دارد.
هم‌ اکنون‌ مدفن‌ او در فاس‌ به‌ «باب‌ الحمراء» شهرت‌ دارد.


يکى‌ از شاگردان‌ وی به‌ نام‌ شقرون‌ بن‌ ابى‌ جمعه وهرنى‌ قصيده‌ای زيبا و طولانى‌ در رثا و سوگ‌ او سروده‌ است.
يکى‌ از شاگردان‌ وی به‌ نام‌ شقرون‌ بن‌ ابى‌ جمعه وهرنى‌ قصيده‌ای زيبا و طولانى‌ در رثا و سوگ‌ او سروده‌ است.


==آثار==
==آثار==
خط ۹۶: خط ۸۶:
اين‌ آثار از ابن‌ غازی به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌:
اين‌ آثار از ابن‌ غازی به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌:


1. بُغيه الطلاّب‌ فى‌ شرح‌ منيه الحُسّاب‌،
1.بُغيه الطلاّب‌ فى‌ شرح‌ منيه الحُسّاب‌، که‌ شرح‌ منظومه خود ابن‌ غازی در علم‌ حساب‌ است؛


که‌ شرح‌ منظومه خود ابن‌ غازی در علم‌ حساب‌ است؛
2.الروض‌ الهتون‌ فى‌ اخبار مکناسه الزيتون‌؛
 
2. الروض‌ الهتون‌ فى‌ اخبار مکناسه الزيتون‌؛


اين‌ کتاب‌ مهم‌ ترين‌ و سودمندترين‌ کتاب‌ ابن‌ غازی است‌ که‌ جزئى‌ از آن‌ توسط هودا به‌ فرانسه‌ ترجمه‌ شده‌ و در «مجله آسيايى‌» چاپ‌ شده‌ است؛
اين‌ کتاب‌ مهم‌ ترين‌ و سودمندترين‌ کتاب‌ ابن‌ غازی است‌ که‌ جزئى‌ از آن‌ توسط هودا به‌ فرانسه‌ ترجمه‌ شده‌ و در «مجله آسيايى‌» چاپ‌ شده‌ است؛


3. الفهرسه المبارکه، موسوم‌ به‌ التعلّل‌ برسم‌ (رسوم‌) الاسناد بعد انتقال‌ اهل‌ المنزل‌ و الناد،
3.الفهرسه المبارکه، موسوم‌ به‌ التعلّل‌ برسم‌ (رسوم‌) الاسناد بعد انتقال‌ اهل‌ المنزل‌ و الناد،


که‌ در 1399ق‌/1979م‌ به‌ کوشش‌ محمد زاهى‌ در دارالبيضاء به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌؛
که‌ در 1399ق‌/1979م‌ به‌ کوشش‌ محمد زاهى‌ در دارالبيضاء به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌؛


4. کليات‌ فقهيه على‌ مذهب‌ المالکيه يا کليات‌ فى‌ الفقه‌،
4.کليات‌ فقهيه على‌ مذهب‌ المالکيه يا کليات‌ فى‌ الفقه‌،
 
در فاس‌ چاپ‌ سنگى‌ شده‌ است‌.


<ref>ديانت‌‌، ابوالحسن‌، ج4، ص349- 348</ref>.
در فاس‌ چاپ‌ سنگى‌ شده‌ است‌.<ref>ديانت‌‌، ابوالحسن‌، ج4، ص349- 348</ref>.


== پانویس==
== پانویس==