ابن قارح‌، على‌ بن‌ منصور: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۲: خط ۴۲:
| کد مؤلف = AUTHORCODE97789AUTHORCODE
| کد مؤلف = AUTHORCODE97789AUTHORCODE
}}
}}


''' ابن قارِح‌، ابوالحسن‌ على‌ بن‌ منصور بن‌ طالب‌ حلبى ‌''' (351- ح‌ 424ق‌/962-1033م‌)، ادیب‌، شاعر، راوی و نحوی، ملقب‌ به‌ دَوْخَلَه‌.
''' ابن قارِح‌، ابوالحسن‌ على‌ بن‌ منصور بن‌ طالب‌ حلبى ‌''' (351- ح‌ 424ق‌/962-1033م‌)، ادیب‌، شاعر، راوی و نحوی، ملقب‌ به‌ دَوْخَلَه‌.


==ولادت، اساتید==
==ولادت، اساتید==


وی در حلب‌ زاده‌ شد و در همانجا نزد ابوعبدالله‌ ابن‌ خالویه‌ به‌ فراگیری نحو پرداخت‌ و ابن‌ خالویه‌، چنانکه‌ مى‌دانیم‌، از بغداد به‌ شام‌ و سپس‌ به‌ حلب‌ رفت‌ و چندی در آن‌ دیار زیست‌.
وی در حلب‌ زاده‌ شد و در همانجا نزد [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابوعبدالله‌ ابن‌ خالویه‌]] به‌ فراگیری نحو پرداخت‌ و [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابن‌ خالویه‌]]، چنانکه‌ مى‌دانیم‌، از بغداد به‌ شام‌ و سپس‌ به‌ حلب‌ رفت‌ و چندی در آن‌ دیار زیست‌.
 
ابن‌ قارح‌ پس‌ از مرگ‌ ابن‌ خالویه‌ در 370ق‌/980م‌ راهى‌ بغداد شد و به‌ ابوعلى‌ فارسى‌ پیوست‌ و به‌ گفته خود او همه آثار ابوعلى‌ را نزد او خواند.
اما اشارت‌ یاقوت‌ مبنى‌ بر اینکه‌ وی از کودکى‌ در منزل‌ ابوعلى‌ به‌ خدمت‌ مشغول‌ بوده‌، درست‌ نمى‌نماید. زیرا ابوعلى‌ فارسى‌ در 341ق‌ به‌ حلب‌ نزد سیف‌الدوله‌ رفت‌ و در 347ق‌، یعنى‌ 4 سال‌ قبل‌ از ولادت‌ ابن‌ قارح‌، حلب‌ را به‌ قصد شیراز ترک‌ کرد و متجاوز از 20 سال‌ در آنجا به‌ سر برد. در این‌ صورت‌ وی، در دوران‌ کودکى‌ و حتى‌ آغاز جوانى‌ ابن‌ قارح‌ در شیراز اقامت‌ داشته‌ است‌. برهمین‌ اساس‌ مى‌توان‌ گفت‌، ابن‌ قارح‌ پس‌ از بازگشت‌ ابوعلى‌ به‌ بغداد - که‌ با توجه‌ به‌ آنچه‌ گفته‌ شد، باید همان‌ حدود 370ق‌ باشد - برای نخستین‌ بار به‌ ملازمت‌ وی در آمده‌ است‌.


ابن‌ قارح چنانکه‌ خود تصریح‌ کرده‌ است‌ در بغداد از مجالس‌ درس‌ علمای آن‌ روز، از جمله‌ ابوسعید سیرافى‌، على‌ بن‌ عیسى‌ رمانى‌، ابوعبید مرزبانى‌ و ابوحفص‌ کتانى‌ بهره‌ برد.
ابن‌ قارح‌ پس‌ از مرگ‌ [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابن‌ خالویه‌]] در 370ق‌/980م‌ راهى‌ بغداد شد و به‌ [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى‌ فارسى‌]] پیوست‌ و به‌ گفته خود او همه آثار [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى‌]] را نزد او خواند.


اما اشارت‌ [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت‌]] مبنى‌ بر اینکه‌ وی از کودکى‌ در منزل‌ [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى‌]] به‌ خدمت‌ مشغول‌ بوده‌، درست‌ نمى‌نماید. زیرا [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى‌ فارسى‌]] در 341ق‌ به‌ حلب‌ نزد سیف‌الدوله‌ رفت‌ و در 347ق‌، یعنى‌ 4 سال‌ قبل‌ از ولادت‌ ابن‌ قارح‌، حلب‌ را به‌ قصد شیراز ترک‌ کرد و متجاوز از 20 سال‌ در آنجا به‌ سر برد. در این‌ صورت‌ وی، در دوران‌ کودکى‌ و حتى‌ آغاز جوانى‌ ابن‌ قارح‌ در شیراز اقامت‌ داشته‌ است‌. برهمین‌ اساس‌ مى‌توان‌ گفت‌، ابن‌ قارح‌ پس‌ از بازگشت‌ ابوعلى‌ به‌ بغداد - که‌ با توجه‌ به‌ آنچه‌ گفته‌ شد، باید همان‌ حدود 370ق‌ باشد - برای نخستین‌ بار به‌ ملازمت‌ وی در آمده‌ است‌.


ابن‌ قارح چنانکه‌ خود تصریح‌ کرده‌ است‌ در بغداد از مجالس‌ درس‌ علمای آن‌ روز، از جمله‌ [[سیرافی، حسن بن عبدالله|ابوسعید سیرافى‌]]، [[رمانی، علی بن عیسی|على‌ بن‌ عیسى‌ رمانى‌]]، [[مرزبانی، محمد|ابوعبید مرزبانى‌]] و [[ابوحفص‌ کتانى‌]] بهره‌ برد.
==پیشه، سفرها==
==پیشه، سفرها==


خط ۷۴: خط ۷۱:


ابن‌ قارح‌ تا پایان‌ عمر ازدواج‌ نکرد.
ابن‌ قارح‌ تا پایان‌ عمر ازدواج‌ نکرد.
==وفات==
تاریخ‌ و محل‌ درگذشت‌ وی را هیچ‌ یک‌ از مورخان‌ ذکر نکرده‌اند، اما مرگ‌ وی احتمالاً در حدود 424ق‌ در حلب‌ اتفاق‌ افتاده‌ است‌.
==مذهب==
==مذهب==


خط ۹۲: خط ۸۱:




==وفات==
تاریخ‌ و محل‌ درگذشت‌ وی را هیچ‌ یک‌ از مورخان‌ ذکر نکرده‌اند، اما مرگ‌ وی احتمالاً در حدود 424ق‌ در حلب‌ اتفاق‌ افتاده‌ است‌.
==آثار==
==آثار==


1. «رساله» ابن‌ قارح‌،
1.«رساله» ابن‌ قارح‌،


وی همه شهرت‌ خود را مدیون‌ نامه‌ای است‌ که‌ در اواخر عمر به‌ ابوالعلاء معری نوشته‌ است‌. درباره انگیزه نگارش‌ این‌ نامه‌ خود وی مى‌گوید؛ ابوالفرج‌ زهرجى‌ نامه‌ای خطاب‌ به‌ ابوالعلاء معری مى‌نویسد و از ابن‌ قارح‌ مى‌خواهد تا آن‌ را به‌ ابوالعلاء تسلیم‌ کند. در بین‌ راه‌ دزدان‌ همه دارایى‌ او، از جمله‌ نامه‌ را به‌ سرقت‌ مى‌برند. ابن‌ قارح‌ درپى‌ عذرخواهى‌ و اظهار تأسف‌، نامه‌ای به‌ ابوالعلاء مى‌نویسد و در ضمن‌ آن‌ پرسش‌هایى‌ نیز مطرح‌ مى‌کند و از او مى‌خواهد تا نامه او را بى‌پاسخ‌ نگذارد. ابوالعلاء نیز در جواب‌ آن‌، رساله الغفران‌ را مى‌نگارد.
وی همه شهرت‌ خود را مدیون‌ نامه‌ای است‌ که‌ در اواخر عمر به‌ ابوالعلاء معری نوشته‌ است‌. درباره انگیزه نگارش‌ این‌ نامه‌ خود وی مى‌گوید؛ ابوالفرج‌ زهرجى‌ نامه‌ای خطاب‌ به‌ ابوالعلاء معری مى‌نویسد و از ابن‌ قارح‌ مى‌خواهد تا آن‌ را به‌ ابوالعلاء تسلیم‌ کند. در بین‌ راه‌ دزدان‌ همه دارایى‌ او، از جمله‌ نامه‌ را به‌ سرقت‌ مى‌برند. ابن‌ قارح‌ درپى‌ عذرخواهى‌ و اظهار تأسف‌، نامه‌ای به‌ ابوالعلاء مى‌نویسد و در ضمن‌ آن‌ پرسش‌هایى‌ نیز مطرح‌ مى‌کند و از او مى‌خواهد تا نامه او را بى‌پاسخ‌ نگذارد. ابوالعلاء نیز در جواب‌ آن‌، رساله الغفران‌ را مى‌نگارد.
خط ۱۰۶: خط ۹۸:
«رساله» ابن‌ قارح‌ که‌ ویژگی‌های نثر آن‌ روزگار را در بردارد، در قالب‌ عباراتى‌ مسجع‌ و گاه‌ فنى‌ نگارش‌ یافته‌ است‌.
«رساله» ابن‌ قارح‌ که‌ ویژگی‌های نثر آن‌ روزگار را در بردارد، در قالب‌ عباراتى‌ مسجع‌ و گاه‌ فنى‌ نگارش‌ یافته‌ است‌.


این‌ «رساله‌» در مجموعه رسائل‌ البلغاء، به‌ کوشش‌ محمد کردعلى‌ در قاهره‌ (1331ق‌/ 1913م‌) به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. همچنین‌ کامل‌ کیلانى‌ آن‌ را در جزء سوم‌ رساله الغفران‌ در 1925م‌ و عائشه‌ عبدالرحمان‌ در 1963 و 1969م‌ ضمن‌ همان‌ رساله‌ در قاهره‌ به‌ چاپ‌ رسانده‌اند.
این‌ «رساله‌» در مجموعه رسائل‌ البلغاء، به‌ کوشش‌ محمد کردعلى‌ در قاهره‌ (1331ق‌/ 1913م‌) به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. همچنین‌ کامل‌ کیلانى‌ آن‌ را در جزء سوم‌ رساله الغفران‌ در 1925م‌ و عائشه‌ عبدالرحمان‌ در 1963 و 1969م‌ ضمن‌ همان‌ رساله‌ در قاهره‌ به‌ چاپ‌ رسانده‌اند.<ref>فاتحى‌ نژاد، عنایت‌الله؛ حجت‌ جلالى‌، عباس‌، ج4، ص432-431</ref>.
 
<ref>فاتحى‌ نژاد، عنایت‌الله؛ حجت‌ جلالى‌، عباس‌، ج4، ص432-431</ref>.