التربية الروحية بين الصوفيين و السلفيين

التربية الروحية بين الصوفيين و السلفيين
پرونده:NUR.....J1.jpg
پدیدآوران	شیخان، محمد (نویسنده)
ناشر	دار قتیبة للطباعة و النشر و التوزیع
مکان نشر	دمشق
سال نشر	1428ق/ 2007م
چاپ	سوم
کد کنگره	‏

التربية الروحية بين الصوفيين و السلفيين ، تألیف محمد شیخان؛ در این کتاب کوشش شده است نشان داده شود میان تربیت روحى از نگاه صوفیان و تربیت روحى از نگاه مخالفان صوفیه توازن و سازوارى وجود دارد. این دو گروه براى پى نهادن قواعد تربیت روحى تلاش کرده‌اند و اختلافشان در ادبیات و اصطلاحات است، از این‌روست که برخى از ساده‌لوحان به اعتبار لغزش‌هاى شمارى از صوفیان، با تربیت روحى به مخالفت و مبارزه برخاسته‌اند، غافل از این‌که با استناد به خطاى فقیهان و فیلسوفان و تاریخ‌پژوهان و مفسران نمى‌توان و نباید فقه و فلسفه و تاریخ و تفسیر را تخطئه کرد. براى درک و دریافت حقیقت تربیت روحى باید در ژرفاى آیات قرآنى ژرف کاوید (ص 21).

مطالب کتاب در قالب بخش و فصل و گفتار تنظیم نگشته است، بل نگارنده مطالب را در مقدمه، خاتمه، سى و شش عنوان مستقل قلمى کرده است. بحث‌ها گاه بسیار کوتاه و در حد یک صفحه است و گاه به چند صفحه مى‌رسد. عنوان هریک از سى و شش بحث، گذشته از صفحه‌اى که بحث در آن آغاز شده است در یک برگ که یک روى آن سفید است نیز آمده است که از مصادیق روشن اسراف در صنعت چاپ و نشر است. یعنى در این کتاب 322 صفحه‌اى، نزدیک به 120 صفحه سفید است که به‌هیچ‌وجه ناشى از ضرورت صفحه‌پردازى و نوع کار نیست.

بارى پس از مقدمه با مطالب ذیل روبه‌رو مى‌شویم: تربیت روحى در قرآن، تزکیه روحى در قرآن، نیاز ما به تربیت روحى قرآنى، قلب در قرآن، تربیت روحى نزد رسول خدا (ص)، تربیت روحى و صحابه، تصوف شرعى و تصوف فلسفى، ذکر خدا، حقایقى از تربیت روحى قرآنى و مراحل شکل‌گیرى آن، زهد، محبت به خدا، اخلاص، اراده در تربیت روحى، آراى ابن‌تیمیه در تصوف، خودانتقادى نزد صوفیان، آرا و افکارى از صوفیان کژپو، تفاوت میان اسلام و ایمان و احسان، جایگاه و اهمیت مربى، یورش صوفیان به شطحیات، امام محمد غزالى و نظر او دربارۀ تصوف، تأثیر بزرگان تربیت روحى بر گسترش تبلیغات اسلامى، وحدت وجود میان حقیقت و شریعت، تصوف و جهاد، رباط، زاویه.

گفتنى است در این کتاب نام کتاب اقبال لاهورى، تجدید الفکر الاسلامى، به‌خطا تحدید الفکر الاسلامى ضبط شده است (ص 317).

• منابعى براى مطالعه بیشتر:

عبدالبارى محمد داود، المنهج التربوى والعلمى عند الصوفیه (چاپ اول: اسکندریه، مکتبه و مطبعه الإشعاع الفنیه، 2002 م)؛ على عبدالحمید محمود، التربیه الروحیه (قاهره، دارالتوزیع، 1415 ق/ 1995 م)؛ احمد فؤاد اهوانى، التربیه فى الاسلام (قاهره، دارالفکر، 1958 م).

منابع مقاله

رفیعی، بهروز، کتاب‌شناسی تعلیم و تربیت در اسلام، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، قم، یکم، 1390ش.