گلشن توحیدی شرح مفردات مثنوی

گلشن توحیدی شرح مفردات مثنوی
پدیدآوران	شاهدی دده مغلوی، ابراهیم بن صالح (نویسنده) خسروان، محمدحسین (تصحیح) اشرف‌زاده، رضا (تصحیح)
ناشر	جهان اندیشه کودکان
مکان نشر	مشهد
سال نشر	1372
چاپ	اول
کد کنگره	‏

گلشن توحیدی شرح مفردات مثنوی اثر ابراهیم بن صالح شاهدی دَدِه مغلوی، به تصحیح محمدحسین خسروان و رضا اشرف‌زاده؛ این کتاب شرح منظوم۶۰۰ بیت از دفترهای شش گانه مثنوی است که توسط یکی از پیروان طریقت مولویه، در نیمۀاول قرن دهم هجری، سروده شده است. شاهدی از هر دفتر مثنوی صد بیت انتخاب کرد و با سرودن پنج بیت در شرح هر بیت، بین آن‌ها نظم و پیوستگی معنوی برقرار کرده است؛ به طوری که کل کتاب به متنی منسجم که متضمن اسرار عشق الهی است تبدیل شده است؛ به این معنی که مایۀاصلی آن، افکار و اندیشه‌های عرفانی مولوی است و نمک آن به صورت شرح از شاهدی دَدِه می‌باشد. مؤلف کتاب معرفی و نقد و شروح مثنوی دربارۀ ارزش علمی و ادبی این کتاب می‌گوید ابیاتی که شارح در شرح ابیات مثنوی سروده است، الحق جاندار، زیبا و در بر دارندۀ نکاتی است که در فهم ابیات مورد نظر موثر است. ولی از آنجا که در نظم، پرداختن به معنی لغات، اصطلاحات، تلمیحات و داستان‌های مورداشاره و احیاناً بیان نکات دستوری و بلاغی، دشوار و بلکه ناممکن است؛ این شرح نمی‌تواند پاسخ‌گوی تمام مشکلات ابیات منتخب باشد، ولی به عنوان نمونه‌ای از یک شرح منظوم نسبتاً خوب، قابل بررسی است. به خصوص اینکه شعر او ساده، روان و دلکش است و بر وزن و قالب مثنوی مولانا سروده شده است.

مصححان، پنج نسخۀ قدیمی در اختیار داشته‌اند و از آن میان نسخۀ مجلس شورای ملی به شمارۀ ۱۱۶۹ را که با خط زیبای نستعلیق نگارش یافته به جهت قدمت، به عنوان نسخۀ اساس قرار داده و باقی را با آن مقابله کرده و تفاوت‌های نسخ را در پاورقی نشان داده‌اند.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.