شرح منظوم دفتر اول مثنوی معنوی

شرح منظوم دفتر اول مثنوی معنوی
پرونده:NUR.....J1.jpg
پدیدآوران	بصیری(بصیرالدین)، علی‌اکبر (نویسنده) خواجوی، محمد (مصحح) بردبار، مریم بانو (مقدمه‌نویس)
ناشر	انتشارات مولی
مکان نشر	تهران
سال نشر	1386
چاپ	دوم
کد کنگره	‏

شرح منظوم دفتر اول مثنوی معنوی شارح علی‌اکبر بصیری(بصیرالدین)، با مقدمه مریم بانو بردبار و با تصحیح محمد خواجوی؛ این کتاب، شامل شرح دیباچه(نی‌نامه) مثنوی و اشاراتی گذرا به چند حکایت دفتر اول مثنوی، به صورت منظوم است. ناظم از شاعران معاصر و متوفای۱۳۵۰ است و روش وی بر خلاف شیوۀ متعارف دیگر شارحان مثنوی است و او به جای حل عبارات و شرح مفاهیم تنها به بیان دریافت‌ها و واردات اختصاصی خود اکتفا کرده است و از آنجا که از شمّ عرفانی خوبی برخوردار بوده، مقاصد مولانا را خوب درک کرده و ابیات دیباچه را به زیبایی تفسیر و تأویل نموده است. روال سرایش به این ترتیب است که ابتدا یک بیت از مثنوی را ذکر و در ذیل آن در ضمن چند بیت به شرح عرفانی آن می‌پردازد و به همین ترتیب ادامه می‌دهد. آنگاه خلاصه مفهومی ده حکایت دفتر اول را نیز به نظم می‌آورد. در مورد نسخه اساس، نه ناظم، نه مصحح و نه مقدمه‌نویس اشاره‌ای نکرده که ناظم در اين اثر به کدام نسخه مثنوی نظر داشته است، دیباچه مثنوی طبق نسخ معتبر حدود ۳۵ بیت دارد؛ اما ناظم از نسخه‌ای استفاده کرده که ظاهراً پنجاه بیت داشته و او همه را شرح نموده است. مقدمه‌نویس، مریم بانو بردبار، ابتدا اشاره‌ای به منزلت معنوی کتاب مثنوی و شخصیت عرفانی ناظم داشته و از هر دو تجلیل می‌کند و بعد در مقدمه، بخش‌هایی از نظم کتاب و از جمله انگیزه ناظم را به نثر عارفانه بازنویسی کرده است. از مصحح، هیچ یادداشتی دربارۀ چند و چون کارش موجود نیست. کتاب، تنها دارای فهرست تفصیلی مطالب است.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.