نگرشی بر اندیشه‌های مولوی

نگرشی بر اندیشه‌های مولوی
پدیدآوران	مشیدی، جلیل (نویسنده) رحیمی، امین (ویراستار)
ناشر	دانشگاه اراک
مکان نشر	اراک
سال نشر	1384
چاپ	اول
کد کنگره	‏

نگرشی بر اندیشه‌های مولوی تألیف جلیل مشیدی، ویراستار امین رحیمی؛ این کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و هفت مقاله در موضوع‌های گوناگون است، پیوندشان با یکدیگر در این است که همۀ مقالات از منظر مولانا مورد بحث و بررسی قرارگرفته است.

در مقدمه،ابعاد مثبت و منفی ستیزه‌ خوبی را به بحث گرفته و نظریه مولانا را مبنی بر اینکه ستیزه خویی جزء طبیعت انسان است و باید از آن در جهت تکامل و تصاعد روحی استفاده شود تبیین کرده است.

در مقاله اول، به شیوه رفتار با مخالفان از نظر مولانا، پرداخته که توصیه مولانا در این مورد بر خلاف عادت عموم، رفتن است؛ یعنی استقبال از مشکلات و نهراسیدن از آن، تحمّل مخالفان و زندگی با صلح، مدارا و خوشرویی. مؤلف این نظریه را با چند مقدمه و با پرداختن به ابعاد گوناگون مخالفت‌ها و ستیزه‌گری‌ها، مطرح کرده و سرانجام با نقد برخی از اندیشه‌های مولانا،از مجموع مقاله نتیجه گیری کرده است.

مقاله دوم، دربارۀ توسعه از دیدگاه مولاناست. البته مقصود از توسعه در اینجا، توسعه روحی و درونی و افزایش معرفت و کمال انسانی و دوری از نقص و عیب است. نویسنده کوشیده است اندیشۀ مولانا را در باب توسعه بررسی نماید. ابتدا مفهوم توسعه و مفهوم عدم توسعه ‏ و کلید واژه‌های این دو را از نگاه مولوی تبیین کرده و بعد راه‌ها و موانع توسعه را بررسی نموده است.

مقاله سوم، ذیل عنوان پیوند دعا و بداء است که ابتدا مفهوم لغوی و اصطلاحی بداء و تفاوت کاربرد بداء که نسبت به خدا یک چیز است و نسبت به انسان چیز دیگر، بیان شده است. سپس حقیقت بداء را از نظر قرآن، حدیث و ابیات مثنوی، مورد تحقیق و بررسی قرار داده است.

مقاله چهارم، با عنوان بدائیات در آثار محمد اقبال به الهام از مولاناست، که در آن بداء در اندیشه اقبال لاهوری بررسی شده است.

مقاله پنجم، دربارۀ جلوه‌ای از تسامح و تساهل‌اندیشی مولاناست. ابتدا معانی هدایت و ضلالت که از مباحث جنجالی میان فرق کلامی است، از نظر قرآن بیان شده و با بررسی برداشت‌های اشاعره و عدلیه از آیات هدایت و ضلالت، دیدگاه مولانا در این زمینه به تفصیل تبیین گردیده است.

در مقاله ششم، میان آرا و اندیشه‌های ابن سینا و مولانا درباره مباحث کلامی نبوت مقایسه‌ای صورت گرفته و در مقاله هفتم به این نتیجه رسیده است که مذهب کلامی مولانا بیشتر ماتریدی (یکی از فرق کلامی اسلام، منسوب به ماتریدی سمرقندی) است نه اشعری و بخش عقل گرایی او از آنجا سرچشمه دارد.

منابع و مآخذ مقالات در پایان هر مقاله و فهرست اعلام و مطالب درآخر کتاب درج است.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.