مثنوی زبان معرفت

مثنوی معنوی، در آسیب‌شناسی عرفان و در سودمندی حقوق
پرونده:NUR.....J1.jpg
پدیدآوران	آزاد، پیمان (نویسنده)
ناشر	نشر البرز
مکان نشر	تهران
سال نشر	1381
چاپ	اول
کد کنگره	‏

مثنوی معنوی، در آسیب‌شناسی عرفان و در سودمندی حقوق پیمان آزاد، این کتاب، در قالب هجده گفتار، مجموعه نوشتاری است که نقش عرفان و حقوق را نسبت به زندگی فردی و اجتماعی افراد، مقایسه و بر نقش مخرّب عرفان و تأثیر مثبت قانون و حقوق تأکید دارد، ولی عرفان مولوی را سرچشمۀ خردمندی و آگاهی می‌داند و می‌گوید برای آن عمیقاً احترام قائل است. در واقع، کتاب حاضر، به اجمال، آسیب‌شناسی عرفان و سودمندی و ضرورت حقوق مدنی، حقوق شهروندی و حقوق بشر را محور اصلی بررسی خود قرار داده و ماحصل کلامش، رویکرد انتقادی به عرفان و دفاع از عقلانیت انتقادی است، وی دخالت عرفان مصطلح را در زندگی اجتماعی، به شهادت تاریخ مضر می‌داند و می‌گوید روی آوردن به عرفان به‌انزوای فرد در زندگی اجتماعی و معیشتی و کاهلی و افسردگی می‌انجامد و افراد به جای اینکه با عرفان آشنا شوند که قرائت‌های گوناگون و متناقضی دارد، بهتر است ابتدا با حقوق فردی، شهروندی، اجتماعی، سیاسی واقتصادی خود آشنا شوند، تا آسوده‌تر و با تأمین بیشتری در جامعه‌ای مدنی زندگی کنند. البته به این نکته نیز اشاره دارد که نگاه او به مقولۀ عرفان و حقوق بیشتر روشنفکرانه و از سر درد است تا از روی تحقیق علمی.

در هر صورت، وی بدین منظور ابتدا در مفهوم عرفان به کاوش می‌پردازد، جایگاه، تأثیر و نفوذ عرفان را در زندگی بررسی می‌کند و پس از تعریف عرفان، به نقد مفهوم عرفان، به طور کلی، و به ویژه از نظر شریعتی نیز می‌پردازد و چنین تشخیص می‌دهد که جایگاه عرفان در حیطۀ زندگی فردی، پس از حقوق بشر است. نویسنده در این نوشتار تابع طرح از پیش تعیین شده نیست و بیشتر از روش تداعی آزاد بهره می‌گیرد و تابع ذهن سیال خود است.

مطالب کتاب ساده و روان بیان شده و بیشتر حالت گفتاری دارد.

مهم‌ترین عناوین کتاب چنین فهرست شده است: با خطوط فکری این کتاب آشنا شوید؛ شناخت،آفات و موانع شناخت عقلانی؛ خودشناسی، حقوق، عرفان؛ عرفان و دموکراسی؛ خودباختگی، آفت شناخت و آگاهی؛ خودباختگی از دیدگاه مولوی؛ جهان‌بینی عرفانی، جهان‌بینی مادی؛ زبان قدرت، زبان عرفان، زبان حقوق؛ حکمت خاکی، حکمت افلاکی؛آیا می‌توان عرفان را رد کرد؛ شریعتی و عرفان؛ فرار به درون مسائل ما را حل نمی‌کند؛ عرفان و تحوّل در شخصیت آدمی؛ حکومت نظامی.

منابع و مآخذ در پاورقی‌ها آمده است.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.