مقامات

مقامات
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده)
سال نشر	1298ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/س9م7 7622 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مقامات، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، مجموعه‌ای است از مقامه‌های ادبی وی که در یک جلد، گرد آمده است.

مقامه از جمله فنون زیبای ادبی است که نویسنده آن با بیانی رسا و بهره‌گیری از فنون بلاغی و زیباسازی کلام، پا به عرصه سخن می‌نهد. منزلت سیوطی در انشا و مقامه‌نویسی، در حد بالایی نیست؛ این امر برای کسی مثل سیوطی که کل هم و غم خویش را صرف تألیف و تدریس کرده، بعید نمی‌نماید و مجالی برای زیبانویسی و محسنات بدیعی، باقی نمی‌گذارد؛ بااین‌وجود، وی در زمینه ادبیات و مقامه‌نویسی، بی‌بهره نمانده و خود را از این چشمه لایتناهی، محروم نکرده است. اما نکته قابل توجه پیرامون مقایسه مقامات وی با مقامات دیگر بزرگان، همچون مقامات حریری، باید به این نکته اشاره کرد که مقامات او، مملو از متون دینی و اقوال علما و دانشمندان است و بیشتر جنبه موعظه و خطابه‌های دینی دارد تا یک فن ادبی.

سیوطی در مقامات خود، به بحر زاخری از معارف و نکات دینی اشاره کرده است و شاید بتوان گفت که اصلی‌ترین دلیل نگارش این مقامات، در همین مسئله نهفته باشد. ناگفته نماند که سیوطی در مقامات خود، به پاره‌ای از مسائل پزشکی دوران خود نیز پرداخته است؛ از این ‌دسته مقامات می‌توان به مقامه‌های «الوردية، المسكية، التفاحية، الزمردية» اشاره کرد.

در مقامات سیوطی، از یک راوی و قهرمان ثابت و مشخص، خبری نیست؛ به‌عبارت‌دیگر، مقامات او در بسیاری از موارد، به یک سخنرانی و یا خطابه شبیه است که نیازی به وجود قهرمان و راوی در آنها احساس نمی‌شود؛ نه به این معنی که در مقامات شاهد هیچ نوع راوی‌ای و یا قهرمانی نباشیم.

از جمله ویژگی‌های مقامات سیوطی، آن است که در آغاز بسیاری از مقاماتش، به آیه‌ای از آیات قرآن، تمسک جسته است، اما در برخی دیگر، چنین نکرده و بدون هیچ مقدمه‌ای سراغ اصل موضوع رفته و در برخی دیگر نیز از اسلوب «حدثنا» بهره جسته است، ولی با یک راوی خیالی. بنابراین اسلوب شروع مقامات سیوطی با یکدیگر فرق داشته و هر مقامه‌ای به سبک و اسلوب خاصی آغاز شده است.

منابع مقاله

امین مقدسی، ابوالحسن؛ محمودی، ابوبکر، «مقایسه تحلیلی مقامات حریری با مقامات سیوطی»، پایگاه تخصصی مجلات نور، ادبیات و زبان‌ها، نشریه ادب عربی، زمستان 1390، سال سوم- شماره 3: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/995811