کشف الصلصلة عن وصف الزلزلة

کشف الصلصلة عن وصف الزلزلة
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) عزالدین، محمد کمال‌الدین (محقق)
ناشر	عالم الکتب
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1407ق - 1987م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	احادیث اهل سنت - قرن 9ق. - زلزله - احادیث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ز‎‏8‎‏س‎‏9 141/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

كشف الصلصلة عن وصف الزلزلة، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، جامع‌ترین کتابی است که در فرهنگ اسلامی، درباره زلزله نگاشته شده است.

مصحح و محقق کتاب، محمد کمال‌الدین عزالدین، در بخش اول کتاب، به‌تفصیل به زندگی، شخصیت و آثار سیوطی و رابطه او با دیگر عالمان پرداخته و در بخش دوم، متن اصلی کتاب را آورده است. برخی از عناوین این بخش، عبارتند از: آنچه درباره حقیقت زلزله آمده است؛ اولین زلزله‌ای که در جهان رخ داده است؛ آنچه درباره سبب زلزله آمده است.

این کتاب، در واقع گزیده‌ای نسبتا جامع است از هر آنچه که مسلمانان از صدر اسلام تا روزگار مؤلف (آغاز قرن دهم هجری) درباره زلزله گفته و نوشته‌اند. با بررسی این اثر، می‌توان به میزان دانش و آگاهی‌های مسلمانان از پدیده زلزله پی برد و توصیف‌ها، تبیین‌ها و گزارش‌های آنها را واکاوی و ارزیابی کرد.

تبیین سیوطی از زلزله در این کتاب، نه تبیینی علمی و طبیعی، بلکه تبیینی دینی و فراطبیعی است. وی با ارجاع به منابع روایی و تفسیری، حقیقت و منشأ زلزله را در انگاره کوه قاف می‌جوید؛ انگاره‌ای که ریشه‌های اساطیری پیشااسلامی داشت و نزد مسلمانان دوره میانه، جامه‌ای دینی و اسلامی به خود گرفت.

سیوطی تبیین حکمای مسلمان از زلزله را که مبتنی بر اندیشه‌های ارسطو است، نادرست می‌شمارد، اما هر آنچه در منابع روایی و تفسیری آمده را دربست می‌پذیرد. او سبب زلزله را هم با استناد به روایاتی از صدر اسلام، ناشی از اعمال و رفتارهای ناروا و ناشایست بندگان می‌داند.

این تبیین یا شبه ‌تبیین، چون‌که بر نقل‌ها و انگاره‌های پیشینیان مبتنی است و نه تجربه و مشاهده عینی، تبیینی طبیعی یا علمی نیست.

فهرست سال‌شمار سیوطی از زلزله‌های دوره اسلامی هم اگرچه کامل نیست، اما با تکیه بر آن و تکمیل آن با مراجعه به دیگر گزارش‌ها و داده‌های منابع تاریخی، به‌ویژه تاریخ‌های عمومی و محلی، می‌توان تاریخ زلزله و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن بر جوامع مسلمان دوره میانه را بررسی کرد.

منابع مقاله

هاشمی لشنلو، میرحمید؛ موسوی، آرش، «زلزله نزد مسلمانان: بررسی کتاب كشف الصلصلة عن وصف الزلزلة»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم اجتماعی: نشریه پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، اسفند – 1400، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1853441/%D8%AA%D9%88%D8%B5%DB%8C%D9%81-%D9%88-%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D9%84%D8%B2%D9%84%D9%87-%D9%86%D8%B2%D8%AF-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%B5%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%86-%D9%88%D8%B5%D9%81-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%84%D8%B2%D9%84%D9%87?q=%D8%B2%D9%84%D8%B2%D9%84%D9%87%20%D9%86%D8%B2%D8%AF%20%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%3A%20%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C%20%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D9%83%D8%B4%D9%81%20%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%A9%20%D8%B9%D9%86%20%D9%88%D8%B5%D9%81%20%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%84%D8%B2%D9%84%D8%A9&score=23.0&rownumber=1 https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1853441