ابن متوج، احمد بن عبدالله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (A-esmaili صفحهٔ ابن متوج، جمال‌الدين بن عبدالله بن محمد بن على بن حسن بحرانى را بدون برجایگذاشتن تغییرمسیر به ابن متوج، احمد بن عبدالله منتقل کرد) |
نسخهٔ ۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۰
| ابن متوج، جمال‌الدين بن عبدالله بن محمد بن على بن حسن بحرانى | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | جمال‌الدين بن عبدالله بن محمد؛ |
| نام‌های دیگر | ابن متوج، جمال‌الدين بن عبدالله بن محمد بن على بن حسن بحرانى؛ |
| لقب | فخرالدين، شهاب‌الدين؛ |
| تخلص | ابن متوج؛ |
| نسب | بحرانی؛ |
| نام پدر | عبدالله بن محمد بن على بن حسن بحرانى؛ |
| ولادت | قرن 8؛ |
| محل تولد | اُوال؛، بحرین؛ |
| محل زندگی | بحرین، عراق؛ |
| رحلت | 820ق؛ |
| مدفن | جزيره اُكُل (بحرین)؛ |
| خویشاوندان | |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | شیعه؛ |
| پیشه | فقیه (مجتهد)؛ |
| منصب | قضا، امور حسبيه؛ |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | فخرالدمحققين؛ |
| درجه علمی | فقیه (مجتهد)؛ |
| اساتید | فخرالدمحققين؛ |
| معاصرین | شهيد اول، فاضل مقداد؛ |
| شاگردان | احمد بن فهد احسايى، فخرالدين سبيعى، و احمد بن محذم اوائلى؛ |
| برخی آثار | 1- الناسخ و المنسوخ؛ |
اِبْن‌ِ مُتَوَّج، جمال‌الدين بن عبدالله بن محمد بن على بن حسن بحرانى ، عالم امامى بحرين در سده‌های 8 و 9ق/14 و 15م.
در برخى منابع لقب او فخرالدين و شهاب‌الدين نيز آمده است.
از جزئيات زندگى ابن متوج اطلاعى در دست نيست. تنها مى‌دانيم كه او اهل اُوال - از جزاير بحرين - بود.
تحصیلات، اساتید، مناصب
برای تحصيل به عراق آمد.
وی در حله از محضر فرزند علامة حلى، فخرالدمحققين (د 771ق) و ديگران بهره گرفت و پس از دريافت اجازه از آنان به بحرين بازگشت.
ابن متوج تا پايان عمر در بحرين به قضا و امور حسبيه اشتغال داشت.
شاگردان، راویان، منزلت علمی
وی در حله با شهيد اول (د 786ق) گفت و گوهايى داشته و چندی پس از بازگشت ابن متوج از حله، آن دو در مكه و موسم حج مجدداً با يكديگر ديدار كرده‌اند و بين ايشان مباحثه‌ای روی داده.
احمد بن فهد احسايى، فخرالدين سبيعى و احمد بن محذم اوائلى از ابن متوج بهره برده و روايت كرده‌اند.
وی فقيهى بود كه فتاويش در نقاط دورتر نيز تا حدودی شهرت داشته است و مؤلفان برخى اقوال فقهى وی را مورد توجه قرار داده‌اند. همچنين گفته شده كه مقصود فاضل مقداد از معاصری كه اقوال وی را نقل كرده، ابن متوج بوده است.
منابع اطلاعاتی
معتبرترين منبع اطلاعات دربارة ابن متوج، نوشته‌های ماحوزی است كه با گفته‌های ابن ابى جمهور در آثارش و حر عاملى تكميل مى‌شود.
گفتنى است افندی علاوه برشرح حال مفصلى كه از ابن متوج آورده ، در جايى ديگر به شيوة معمول خود شرح حال ديگری برای وی آورده كه بر اساس نسخة تحفة الاخوان مرندی نوشته شده و در آن نام جد ابن متوج به جای محمد، سعيد ضبط گرديده و همين امر موجب شده است كه برخى چون محسن امين، احمد بن عبدالله بن محمد و احمد بن عبدالله بن سعيد را دو شخصيت متمايز قلمداد كنند.
وفات
وی در همانجا (بحرین) درگذشت و در جزيره اُكُل به خاك سپرده شد. تاريخ وفات او به قطع دانسته نيست، ليكن برخى به استناد دست نوشته‌ای به خط فرزندش ناصر، آن را در 820ق/1417م دانسته‌اند.
آثار
از آثار به جای ماندة او:
1. الناسخ و المنسوخ،
ابن متوج خود مى‌گويد ، آن را از تفسير خويش برگرفته است. شرح اين رساله از عبدالجليل حسينى قاری با تصحيح و ترجمة محمد جعفر اسلامى در 1344ش در تهران به چاپ رسيده است.
برخى از آثار وی نيز به صورت خطى بازمانده است:
1. غرائب المسائل،
2. كفاية الطالبين،
اين رساله با عنوان‌های هداية المستبصرين و مايجب على المكلف و مايعم به البلوی نيز شناخته مى‌شده است؛
3. منهاج الهداية فى تفسير آيات الاحكام الخمسمأة،
آقابزرگ نسخه‌ای از آن در كتابخانه‌ای شخصى ديده است؛
4. وسيلة القاصد فى فتح معضلات القواعد،
در شرح قواعد الاحكام علامة حلى؛
5. الثارات يا قصص الثار،
منظومه‌ای بلند در مراثى و حماسه‌های شيعه با مطلع «على‌ّ حرام ان الذّبمطعم»؛
6. حرز منظوم،
همچنين ماحوزی و افندی آثار ديگری را از او بر شمرده‌اند.
[۱].
پانویس
- ↑ انواری، محمدجواد، ج4، ص580-579
منابع مقاله
انواری، محمدجواد، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.