المهذب فیما وقع في القرآن من المعرب: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۹: خط ۹:
    |زبان
    |زبان
    | زبان = عربی
    | زبان = عربی
    | کد کنگره =     
    | کد کنگره =BP 66/۹/س۹م۴م      
    | موضوع =
    | موضوع =قرآن -- دایرةالمعارف ها و واژه نامه ها
    |ناشر  
    |ناشر  
    | ناشر = المرکز الثقافي للنشر و التوزیع
    | ناشر = المرکز الثقافي للنشر و التوزیع
    خط ۴۹: خط ۴۹:


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:قرآن و علوم قرآنی]]
    [[رده:درباره قرآن]]


    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 مهر 1402]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1402 توسط محمد خردمند]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1402 توسط محمد خردمند]]
    [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1402 توسط محسن عزیزی]]
    [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1402 توسط محسن عزیزی]]

    نسخهٔ ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۳

    المهذب فیما وقع في القرآن من المعرب
    المهذب فیما وقع في القرآن من المعرب
    پدیدآورانسیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) هاشمی، تهامی راجی (محقق)
    ناشرالمرکز الثقافي للنشر و التوزیع
    مکان نشرمغرب - محمدیه
    سال نشر13سده
    چاپ0
    موضوعقرآن -- دایرةالمعارف ها و واژه نامه ها
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    BP 66/۹/س۹م۴م
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    المُهَذّبُ في ما وقع في القرآن من المُعَرَّبِ، نوشته ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، به معرفی واژگان دخیل در قرآن کریم به‌ترتیب حروف تهجی می‌پردازد. منظور از «مُعَرَّب»، کلماتی است که از زبان‌های دیگر (مانند فارسی، عبری، رومی، سریانی و...) وارد عربی شده است.

    هدف و روش

    • جلال‌الدین سیوطی نوشته است: در این اثر، هر مقدار که کلمه «مُعَرَّب» را یافته‌ام، آورده‌ام و به کسی که آن را بیگانه از عربی شمرده، نسبت داده‌ام و نظرش را بیان کرده‌ام. آیا واژگان دخیل در قرآن، وجود دارد یا نه؟ اندیشوران در پاسخ به این پرسش، اختلاف دارند و بیشترشان (از جمله امام شافعی و ابن فارس) گفته‌اند: هیچ واژه دخیلی در قرآن نیست...، ولی برخی گفته‌اند: کلمات «مُعَرَّب» در قرآن وجود دارد، اما معدود و محدود است و آن را از عربی بودن خارج نمی‌سازد؛ مانند آنکه اگر در قصیده‌ای فارسی فقط یک کلمه عربی بیاید، به‌خاطر آن یک واژه تازی، از فارسی بودن خارج نشود[۱]. نویسنده خودش نظر اخیر را پذیرفته و برای ورود واژگان دخیل در کتاب الهی، شواهد و حکمت‌هایی آورده است[۲].
    • محقق کتاب، تهامی راجی هاشمی، با یادکرد و معرفی برخی از آثار پیشینیان در باب واژگان دخیل در قرآن، می‌افزاید: «المُهَذّب» سیوطی، فرهنگ‌نامه‌ای جامع همراه با توضیحات است که شامل همه واژگان دخیل در قرآن می‌شود و هرچند من فقط به دو نسخه خطی از این کتاب دست یافتم، ولی معتقدم که توانسته‌ام با تصحیح همین دو نسخه، متنی پیراسته عرضه کنم[۳].

    ساختار و محتوا

    نویسنده در این کتاب، تعدادی از واژگان قرآنی (حدود 100 واژه) را به‌ترتیب الفبایی آورده و بعد در هر مورد توضیح داده است که چه کسی آن را دخیل شمرده و از کدام زبان وارد عربی شده است.

    نمونه مباحث

    • «القَيُّوم»: واسطی گفته است که در زبان سریانی، قیوم کسی است که نمی‌خوابد[۴].
    • «المِسك»: ثعالبی در فقه اللغة حکایت کرده است که این کلمه فارسی است[۵].

    یادآوری: در زبان فارسی، «مِشک» و «مُشک» گویند و در زبان عربی، شین به سین، تبدیل شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه کتاب، ص57-60
    2. ر.ک: همان، ص60
    3. ر.ک: مقدمه محقق، ص1-50
    4. ر.ک: متن کتاب، ص134
    5. ر.ک: همان، ص144

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها