مجموعه مقالات سومین همایش کشوری قرآن و طب

مجموعه مقالات سومین همایش کشوری قرآن و طب
پدیدآوران	همایش کشوری قرآن و طب (سومین: یزد: ۱۳۸۸) (نويسنده) بنیاد پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه (برگزار کننده) دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد (برگزار کننده) میرمحمدی، جلیل (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	قرآن و طب (مجموعه مقالات) ** مجموعه مقالات قرآن و طب
ناشر	بنياد پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه ** سازمان تبليغات اسلامی. شركت چاپ و نشر بين الملل
مکان نشر	ایران ** ایران - مشهد مقدس
سال نشر	1388ش
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	قرآن - پزشکی و بهداشت - پزشکی - اسلام و پزشکی - کنگره‎‌‌ها - جنبه‌های قرآنی - کنگره‌ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	1388 8ه 103/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجموعه مقالات «قرآن و طب» به همت جمعى از نويسندگان و محققان به دنبال فراخوان همايش ملى «قرآن و علوم روز»، و با بررسى و دقت نظر از بين تعداد زيادى از مقالات واصل شده انتخاب، و با حمايت دانشگاه شاهد منتشر گرديده است. مجموعه‌ی این مقالات همگی به زبان فارسی می‌باشند.

این مجموعه، مقالاتى است كه به مناسبت برگزارى همايش ملّى پژوهش‏هاى قرآنى حوزه و دانشگاه پس از طى مراحل ارزشيابى متعدد آماده انتشار گرديده است.

ساختار

کتاب حاضر شامل چهار جلد است که جلد اول شامل یک پیشگفتار درباره اهداف همایش و مقدمه‌ای از دانشگاه شاهد و 9 مقاله از مجموعه مقالات همایش است. جلد دوم شامل دو پیشگفتار و 32 مقاله می‌باشد که شامل مجموعه مقالات دومین همایش تخصصی قرآن و طلب در قالب همایش ملی پژوهش‌های قرآن حوزه و دانشگاه است. جلد سوم این مجموعه که مقالات سومین همایش تحصصی قرآن و طب است، شامل پیامی از آیت‌الله مکارم شیرازی و سه پیشگفتار و 5 مقاله می‌باشد. جلد چهارم شامل فهرست تفصیلی از مجموعه مقالات سومین همایش، پیشگفتاری از آیت‌الله مکارم به سومین همایش، و سه پیشگفتار و سه مقاله می‌باشد.

گزارش محتوا

مقاله‌ی اولِ این مجموعه تحت عنوان تفسير علمى قرآن، اثرات و ثمرات‏ آن است که توسط سيد محمد مهدى افضلى‏ نوشته شده است. وی در این مقاله اشاره می‌کند که دانش تفسير، پيشينه‌‏اى هرچند نامدون، به قدمت نزول قرآن كريم دارد. با دور شدن از عصر نزول، دانش تفسير سامان يافته و تدوين شد، روش- هاى مختلف تفسيرى، بسته به بافت فكرى و سليقه‌‏هاى مفسران پا به عرصه نهاد.

مقاله بعدی در مورد مفهوم برص در قرآن و ارتباط آن با مسائل پزشکی است که با استفاده از کلمه «برص» و مطالبی که ذیل آن در تفاسیر آمده به توضیح و تبیین مفهوم برص و ارتباط آن با مسائل پزشکی و بیماری پوستی می‌پردازد.

مقاله سوم در مورد جستاری درباره اخلاق پزشکی از منظر اسلام است که در این راستا به مفهوم اخلاق حرفه ای اصول و قواعد حاکم بر رفتار شغلی و حرفه ای و معیارهای ارزشی که بر محیط حرفه‌ها حاکم است، می‌پردازد. و به برخی از این اصول از آموزه‌های اسلام سخن به میان آورده است.

مقاله‌ چهارم به نام «تحريم مشروبات الكلى در قرآن و نقش آن بر سلامت فرد و جامعه‏» اثر دكتر محمد حسن قوسيان مقدم‏ است که درباره هدف از این مقاله چنین می‌گوید:‏ قرآن كريم براى پيشگيرى از بيمارى‏ها و حفظ سلامت انسان‏ها، دستوراتى به‏‌صورت تحريم در مصرف بعضى از مواد دارد كه مردار، گوشت خوك و شراب از آن جمله هستند. قرآن مجيد در مورد مشروبات الكلى در چند سوره اشاراتى دارد و از جمله در آيه 219 سوره بقره به صراحت، مصرف آن را جزء گناهان بزرگ برشمرده است. وی درباره روش خود در این مقاله چنین اظهار می‌نماید که: با مرورى بر آيات قرآن كريم و احاديث و آخرين منابع موجود پزشكى نقش الكل بر سلامت فرد و جامعه مورد تجزيه و تحليل و بررسى قرار گرفت. در اين مقاله با تأكيد بر دستورات صريح قرآن در عدم مصرف مشروبات الكلى، سعى شده نقش تحريم آن در سلامت فرد و جامعه مورد بررسى قرار گيرد.(متن کتاب، ج 1، ص 83</ref>

مقاله پنجم در مورد بررسی رهنمودهای اسلام و قرآن در زمینه بهداشت مواد غذایی است. در این مقاله و بخش زیر مطرح شده است: 1. آلودگی اولیه مواد غذایی، مانند محرمات مواد غذایی مثل گوشت خوک، خون و الکل و یا توصیه‌های غذایی مانند مصرف عسل و خرما و... 2. آلودگی ثانویه از تهیه تا مصرف ماده غذایی، مانند نحوه نگهداری، ظروف غذایی، طریقه مصرف و.... مؤلفین مقاله با بررسی علمی این رهنمودها، و معرفی آنها به جامعه و به کارگیری آنها، زمینه ارتقای سطح سلامت جامعه را خواهان هستند.

مقاله ششم در مورد شیره گل‌ها و قرآن است. در این راستا به معرفی عسل و ترکیبات خاص شیمیایی آن می‌پردازد و خواص آن را بیان می‌نماید.

مقاله هفتم در مورد برداشت‌هایی از تعاریف روح و نفس‌ در سه روند فیزیولوژیکی بیداری، خواب، و مرگ به استناد آیات و روایات است.

مقاله هشتم در مورد عسل نوشین باده ای شفابخش از جام گل هاست که باز در این مقاله به خواص درمانی عسل، ترکیبات آن، با توجه به نظر در آیات قرآن می‌پردازد.

مقاله نهم در مورد آموزه‌های قرآن در مورد روابط جنسی است که اثر چند نویسنده می‌باشد. این مؤلفین در این راستا بیان می‌کنند که یکی از اصلی ترین انگیزه‌های تشکیل خانواده، آمیزش و تامین نیاز جنسی است و زن و شوهر در تامین و اشباع جنسی یکدیگر لازم است فوق العاده هوشیار و دقیق باشند و این خواسته طبیعی را به صورت مطلوب و مشروع جوابگو باشند و از جهت کمی و کیفی طوری رفتار کنند که علاقه و عشق یکدیگر را جذب کنند تا عنان قلبشان در اختیار یکدیگر قرار بگیرد.

تا اینجا مقالات جلد اول این همایش بود و اکنون سراغ جلد دوم می‌رویم. اولین مقاله از جلد دوم در مورد شفا از منظر قرآن است. که اشاره می‌کند در علوم پزشکی جدید داشتن اعتقاد به درمان و بهبودی و پزشک، جزء اصول اولیه درمان توصیه می‌شود و قرآن شفای هر دردی را ایمان واقعی می‌داند و داشتن باورهای مذهبی قوی می‌تواند منجر به کاهش مرگ و میر بیماران و بالا بردن میزان سلامت جامعه باشد.

مقاله دوم از جلد دوم در مورد عبور از مفهوم ظاهری اشارات قرآنی در احیاء مجدد است که با استفاده از معنی ظاهری آَیه سوم سوره قیامت و تفسیر آیه در تفسیر نمونه و همچنین نتایج پژوهش و نظرات دانشمندان برجسته و صاحب نام جهانی در حوزه علوم ژنتیک ملکولی و مولکولار بیولوژی با استفاده از پایگاه اینترنتی مد نظر به عنوان یکی از جامع ترین پایگاه‌های اطلاعات علمی-پژوهشی در زمینه علوم پزشکی، مطالعه ای تطبیقی و مفهومی در مورد معنی آیه سوم قیامت و تفسیر آیه فوق با یافته‌های علمی-پژوهشی ظریف در حوزه علوم ژنتیک ملکولی و ملکولار بیولوژی انجام داده‌اند.

مقاله سوم در مورد بررسی اثر آیات فاتحه الکتاب و سوره توحید روی بیمارهای تالاسمی ماژور و مولتیپل اسکلروز است. این مقاله از مطالعات مداخله ای است که نتایج قبل و بعد از هر مداخله مورد بررسی قرار گرفته و مداخله شامل قرائت سوره فاتحه الکتاب و توحید برای بیماران و قرار دادن دست‌های درمانگر بر روی سر بیمار و اعضاء درگیر بیماران به هنگام قرائت آیات مذکور است.

مقاله چهارم کهولت در قرآن است از این رو پژوهشگر با سعی در مطالعه و بررسی تطبیقی و مفهومی آیات دارای مفاهیم و اشارات در زمینه بروز کهولت در انسان و آثار و عوارض و تبعات آن مانند آیه 54 سوره مبارکه روم، آیه 67 سوره مبارکه غافر، آیه 5 سوره مبارکه حج، آیه 68 سوره مبارکه یس، آیه 17 سوره مبارکه مزمل و تفسیر آیات فوق و تطبیق آن با یافته‌های علمی-پژوهشی در مورد پیری شناسی در علوم پزشکی و بر اساس یافته‌های جدید در زمینه ژنتیک مولکولی، عملکرد ژن‌ها در بروز پیری و توجه به مکانیسم‌های مولکولار بیولوژی و دستکار ژن ها، اهتمام لازم برای درک مفاهیم عمیق تری از ظاهر کلام الهی در زمینه اشارات قرآنی در مورد کهولت به عمل آورده است.

مقاله پنجم آلزایمر در آیه قرآن و علم است که سه نفر از محققان نوشته‌اند و در آن با بررسی آیه 5 سوره حج، آیه 68 سوره یس، آیه 11 سور فاطر و آیه 54 سوره روم که در مورد کاهش حافظه دوران پیری پرداخت شده، به توصیه‌های دینی در مورد آلزایمر مانند خواندن قرآن از جمله سوره بقره، تحصیل علم در تمام طول عمر و تغذیه مناسب می‌پردازد و آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد.

مقاله ششم در مورد نمونه ای از طب پیشگیری در آموزه‌های قرآن است که در این مقاله سعی شده فوائد شیر مادر از جنبه طب پیشگیری مورد بحث قرار گیرد. و به این نتیجه رسیده‌اند که شیر مادر غذای کامل، بی رقیب و مناسب برای تمامی کودکان در شرایط مختلف و روش پیشگیری مناسبی برای شایع ترین بیماری‌های واگیر منجر به مرک در کودکی و بیماری‌های غیر واگیر منجر به مرگ در بزرگسالی می‌باشد.

مقاله هفتم در مورد شناختی از مفهوم آیه «ثم انشاناه خلقا آخر» است که به ولوج روح نیز مشهور شده و ارتباط آن را با مراحل رشد جنین از نظر پزشکی مورد بررسی قرار می‌دهد.

مقاله هشتم به بررسی علمی علل حرمت مجامعت با همسر حائض از دیدگاه قرآن پرداخته و اشاره می‌کند که انجام آمیزش جنسی در این شرایط نه تنها موجب اذیت و آزار زنان می‌شود، بله امکان بروز آلودگی و بیماری در دستگان تناسلی زن و مرد و همچنین ایجاد ناهنجاری‌های روحی-روانی در زنان به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شده در زن می‌گردد.

مقاله نهم به نام کدام زن؟ کدام مرد؟ رویکردی است نو به آیات قرآن درباره اهداء اسپرم و رویان و جست و جوی آیات قرآنی درباره این که تکلیف جنسی هر زن و مرد مسلمان چیست، چه مرد و چه زنی می‌توانند صاحب فرزند شوند، نوزاد فرزند کیست و حقوق او نسبت به پدر و مادر وی کدامند.

مقاله دهم در مورد بهداشت زناشوئی و مسائل جنسی از دیدگاه قرآن و طب است که با دیدگاهی کاملا علمی به بررسی دلایل نهی اکید قرآن از فحشاء که شامل زنا و لواط می‌باشد می‌پردازد.

مقاله یازدهم در مورد نگاهی به خرما و خواص آن در آیات قران کریم و روایات اسلامی است.

مقاله دوازدهم فواید عسل از دیدگاه قرآن، احادیث و تحقیقات پزشکی امروز را مورد بررسی قرار می‌دهد.

مقاله سیزدهم اثر پنج محقق است که درباره عسل، معجزه قرآن و تاثیرآن بر ریسک فاکتورهای قلبی و عروقی نوشته شده است که با هدف تاثیر مصرف عسل طبیعی در مقایسه با گلوکز بر میزان وزن لیپیدهای سرم FBS. CRP. CU. ZN انجام شده است.

مقاله چهاردهم به نام «هسته انگور دریچه ای از قرآن به روی علم» است که پژوهشی در ارتباط با فن آوری استخراج عصاره هسته انگور و ارزیابی خصوصیات ضد میکروبی، ضد سرطانی و آنتی اکسیدانی آن می‌باشد.

مقاله پانزدهم با نام «بررسی بزرگترین دستور آسمانی تغذیه در قرآن» است که با استفاده از آیه «کلوا و اشربوا و لا تسرفوا» به پرهیز از پرخوری و تعادل در خوراک می‌پردازد.

مقاله شانزدهم به نام «بهداشت و طب در پرتو آیاتی از قرآن مجید» است که طب در لغت و در اصطلاح را تعریف نموده و سپس به بیان اهمیت طب در قرآن و روایات پرداخته، آنگاه چند آیه پزشکی قرآن را به عنوان شاهد مثال بیان کرده است.

مقاله هفدهم در مورد ورزش و تاثیر آن بر سلامت جسمی و روحی از دیدگاه قرآن و روایات است.

مقاله هجدهم پیرامون گوشه‌هایی از اعجاز طبی قرآن است که ابتدا برخی از آیات که در آن اشارتی به خلقت انسان از مرحله‌ی تشکیل تا دمیدن روح، وجود دارد، بررسی گردیده، سپس به تطبیق آنها با علم جنین شناسی پرداخته شده است.

مقاله نوزدهم به نام «امنیت غذایی در قرآن کریم» است که در این مقاله سعی شده تا نگاه قرآن به مفهوم امنیت غذایی مورد واکاوی قرار گیرد. برای نیل به این هدف ابتد، تعریف «امنیت غذایی» در مجامع معتبر علمی غرب آورده شده است و سپس با بررسی آیات قرآن مرتبط با مفاهیم تغذیه و کشاورزی تلاش گردیده است تا تعریفی بر اساس آیات قرآن برای آن ارائه گردد.

مقاله بیستم در به نام «پاسداری از منابع طبیعی در راستای سلامت انسان از دیدگاه قرآن» است که برای پاسداری از سه رکن اساسی محیط زیست یعنی آب، خاک و هوا در تعالیم دینی به آیات و روایاتی که در این زمینه وجود دارد، اشاره شده است.

مقاله بیست و یکم در مورد بررسی تطبیقی عوامل موثر بر سلامت جسم و روان انسانها و اعجاز خلقت با آیات قرآن کریم است.

مقاله بیست و دوم در مورد اسرار پزشکی نماز شب در قرآن و حدیث است که مثلا به نقش نماز شب در شفای بیماری فشار خون، تاثیر وضو بر اعصاب، حل مشکل کم خوابی و سرطان، محافظت از قلب، زیبایی چهره، تقویت بینایی، تقویت حافظه، تقویت سیستم دفاعی بدن اشاره می‌کند.

مقاله بیست و سوم در مورد بهداشت فردی و محیط در فرهنگ اسلامی ایرانی است که در این راستا آیات قرآنی و روایات مرتبط با بهداشت فردی و محیط مورد بررسی قرار گرفته است.

مقاله بیست و چهارم در مورد نقش دعا در ارتقای سلامت: چشم انداز بر سیره نبوی و مستندات جدید علمی است.

مقاله بیست و پنجم، باز در مورد عسل در قرآن و حدیث است که به خواص عسل است.

مقاله بیست و ششم در مورد اخلاق از منظر قرآن، اخلاق کاربردی و اخلاق پزشکی است. مقاله بیست و هشتم به ارتباط بین‌ فعالیت‌های مذهبی و مصرف سیگار در دانشجویان یکی از دانشگاه‌ها کرمان پرداخته که به این نتیجه می‌رسد، غلبه بر افسردگی و عصبانیت از دیدگاه دانشجویان از عوامل موثرتر و مهمتر در مصرف سیگار دانسته شده و نقش دوستان سیگاری به عنوان عامل خطر و پایبندی به خواندن نماز به عنوان عامل مخافظت کننده شخص می‌باشد.

مقاله بیست و هفتم در مورد آلودگی مردار در قرآن و علم پزشکی است که در این راستا اشاره می‌کند که پیشرفت علوم هر روز بیشتر به راز و رمز تحریم مردار پی برده و ابعاد جدیدی از مضرات آن را کشف می‌نمایند.

مقاله بیست و هشتم در مورد فرهنگ ایمنی و قرآن است که در این راستا اشاره می‌کند که رفتار ایمن در همه ابعاد زندگی از دیدگاه قرآن و اسلام مورد تاکید بوده و یک عمل خدا پسندانه شناخته شده است.

مقاله بیست و نهم درباره اصول اخلاقی محیط زیست از منظر اسلام است که به بیست و یک اصل در این زمینه بر اساس آیات و روایت می‌پردازد.

مقاله سی ام مروری بر دستورات اسلامی در دوران بارداری است که مؤلف سعی نموده تعالیم بهداشتی اسلام در مورد تغذیه، تلاوت آیات قرآن جهت آرامش روان، روابط زناشویی به هنگام تشکیل نطفه و سپس دوران بارداری که به جهت سلامت مادر و کودک در آیات قرآن، احادیث و روایات معتبر و کتب فقهی مطرح شده است بررسی گردد، تا بدین ترتیب به هنگام تدوین برنامه‌های بهداشتی بتوان از نیروی قوی مذهب جهت ارتقاء سطح بهداشتی مادران بهره گرفت.

مقاله سی و دوم در مورد دیدگاه‌های قرآن کریم در مورد بهداشت مواد غذایی است که در این راستا تمامی آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته و آیاتی که موضوع آنها در مورد کیفیت مواد غذایی و ارتباط آنها با سلامتی و بیماری بودند مشخص گردیده است. در پایان نیز با توجه به تفاسیر نمونه، میزان، نور، آیات مورد بررسی دقیق تر قرار گرفته و در پایان نتایج به دست آمده مورد تجزیه آماری قرار گرفته است.

مقاله سی و سوم در مورد تزکیه روح‌ و تصفیه جسم است که پیرامون آثار جسمی روزه و فلسفه آن نوشته شده است.

در جلد سوم این مجموعه، پیامی از آیت‌الله مکارم شیرازی در ابتدای کتاب آورده شده است.

این جلد شامل چهار بخش مجزاست که هز بخش خود شامل چندین مقاله می‌باشد. بخش اول کتاب در مورد‌ اخلاق پزشکی از منظر قرآن، سنت و طب است که شامل 15 مقاله‌ی گوناگون در این راستا می‌باشد. چ

بخش دوم آن در مورد بهداشت و پیشگیری از منظر قرآن، سنت و طب است که در این راستا 17 مقاله را گردآوری نموده‌اند. و بخش سوم در مورد تشخیص و درمان بیماریها از منظر قرآن، سنت و طب است که شامل 9 مقاله به بررسی تاثیر مصرف آب انار، رطب، حفظ محیط زیست، عسل، قرائت قرآن و تاثیر آوای قرآن بر افسردگی و اضطراب می‌پردازد.

بخش چهارم از جلد سوم در مورد سلامت روان از منظر قرآن، سنت و طب است که شامل هشت مقاله بوده و به بررسی مداخله ای تاثیر تلاوت قرآن برکاهش اضطراب، تاثیر روزه داری بروضعیت سلامت عمومی، نقش توبه درسلامت رواین، چگونگی تاثیر اعتقادات مذهبی بر سلام و روان می‌پردازد.

جلد چهارم این مجموعه شامل سه بخش عمده است که بخش اول آن پیرامون سلامت روان از منظر قرآن و طب و شامل 14 مقاله در این موضوع است که به اثر بخشی آموزش صبر بر اضطراب، آداب زناشویی و بهداشت نسل، بررسی تاثیر حفظ قرآن بر سلامت روان، سن ازدواج از دیدگاه اسلام و عوامل افزایش آن، و مسائلی از این قبیل می‌پردازد.

بخش دوم جلد چهارم در مورد تغذیه از منظر قرآن، سنت و طب است که طی 22 مقاله‌ به اصول صحیح تغذیه از دیدگاه اسلام، ارزش و اهمیت آب، خواص انجیر و زیتون، شیر مادر، عسل، تاثیر زنجبیل بر شدت درد قاعدگی، تاثیر روزه داری بر وزن و فشار خون، اثرات مصرف خرما و مسائلی در این راستا می‌پردازد.

بخش سوم این جلد مورد خلقت از منظر قرآن، سنت و طب است که طی 10 مقاله به خلقت انسان از منظر قرآن، اسرار خلقت انسان، مراحل تکوین جنین، لقاح مصنوعی، مشکلات ژنتیکی در ازدواج فامیلی، شبیه سازی، شراب در قرآن و مسائلی در این زمینه می‌پردازد.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب کتاب در ابتدای هر جلد ذکر شده است.

پاورقی‌های این کتاب مربوط به ارجاع اسانید و توضیح مطالب مقالات می‌باشد.

منابع مقاله

متن و مقدمه کتاب