الله‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =8270

کتاب حاوی دو مقدمه و سی‎وشش مبحث است. روش نویسنده در این مباحث چنین است که دو یا چند مبحث را با هم ذکر می‌کند.

مباحث جلد اول با آیات سی‎وپنجم تا سی‎وهشتم از سوره نور آغاز می‌شود. نویسنده برای توضیح این چهار آیه شریفه از استاد خود علامه طباطبایی کمک می‌گیرد و درباره تفسیر '''اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ''' ﴿النور: 35﴾، می‌گوید: خدای سبحان نوری است که آسمان‌ها و زمین به‌واسطه او ظهور پیدا می‌کنند و این همان معنی است که از آیه شریفه اراده شده است؛ زیرا در اینجا نور اضافه به آسمان‌ها و زمین شده، سپس حمل بر خدا (اسم جلاله و الله) شده است. بر این مبنا، سزاوار است قول کسی که می‌گوید: «این بخش از آیه به معنای «الله منور السموات و الأرض»؛ یعنی الله نوردهنده آسمان‌ها و زمین است». عمده غرض او آن است که مراد از نور در اینجا نور مستعار قائم به موجودات و وجودی که حمل بر موجودات می‌شود، نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8270/2/30 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص30]</ref>.

نویسنده در پایان، می‌گوید: از تفصیل و شرح مطالب آن بزرگ‎مرد ([[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]]) استفاده می‌گردد که: «الله» اسم جامع کمال از جمال و جلال الهی است که دربرگیرنده همه اسماء و صفات کلیه و جزئیه است. چون بحث ما در الله‌شناسی است باید این کلمه مبارکه جلاله را ازهرجهت بررسی نمود تا تمام اطراف و جوانب مسئله روشن گردد؛ از نور ذات بحت و وجود صرف تا نور اسماء و صفات کلیه، آن‌هم در مراتب و درجات متفاوته تا برسد به نور اسماء و صفات جزئیه تا هیولای مبهمه که ماده کثیفه قابله عروض اجناس و فصول و انواع است.

ایشان در ادامه این جلد، سه بحث: «راه‌های الله‌شناسی غیر از طریق لقاء الله همگی کج‎ و معوج و تاریک است»، «منطق قرآن هرگونه وجود و آثار وجود را در خدا حصر می‌کند» و «معنی تشخص وجود: لا هو إلا هو» را مطرح می‌کند. او این سه بحث را با آیه پانزدهم سوره یونس، آیه هشتادوچهار سوره زخرف و آیه سی‎ونهم و چهلم سوره یوسف آغاز نموده است.

جلد سوم این مجموعه، از مبحث 25 شروع شده و با مبحث 36 پایان می‌پذیرد. مباحثی که در مبحث 25 تا 30 آمده است، تحت عنوان «غیر از عارفان، جمیع مردمان خدا را با دیده دوبین می‌نگرند»، قرار می‌گیرد. در این بحث‎ها مسائلی چون: «شأن نزول سوره تکاثر»، «تباهی بر کثرت‌نگری، شما را از وحدت‎بینی بازداشت»، «مراد از «نعیم»، ولایت است»، «مرجع و بازگشت سؤال از نعیم، سؤال از عمل کردن به دین است»، «شرح و تفسیر سید حیدر حدیث «ما الحقيقة» کمیل را» و... بیان شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8272/2/5 ر.ک: همان، ج3، ص5-173]</ref>.

«آنان که غیر از خدا اثری قائلند، مبتلا به شرک خفی هستند»، عنوان مبحث 31 و 32 این تألیف است. حق سبحانه و تعالی، عین وجود و حقیقت هستی است، گفتار فیض کاشانی در جمع بین ظهور و خفای خداوند، بحث گران‎قدر آل کاشف‌الغطاء در وحدت وجود و موجود، اطلاق وجود بر مصادیقش به‎نحو اشتراک معنوی است، برهان وحدت وجود و رد شبهات وارده بر آن، از جمله مسائلی است که در این دو مبحث ارائه شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8272/2/179 ر.ک: همان، ص179-229]</ref>.

مبحث 35 و 36 مبحث آخر این کتاب است و «انحرافات شیخ احمد احسائی و پیروان مکتب او در توحید» نامیده شده است. در این مبحث مسائلی چون: معنی «الحمد لله» با بلیغ‎ترین وجهی دلالت بر وحدت وجود دارد، معنی «الذي لم يتخذ ولدا» با بلیغ‎ترین وجهی دلالت بر وحدت وجود دارد، در جنبه دینی تصوف هیچ عاملی به‎غیر از دین اسلام تأثیر نداشت و... مورد واکاوی قرار گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8272/2/305 ر.ک: همان، ص305-389]</ref>.