جامع التواريخ (تاريخ بنى‌اسرائيل): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR11407J1.jpg
| تصویر =NUR11407J1.jpg
| عنوان =جامع التواریخ (تاریخ بنی اسراییل)
| عنوان =جامع التواريخ (تاريخ بنى‌اسرائيل)
| عنوان‌های دیگر =جامع التواریخ. برگزیده
| عنوان‌های دیگر =جامع التواریخ. برگزیده
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
خط ۲۰: خط ۲۰:
| شابک =978-964-8700-33-6
| شابک =978-964-8700-33-6
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15062
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11407
| کتابخوان همراه نور =11407
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
 
{{کاربردهای دیگر| جامع التواریخ (ابهام زدایی)}}
'''جامع التواريخ (تاريخ بنى‌اسرائيل)'''، نوشته رشيدالدين فضل‌الله همدانى، تصحيح و تحشيه [[روشن، محمد|محمد روشن]].
'''جامع التواريخ (تاريخ بنى‌اسرائيل)'''، نوشته [[رشیدالدین فضل‌الله|رشيدالدين فضل‌الله همدانى]]، تصحيح و تحشيه [[روشن، محمد|محمد روشن]]. اين اثر گران‌مايه فارسى، كتابى تاريخى است كه احوال و حكايت‌هاى همه اهل اقليم‌هاى جهان و طبقات اصناف بنى‌آدم، را دربردارد. نویسنده به فرمان محمود غازان (704 - 695)، نوشتن آن را آغاز كرد و تا روزگار سلطان ابوسعيد بهادرخان اين كار را پى گرفت. وى در تأليف و تدوين جامع التواريخ (تاريخ عالَم)، از كتاب‌هاى معروف و رايج تاريخى و گفته‌هاى شخصيت‌هاى پرآوازه و معتبر نيز بهره‌ها برد. تاريخ بنى‌اسرائيل، يكى از بخش‌هاى اين اثر ارزنده است. انگيزه ويژه نویسنده را از نوشتن اين بخش از جامع‌التواريخ، سامان‌مند نبودن يا ضعيف بودن اطلاعات تاريخى درباره بنى‌اسرائيل مى‌توان برشمرد.
 
اين اثر گران‌مايه فارسى، كتابى تاريخى است كه احوال و حكايت‌هاى همه اهل اقليم‌هاى جهان و طبقات اصناف بنى‌آدم، را دربردارد. نویسنده به فرمان محمود غازان (704 - 695)، نوشتن آن را آغاز كرد و تا روزگار سلطان ابوسعيد بهادرخان اين كار را پى گرفت. وى در تأليف و تدوين جامع التواريخ (تاريخ عالَم)، از كتاب‌هاى معروف و رايج تاريخى و گفته‌هاى شخصيت‌هاى پرآوازه و معتبر نيز بهره‌ها برد. تاريخ بنى‌اسرائيل، يكى از بخش‌هاى اين اثر ارزنده است. انگيزه ويژه نویسنده را از نوشتن اين بخش از جامع‌التواريخ، سامان‌مند نبودن يا ضعيف بودن اطلاعات تاريخى درباره بنى‌اسرائيل مى‌توان برشمرد.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۴: خط ۴۳:
3. دوره اسكندر.
3. دوره اسكندر.


درازاى اين دوره‌ها را 3448 سال مى‌دانند. اين زمان بر پايه روايت‌هاى اساطيرى، با مرگ عزرا ezra؛ يعنى چهل سال پس از ساخت دومين هيكل، هم‌زمان است و خود به پنج مقطع بخش مى‌شود: از آدم تا نوح (1056 سال)؛ از نوح تا ابراهيم؛ از ابراهيم تا موسى؛ از موسى تا داود؛ از داود تا عزرا.
درازاى اين دوره‌ها را 3448 سال مى‌دانند. اين زمان بر پايه روايت‌هاى اساطيرى، با مرگ عزرا ezra؛ يعنى چهل سال پس از ساخت دومين هيكل، هم‌زمان است و خود به پنج مقطع بخش مى‌شود: از آدم تا نوح (1056 سال)؛ از نوح تا ابراهیم؛ از ابراهیم تا موسى؛ از موسى تا داود؛ از داود تا عزرا.


بنابراین، نویسنده نيز نوشته خود را به پنج فصل تقسيم مى‌كند و براى توصيف روى‌دادهاى پس از اسكندر، فصل كوتاهى (ششُمى) بر آن‌ها مى‌افزايد و به شرح تاريخ بنى‌اسرائيل مى‌پردازد. اسرائيليان، رهبران بزرگى داشته‌اند كه او آدم، نوح، ابراهيم، يوسف، موسى، داود و اسكندر كبير را از آنان مى‌شمرد. آنان پيامبران و پادشاهان بزرگى بودند كه بر كمال تاريخى اين قوم بسيار تأثير گذاردند.
بنابراین، نویسنده نيز نوشته خود را به پنج فصل تقسيم مى‌كند و براى توصيف روى‌دادهاى پس از اسكندر، فصل كوتاهى (ششُمى) بر آن‌ها مى‌افزايد و به شرح تاريخ بنى‌اسرائيل مى‌پردازد. اسرائيليان، رهبران بزرگى داشته‌اند كه او آدم، نوح، ابراهیم، يوسف، موسى، داود و اسكندر كبير را از آنان مى‌شمرد. آنان پيامبران و پادشاهان بزرگى بودند كه بر كمال تاريخى اين قوم بسيار تأثير گذاردند.


اسكندر مقدونى در ميان آنان از جايگاه خوبى برخوردار است كه درآمدنش به اين جرگه نه تنها به معناى پيدايى روى‌دادى بزرگ در روايات كه در تطور تاريخى اسرائيل به شمار مى‌رود. البته نویسنده از اين رهبران بزرگ بنى‌اسرائيل، تنها موسى(ع) را الگويى ستودنى و دسترس‌ناپذير مى‌داند كه به دليل برخوردارى‌اش از پذيرش فراگير و پيوسته، بر همه پيامبران پيش و پس از خود برترى دارد.
اسكندر مقدونى در ميان آنان از جايگاه خوبى برخوردار است كه درآمدنش به اين جرگه نه تنها به معناى پيدايى روى‌دادى بزرگ در روايات كه در تطور تاريخى اسرائيل به شمار مى‌رود. البته نویسنده از اين رهبران بزرگ بنى‌اسرائيل، تنها موسى(ع) را الگويى ستودنى و دسترس‌ناپذير مى‌داند كه به دليل برخوردارى‌اش از پذيرش فراگير و پيوسته، بر همه پيامبران پيش و پس از خود برترى دارد.
خط ۵۵: خط ۵۴:


==وضعيت كتاب==
==وضعيت كتاب==
به‌گمان، نویسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفته‌هاى راويان و كتاب [[تحقيق ما للهند]] بيرونى و در نوشتن اين بخش؛ يعنى «تاريخ بنى‌اسرائيل» از تورات يارى گرفت و با استفاده از منابع نوشتارى و گفتارى، جامع التواريخ را سامان داد و از آشنايى‌اش با كتاب آسمانى تورات سود جسته است؛ زيرا وى در دودمانى يهودى پرورش يافته بود. وى تاريخ‌هاى گوناگون بنى‌اسرائيل را گرد آورد و با گروهى آگاه به 24 تورات موجود، به گفت‌وگو در اين‌باره پرداخت و افزون بر اينها، كتاب‌ها و تاريخ‌هاى پراكنده را در اين‌باره ديد، سپس به نوشتن اين بخش از كتابش دست زد. اگر چه نویسنده در تاريخ افرنج، تاريخ اُغوز و تاريخ بنى‌اسرائيل از هم‌كارى و هم‌كاران در نوشتن اين پاره از كتابش سخنى نمى‌گويد، اكنون بر پايه منظومه شمس‌الدين كاشانى، بر پژوهش‌گران و مورخان روشن است كه او در ديوان خود براى تدوين و تأليف جامع‌التواريخ، شصت تن را به ياورى و هم‌كارى گرد آورد.
به‌گمان، نویسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفته‌هاى راويان و كتاب [[تحقيق ما للهند]] بيرونى و در نوشتن اين بخش؛ يعنى «تاريخ بنى‌اسرائيل» از تورات يارى گرفت و با استفاده از منابع نوشتارى و گفتارى، جامع التواريخ را سامان داد و از آشنايى‌اش با كتاب آسمانى تورات سود جسته است؛ زيرا وى در دودمانى يهودى پرورش يافته بود. وى تاريخ‌هاى گوناگون بنى‌اسرائيل را گرد آورد و با گروهى آگاه به 24 تورات موجود، به گفت‌وگو در اين‌باره پرداخت و افزون بر اينها، كتاب‌ها و تاريخ‌هاى پراكنده را در اين‌باره ديد، سپس به نوشتن اين بخش از كتابش دست زد. اگر چه نویسنده در تاريخ افرنج، تاريخ اُغوز و تاريخ بنى‌اسرائيل از هم‌كارى و هم‌كاران در نوشتن اين پاره از كتابش سخنى نمى‌گويد، اكنون بر پايه منظومه شمس‌الدين كاشانى، بر پژوهشگران و مورخان روشن است كه او در ديوان خود براى تدوين و تأليف جامع‌التواريخ، شصت تن را به ياورى و هم‌كارى گرد آورد.


ترتيب بخش‌هاى پنج‌گانه جامع‌التواريخ (تاريخ هند، تاريخ چين، تاريخ افرنج / پاپان و قياصره، تاريخ بنى‌اسرائيل و تاريخ اُغوز) روشن نيست و نسخه‌هاى گوناگون اين كتاب، در اين‌باره يكسان نيستند. بارى، اطلاعات نسخه‌شناختى اين اثر و ويژگى‌هاى نسخه تاريخ بنى‌اسرائيل از جامع‌التواريخ بزرگ كه در مقدمه مصحح گنجانده شده‌اند، تا اندازه‌اى راه پژوهش را در اين زمينه هموار مى‌كند. هم‌چنين، مقدمه كارل يان بر اين كتاب، جايگاه تاريخ بنى‌اسرائيل را در سراسر كتاب رشيدى روشن مى‌سازد و آگاهى‌هاى شايسته‌اى درباره وابسته بودن يا نبودن وى به طبقه ممتاز روحانیان يهودى و شيوه تاريخ‌نگارى‌اش در اين بخش از جامع‌التواريخ عرضه مى‌كند و با يادآورى ديدگاه نویسنده درباره دوره‌بندى روى‌دادهاى تاريخى، به بازگويى چكيده‌اى از درون‌مايه كتاب وى مى‌پردازد.
ترتيب بخش‌هاى پنج‌گانه جامع‌التواريخ (تاريخ هند، تاريخ چين، تاريخ افرنج / پاپان و قياصره، تاريخ بنى‌اسرائيل و تاريخ اُغوز) روشن نيست و نسخه‌هاى گوناگون اين كتاب، در اين‌باره يكسان نيستند. بارى، اطلاعات نسخه‌شناختى اين اثر و ويژگى‌هاى نسخه تاريخ بنى‌اسرائيل از جامع‌التواريخ بزرگ كه در مقدمه مصحح گنجانده شده‌اند، تا اندازه‌اى راه پژوهش را در اين زمينه هموار مى‌كند. هم‌چنين، مقدمه كارل يان بر اين كتاب، جايگاه تاريخ بنى‌اسرائيل را در سراسر كتاب رشيدى روشن مى‌سازد و آگاهى‌هاى شايسته‌اى درباره وابسته بودن يا نبودن وى به طبقه ممتاز روحانیان يهودى و شيوه تاريخ‌نگارى‌اش در اين بخش از جامع‌التواريخ عرضه مى‌كند و با يادآورى ديدگاه نویسنده درباره دوره‌بندى روى‌دادهاى تاريخى، به بازگويى چكيده‌اى از درون‌مايه كتاب وى مى‌پردازد.
خط ۶۸: خط ۶۷:
روشن، محمد (زمستان 1382)، «در آستانه تحقيق جامع التواريخ و تاريخ عالم»، آيينه ميراث، شماره 23.
روشن، محمد (زمستان 1382)، «در آستانه تحقيق جامع التواريخ و تاريخ عالم»، آيينه ميراث، شماره 23.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}