موسوعة أخلاق القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[شرباصی، احمد]] (نويسنده)

| تعداد جلد =6

| کتابخانۀ دیجیتال نور =22449

اكثر كتاب‌هايى كه در عصر حاضر در موضوع اخلاق نوشته شده‌اند، تعريف اخلاق را از غربى‌ها گرفته‌اند، اما نويسنده بر خود لازم ديده است تا اين موضوع را، از نگاه قرآن كريم بررسى نمايد<ref>متن كتاب، ج1، مقدمه مؤلف، ص7</ref>

 

 

كتاب در شش جلد تنظيم شده و هر جلد با مقدمه نويسنده آغاز گرديده است.

نويسنده در ابتدا، هر اصطلاح را از لحاظ لغوى بررسى نموده، سپس به موارد ذكر آن در قرآن اشاره كرده و در ادامه، توضيحاتى پيرامون آن، داده است.

- «العفة»: نويسنده، اين اصطلاح را به نقل از مفردات [[راغب اصفهانی، حسین بن محمد|راغب اصفهانى]]، حصول حالتى در نفس معنا كرده كه به واسطه آن، غلبه شهوت بر نفس، ممتنع خواهد بود. به اعتقاد وى، «عفت» و «عفاف» به معناى واحدى بوده و اصل ماده آن، بر دو امر دلالت مى‌كند: 1. خوددارى از ارتكاب كار زشت؛ 2. قلت و كمى چيزى<ref>متن كتاب، ج1، ص1</ref>

- «امانت»: نويسنده پس از بررسى معناى لغوى اين كلمه، به اين نكته اشاره نموده كه قرآن كريم، در مواضع فراوانى از فضيلت اين صفت، سخن گفته و به حفظ آن، سفارش نموده است، از جمله در سوره احزاب: ''' «إنا عرضنا الأمانة على السموات و الأرض و الجبال فأبين أن يحملنها و أشفقن منها و حملها الإنسان إنه كان ظلوما جهولا» '''<ref>متن كتاب، ج2، ص15</ref>

[[راغب اصفهانی، حسین بن محمد|راغب اصفهانى]]، اين اقوال را در معنى امانت در اين آيه ذكر كرده: كلمه توحيد، عدالت، حروف تهجى و عقل، ذكر و معناى عقل را پذيرفته است؛ اما نويسنده معتقد است كه مراد خداوند از امانت در اين آيه، تكاليف و حقوقى است كه به مكلفين عرضه شده است و به مراعات، اداء و محافظت بر آن‌ها امر گرديده است<ref>همان، ص16</ref>

- «الإحسان»: زمانى كه اكثر مردم، اين كلمه را مى‌شنوند، ذهنشان به معناى مادى كه در عرف جريان داشته و به معنى كمك مالى كردن به فقير است، منصرف مى‌شود؛ اما به نظر نويسنده، معناى اين كلمه، وسيع‌تر از اين بوده و به معناى اتقان، اخلاص و صدق مراقبت مى‌باشد<ref>همان، ص43</ref>

- «تبيين امور»: كه به معنى طلب وضوح و تأمل در امور، قبل از حكم كردن به نفع يا ضرر آن مى‌باشد. آيه 94 سوره نساء، به اين امر اشاره داشته و نويسنده ضمن بررسى معناى آن، سبب نزول آيه را بيان كرده است<ref>متن كتاب، ج3، ص16</ref>

- «العزيمة»: در لغت، به معناى قوت، سرعت و اقدام مى‌باشد. آياتى كه به اين لغت، اشاره دارند، عبارتند از: ''' «فاصبر كما صبر أولو العزم» '''، ''' «و شاورهم في الأمر فإذا عزمت فتوكل على الله إن الله يحب المتوكلين» '''<ref>متن كتاب، ج4، ص12</ref>

- «الإرادة»: در «مفردات» اصفهانى آمده است كه اراده در اصل، قوه مركب از شهوت، حاجت و آرزو مى‌باشد و نويسنده، اراده به معنى اخلاقى را رغبت به خير و سعى به آن و حرص بر آن، دانسته است. آيه 25 سوره يونس ''' (و الله يدعو إلى دارالسلام) ''' به اين اصطلاح، اشاره دارد<ref>همان، ص21</ref>

اصطلاحات بررسى‌شده در جلد پنجم، عبارتند از: الگوبردارى، آسان گرفتن برخى از امور، محاسبه نفس، به دنبال چيزهاى پاك و طيب بودن، انقطاع الى الله، تطوع، استبشار، ياد خدا، ابتغاء وجه الله، اقامه وجه لله، عدل، نصيحت، اتباع، مهاجرت، اسلام، تعاون، قصد، خوددارى از اذيت ديگران، تأويب و طاعت.

<references />