تقريب المعارف في الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم]] ( | [[ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم]] (نویسنده) | ||
[[استادی، رضا]] (محقق و معلق) | [[استادی، رضا]] (محقق و معلق) | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| مکان نشر = | | مکان نشر = | ||
| سال نشر =مجلد1: 1363ش , 1404ق , | | سال نشر =مجلد1: 1363ش , 1404ق , | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03338AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03338AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03338 | ||
| کتابخوان همراه نور =03338 | |||
| کد پدیدآور =173 | | کد پدیدآور =173 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''تقريب المعارف في الكلام'''، اثر [[ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم| | '''تقريب المعارف في الكلام'''، اثر [[ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم|تقی‌الدین ابوالصلاح حلبی]] (447- 374ق)، با تحقیق [[استادی، رضا|رضا استادی]]، رساله‌ای است پیرامون برخی از مسائل دینی از جمله توحید، نبوت و امامت. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، | در مقدمه، زندگی‌نامه مفصلی از نویسنده ذکر گردیده و اطلاعات جامعی پیرامون نام، نسب، زمان ولادت و وفات، شیوخ و استید، شاگردان و راویان از وی، اولاد و احفاد و آثار وی، ارائه گردیده است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص3-30</ref>. | ||
قسم نخست، خود دارای چهار بخش زیر است: | قسم نخست، خود دارای چهار بخش زیر است: | ||
در بخش اول به بیان مسائل توحید پرداخته شده است. در هریک از این مسائل، یکی از مباحث مربوط به توحید، همچون: وجوب نظر، حدوث اجسام و | در بخش اول به بیان مسائل توحید پرداخته شده است. در هریک از این مسائل، یکی از مباحث مربوط به توحید، همچون: وجوب نظر، حدوث اجسام و پاره‌ای از صفات ثبوتیه خدا (همچون: قدرت، علم، حیات، سمع، بصر اراده و...)، ذاتی بودن صفات خداوند، عدم شباهت به محدثات، محال بودن درک او با حواس، اثبات وحدت او با ادله نقلی و... بررسی شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص33-57</ref>. | ||
به‌عنوان مثال، در مسئله‌ای، به این نکته اشاره شده است که خدای سبحان باید دارای صفت حیات باشد؛ چون قبلا قدرت و علم وی ثابت شده و این دو صفت، نیاز دارند که موصوفشان دارای صفت حیات باشد..<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>. | |||
در بخش دوم، به مسائل مربوط به موضوع «عدل» پرداخته شده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به تعریف قبیح و حسن پرداخته و سپس به اثبات این امر مبادرت نموده که خداوند، قادر بر قبیح بوده، اما آن را انجام | در بخش دوم، به مسائل مربوط به موضوع «عدل» پرداخته شده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به تعریف قبیح و حسن پرداخته و سپس به اثبات این امر مبادرت نموده که خداوند، قادر بر قبیح بوده، اما آن را انجام نمی‌دهد. از دیگر مباحث این بخش عبارتند از: متکلم بودن خداوند؛ عدم تعلق قدرت به اعدام؛ قبح تکلیف مالایطاق؛ حقیقت تکلیف؛ شرایط حسن تکلیف؛ لطف؛ صفات مکلف؛ آلام؛ اعراض؛ ارزاق؛ اسعار و..<ref>ر.ک: همان، ص58-95</ref>. | ||
سومین بخش، به مسائل مربوط به نبوت اختصاص یافته است. نویسنده در این بخش، ابتدا به وجوب ریاست در حکمت الهی و وجوب نصب رؤسایی از جانب خداوند و وجوب اعلم بودن پیامبر نسبت به سایر مردم و افضل بودنش اشاره نموده و سپس به طرق اثبات نبوت نبی و صفات لازم برای پیامبر از جمله عصمت، پرداخته است. اعجاز و شروط آن، اثبات نبوت پیامبر اسلام(ص)، دلالت قرآن بر نبوت پیامبر(ص)، وجوه اعجاز قرآن، سایر معجزات پیامبر(ص) | سومین بخش، به مسائل مربوط به نبوت اختصاص یافته است. نویسنده در این بخش، ابتدا به وجوب ریاست در حکمت الهی و وجوب نصب رؤسایی از جانب خداوند و وجوب اعلم بودن پیامبر نسبت به سایر مردم و افضل بودنش اشاره نموده و سپس به طرق اثبات نبوت نبی و صفات لازم برای پیامبر از جمله عصمت، پرداخته است. اعجاز و شروط آن، اثبات نبوت پیامبر اسلام(ص)، دلالت قرآن بر نبوت پیامبر(ص)، وجوه اعجاز قرآن، سایر معجزات پیامبر(ص) به‌غیر از قرآن، از دیگر مطالب مطرح‌شده در این بخش می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص95-115</ref>. | ||
مسائل مربوط به موضوع امامت، در بخش چهارم مطرح گردیده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به بیان لزوم عصمت و علم امام و اثبات آن پرداخته و سپس به معجزات ائمه و نص بر امامت ایشان از جمله آیات دال بر [[امام على(ع)|امام حضرت علی(ع)]] مانند آیه '''إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ''' ﴿المائدة: 55﴾، '''يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ...''' ﴿النساء: 59﴾، '''... قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ''' ﴿البقرة: 124﴾ و حدیث منزلت و غدیر اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان، ص116-156</ref>. | مسائل مربوط به موضوع امامت، در بخش چهارم مطرح گردیده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به بیان لزوم عصمت و علم امام و اثبات آن پرداخته و سپس به معجزات ائمه و نص بر امامت ایشان از جمله آیات دال بر [[امام على(ع)|امام حضرت علی(ع)]] مانند آیه'''إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ''' ﴿المائدة: 55﴾،'''يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ...''' ﴿النساء: 59﴾،'''... قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ''' ﴿البقرة: 124﴾ و حدیث منزلت و غدیر اشاره نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص116-156</ref>. | ||
نویسنده در ادامه، ضمن اشاره به انکار خلفای | نویسنده در ادامه، ضمن اشاره به انکار خلفای سه‌گانه توسط [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]]، به بیان وجه برخی از کارهای آن حضرت، از جمله بیعت، اظهار تسلیم، حضور در مجالس، اقتدای در نماز، پذیرفتن عطایا و نکاح با ایشان، پرداخته است. از دیگر مسائل مطرح‌شده در این بخش، عبارتند از: کذب حدیث منسوب به ابن عباس؛ وجه امتناع [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] از بیعت عباس و ابوسفیان با ایشان؛ وجه دخول آن حضرت در شوری؛ بعضی از مطاعن خلیفه اول و دوم و سوم و ایرادات واردشده بر عدالت آن سه<ref>ر.ک: همان، ص157-167</ref>. | ||
در قسم سوم کتاب، به بیان مباحث متعلق به امامت | در قسم سوم کتاب، به بیان مباحث متعلق به امامت صاحب‌الزمان(عج) پرداخته شده است. نویسنده در این قسم ابتدا دلایل عقلی و سمعی امامت ایشان را ذکر نموده و سپس، به بیان حکمت غیبت و طول عمر آن حضرت پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص171-215</ref>. | ||
آخرین قسم، به مسائل مربوط به تکالیف شرعی اختصاص یافته است. در ابتدای این قسم، به بیان این مطلب پرداخته است که تکلیف شرعی، بر دو قسم است: افعال و تروک و افعال خود بر دوازده قسم است: نماز، حقوق اموال، روزه، حج، زیارات، وفای به عهد و وعده و نذر، وفای به ایمان، ادای امانت، کفارات، وصایا و... | آخرین قسم، به مسائل مربوط به تکالیف شرعی اختصاص یافته است. در ابتدای این قسم، به بیان این مطلب پرداخته است که تکلیف شرعی، بر دو قسم است: افعال و تروک و افعال خود بر دوازده قسم است: نماز، حقوق اموال، روزه، حج، زیارات، وفای به عهد و وعده و نذر، وفای به ایمان، ادای امانت، کفارات، وصایا و... | ||
تروک نیز بر چهار قسم | تروک نیز بر چهار قسم می‌باشند: مآکل (خوردن مردار، خون، گوشت خوک و غذاهای حرام)، مشارب (شرب خمر و فقاع)، مدرکات (اغانی و ملاهی) و مناکح (زنا و لواط و...)<ref>ر.ک: همان، ص216-221</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، | فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، به‌همراه فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در | در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع، به اختلاف نسخ اشاره شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۶: | ||
[[رده:آثار کلامی امامیه اثناعشریه (قرن 1 – 6)]] | [[رده:آثار کلامی امامیه اثناعشریه (قرن 1 – 6)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۲
| تقريب المعارف في الكلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم (نویسنده) استادی، رضا (محقق و معلق) |
| سال نشر | مجلد1: 1363ش , 1404ق , |
| موضوع | کلام شيعه اماميه - قرن 5ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 209/7 /الف2ت7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تقريب المعارف في الكلام، اثر تقی‌الدین ابوالصلاح حلبی (447- 374ق)، با تحقیق رضا استادی، رساله‌ای است پیرامون برخی از مسائل دینی از جمله توحید، نبوت و امامت.
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در چهار قسم، تنظیم شده است که متأسفانه، گویا قسم دوم حذف شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، زندگی‌نامه مفصلی از نویسنده ذکر گردیده و اطلاعات جامعی پیرامون نام، نسب، زمان ولادت و وفات، شیوخ و استید، شاگردان و راویان از وی، اولاد و احفاد و آثار وی، ارائه گردیده است.[۱].
قسم نخست، خود دارای چهار بخش زیر است:
در بخش اول به بیان مسائل توحید پرداخته شده است. در هریک از این مسائل، یکی از مباحث مربوط به توحید، همچون: وجوب نظر، حدوث اجسام و پاره‌ای از صفات ثبوتیه خدا (همچون: قدرت، علم، حیات، سمع، بصر اراده و...)، ذاتی بودن صفات خداوند، عدم شباهت به محدثات، محال بودن درک او با حواس، اثبات وحدت او با ادله نقلی و... بررسی شده است.[۲].
به‌عنوان مثال، در مسئله‌ای، به این نکته اشاره شده است که خدای سبحان باید دارای صفت حیات باشد؛ چون قبلا قدرت و علم وی ثابت شده و این دو صفت، نیاز دارند که موصوفشان دارای صفت حیات باشد..[۳].
در بخش دوم، به مسائل مربوط به موضوع «عدل» پرداخته شده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به تعریف قبیح و حسن پرداخته و سپس به اثبات این امر مبادرت نموده که خداوند، قادر بر قبیح بوده، اما آن را انجام نمی‌دهد. از دیگر مباحث این بخش عبارتند از: متکلم بودن خداوند؛ عدم تعلق قدرت به اعدام؛ قبح تکلیف مالایطاق؛ حقیقت تکلیف؛ شرایط حسن تکلیف؛ لطف؛ صفات مکلف؛ آلام؛ اعراض؛ ارزاق؛ اسعار و..[۴].
سومین بخش، به مسائل مربوط به نبوت اختصاص یافته است. نویسنده در این بخش، ابتدا به وجوب ریاست در حکمت الهی و وجوب نصب رؤسایی از جانب خداوند و وجوب اعلم بودن پیامبر نسبت به سایر مردم و افضل بودنش اشاره نموده و سپس به طرق اثبات نبوت نبی و صفات لازم برای پیامبر از جمله عصمت، پرداخته است. اعجاز و شروط آن، اثبات نبوت پیامبر اسلام(ص)، دلالت قرآن بر نبوت پیامبر(ص)، وجوه اعجاز قرآن، سایر معجزات پیامبر(ص) به‌غیر از قرآن، از دیگر مطالب مطرح‌شده در این بخش می‌باشد[۵].
مسائل مربوط به موضوع امامت، در بخش چهارم مطرح گردیده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به بیان لزوم عصمت و علم امام و اثبات آن پرداخته و سپس به معجزات ائمه و نص بر امامت ایشان از جمله آیات دال بر امام حضرت علی(ع) مانند آیهإِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ ﴿المائدة: 55﴾،يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ... ﴿النساء: 59﴾،... قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ ﴿البقرة: 124﴾ و حدیث منزلت و غدیر اشاره نموده است.[۶].
نویسنده در ادامه، ضمن اشاره به انکار خلفای سه‌گانه توسط حضرت علی(ع)، به بیان وجه برخی از کارهای آن حضرت، از جمله بیعت، اظهار تسلیم، حضور در مجالس، اقتدای در نماز، پذیرفتن عطایا و نکاح با ایشان، پرداخته است. از دیگر مسائل مطرح‌شده در این بخش، عبارتند از: کذب حدیث منسوب به ابن عباس؛ وجه امتناع حضرت علی(ع) از بیعت عباس و ابوسفیان با ایشان؛ وجه دخول آن حضرت در شوری؛ بعضی از مطاعن خلیفه اول و دوم و سوم و ایرادات واردشده بر عدالت آن سه[۷].
در قسم سوم کتاب، به بیان مباحث متعلق به امامت صاحب‌الزمان(عج) پرداخته شده است. نویسنده در این قسم ابتدا دلایل عقلی و سمعی امامت ایشان را ذکر نموده و سپس، به بیان حکمت غیبت و طول عمر آن حضرت پرداخته است.[۸].
آخرین قسم، به مسائل مربوط به تکالیف شرعی اختصاص یافته است. در ابتدای این قسم، به بیان این مطلب پرداخته است که تکلیف شرعی، بر دو قسم است: افعال و تروک و افعال خود بر دوازده قسم است: نماز، حقوق اموال، روزه، حج، زیارات، وفای به عهد و وعده و نذر، وفای به ایمان، ادای امانت، کفارات، وصایا و... تروک نیز بر چهار قسم می‌باشند: مآکل (خوردن مردار، خون، گوشت خوک و غذاهای حرام)، مشارب (شرب خمر و فقاع)، مدرکات (اغانی و ملاهی) و مناکح (زنا و لواط و...)[۹].
وضعیت کتاب
فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، به‌همراه فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع، به اختلاف نسخ اشاره شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.