تاریخ المذاهب الإسلامیة في السیاسة و العقائد و تاریخ المذاهب الفقهیة

تاریخ المذاهب الإسلامیة في السیاسة و العقائد و تاریخ المذاهب الفقهیة
پدیدآوران	ابوزهره، محمد (نويسنده)
ناشر	دار الفکر العربي
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1996م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	اسلام - فرقه‎‌‌ها
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ت‎‏2 236 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاريخ المذاهب الإسلامية في السياسة و العقائد و تاريخ المذاهب الفقهية، اثر محمد ابوزهره، از مشهورترین آثار مؤلف است که‌ در آن، در دو بخش، به بیان مذاهب سیاسی و اعتقادی‌ و شرح مذاهب فقهی پرداخته است.

مؤلف در بخش اول کتاب، به بیان مذاهب سیاسی و اعتقادی و در بخش دوم آن، به شرح مذاهب فقهی پرداخته است. وی در بخش اول کتاب، بعد از‌ اشاره‌ به‌ ریشه اختلاف انسان‌ها، به عوامل پیدایش‌ اختلاف‌ در میان امت اسلامی پرداخته و خاستگاه آن را در میان دیدگاه‌های اعتقادی‌ و یا‌ موضع‌گیری‌های سیاسی مذاهب جستجو کرده است‌. از نگاه او عواملی‌ چون دشواری مسائل کلامی، دخالت‌ تمایلات‌ نفسانی، اختلاف گرایش‌ها، تقلید از پیشینیان، ریاست‌طلبی و نزدیک شدن به دربار سلاطین و بالاخره‌ نژادپرستی‌ و تعصبات قومی و طائفه‌ای، عمده‌ترین عوامل‌ اختلاف‌ مذهبی‌ در طول تاریخ‌ بوده‌ است. همچنین هم‌جواری‌ مسلمانان‌ با پیروان ادیان گذشته و ورود برخی از آنان به آیین اسلام بی‌آنکه تمامی اندیشه‌های‌ باطل‌ و افکار خرافی خود را کنار گذارده‌ باشند‌، از اسباب فرقه‌گرایی بوده است.

مؤلف، پس‌ از‌ این‌ مقدمه به فرقه‌هایی که با انگیزه سیاسی‌ در‌ جهان‌ اسلام‌ پدیدار‌ گشته،‌ پرداخته و مذهب شیعه را در کنار فرقه خوارج به‌عنوان دو گرایش سیاسی که در برابر جمهور مسلمانان قد برافراشتند، مطرح کرده و خاستگاه و انشعابات آن دو را‌ مورد بررسی قرار داده است. آنگاه به تبیین مذاهب اعتقادی پرداخته و از جبریه، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و سلفیه به‌تفصیل سخن گفته و پایان‌ بخش اول کتاب را به بررسی مذاهب‌ جدید‌ چون وهابیت، بهائیت و قادیانیه اختصاص داده است.

نویسنده در بخش دوم، پس‌ از‌ مقدمه‌ای‌ طولانی که موضوع اجتهاد و ادوار آن را از عصر پیامبر(ص) تا دوران صحابه و تابعین مورد‌ بررسی‌ قرار‌ می‌دهد، به تبیین مبانی و خاستگاه‌های فقهی هشت نفر از بزرگان صاحب مکتب‌ در‌ فقه اسلامی پرداخته و به‌ترتیب از ابوحنیفه، مالک بن انس، احمد بن ادریس، احمد بن‌ حنبل‌، ابن حزم، ابن تیمیه، زید بن علی و امام جعفر صادق(ع) به‌عنوان‌ سردمداران و بنیان‌گذاران فقه حنفی، مالکی، شافعی، حنبلی‌، ظاهری‌، سلفی‌، زیدی و شیعه جعفری نام می‌برد .

منابع مقاله

ایمانی، علی‌رضا، «نقد و بررسی کتاب تاريخ المذاهب الإسلامية»، پایگاه مجلات تخصصی نور، کتاب‌های اسلامی، زمستان 1382- شماره 15، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/31457