المدخل إلی معرفة کتاب الإکلیل

المدخل إلی معرفة کتاب الإکلیل
پدیدآوران	حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (نويسنده) سلوم، احمد بن فارس (شارح) سلوم، احمد بن فارس ( محقق)
سال نشر	1423ق - 2003م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1423 /ح2 الف7095 107/35 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المدخل إلی معرفة کتاب الإکلیل، نوشته محدّث، تاریخ‌نگار و فقیه شافعی قرن چهارم و پنجم هجرى؛ ابوعبدالله محمد بن عبدالله حاكم نيشابورى (321- 405ق)، کیفیت و انواع حدیث صحیح و طبقات مجروحان را تشریح می‌کند تا مباحث کتاب دیگر نویسنده به نام الإکلیل بهتر فهمیده شود. نام دیگر کتاب حاضر، «مدخل الإکلیل» است.‏

پیشینه، هدف و روش

نویسنده، کتاب الإکلیل را برای امیر و فرمانده لشکر؛ ابوعلی محمد بن محمد بن ابراهیم بن سیمجور نوشت و در آن، مطالبی درباره دوران پیامبر(ص)، همسران و احادیث ایشان، ارائه کرد. ‏ ابوعبدالله محمد بن عبدالله حاكم نيشابورى نوشته است: ازآنجاکه امیر پیروز (ابوعلی بن سیمجور) باهمت بلندش از من خواست که به اخبار صحیح و سقیم که در کتاب الإکلیل به شکل مستند ذکر شده، اشاره کنم؛ این خطبه را تقدیم کردم تا معلوم شود که شناخت اخبار صحیح و سقیم، دانشی است که هیچ دانشمندی از آن بی‌نیاز نیست و مقصود ایشان را با قراردادن نشانه‌هایی برای هر روایت، برآورده می‌کنم:

• «ص» علامت روایت صحیحی است که در درجه اول قرار دارد و از کتاب صحیح مسلم و بخاری با سند نقل شده است.
• «صب»، نشانه روایت صحیحی است که در درجه دوم قرار دارد و از سوی یک راوی صحابی نقل شده است. و...

ساختار و محتوا

کتاب حاضر، به‌عنوان مقدمه‌ای برای کتاب الإکلیل فراهم شده و نویسنده بعد از بیان اهمیت اسناد روایات، معنای روایت صحیح و انواعش را توضیح داده و مجروحان را به 10 طبقه تقسیم کرده است.

ارزش علمی

به گفته محقق کتاب؛ احمد بن فارس سلوم، این اثر از چند جهت اهمیت دارد:

• کامل‌کننده کتاب دیگر نویسنده به نام معرفة علوم الحدیث است و به همین جهت، از پیشروان نگارش در این حوزه شمرده می‌شود.
• شرایط روایت صحیح و تعریف روایت ضعیف و مابین این دو را توضیح می‌دهد.
• زیربنایی است که حاكم نيشابورى کتاب مهمش؛ المستدرك علی الصحيحین را بر اساس آن، بنیان نهاده است.

نمونه مطالب

• جرح راویان، غیبتِ حرام نیست؛ زیرا اجماعی است که احتجاج در احکام شریعت جایز نیست مگر با حدیث صدوق عاقل و همین اجماع، بر جواز جرح، دلالت دارد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.