مزار

مزار
پدیدآوران	آقاجمال خوانساري، محمد بن حسين (نویسنده) مير داماد، محمد باقر بن محمد (نویسنده) استادي، رضا (گردآورنده)
ناشر	دبيرخانه کنگره آقاحسين خوانساري
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1377ش
چاپ	يکم
زبان	فارسي
کد کنگره	‏

مزار تألیف سید جمال‌الدین گلپایگانى (1295-1377ق)، يكى از مهم‌ترين كتاب‌هايى است كه عالمان بزرگ شيعه، دربارۀ زيارات و آداب آن - به ويژه زيارت امام رضا(ع) - به رشته تحرير در آورده‌اند.

قابل توجه این‌که‌ اين كتاب به همراه رساله کوچکی از سید محمدباقر بن محمد حسینی استرآبادی، به نام اربعة ایام به کوشش رضا استادی در یک مجلد چاپ شده است.

مرحوم محدث نورى، درباره اهميت تأليفات آقا جمال خوانسارى نوشته است:

تأليفات آقا جمال خوانسارى، حاكى از خوش فهمى، حسن سليقه و صفاى ذهن او به ويژه در فهم معنى احاديث اهل‌بيت(عليهم السلام) است. گواه اين مطلب، ترجمه مفتاح الفلاح او و حواشى آن و نيز مزار و توضيحاتى است كه در شرح عبارات زيارات جامعه كبيره و غيره نوشته است. تا آنجا كه من واقف هستم، اين قبيل توضيحات در كتاب‌هاى ديگران يافت نمى‌شود.

مؤلف، اين كتاب را در پاسخ به درخواست شاه سلطان حسين صفوى نوشته است. سلطان حسين كه قصد زيارت امام رضا(ع) را داشت، از مؤلف خواست تا در كتابى، آداب زيارت امام رضا(ع) را براى او به رشته تحرير بكشد. آقا جمال خوانسارى اين كتاب را به زبان فارسى نوشت و تمامى آيات و روايات و زيارات آن را به فارسى ترجمه كرد.

مؤلف، از آوردن اسنادِ روايات خوددارى كرده؛ زيرا كتاب براى استدلال و استفاده متخصصان نوشته نشده است.

در ضمن در نقل برخى آداب و احكام زيارت، گاهى با عنوان «توضيح»، به معانى لغات و اخفلاف نسخه‌ها و جمع بين روايات، اشاره‌هايى شده است.

اين كتاب، از منابع مرحوم محدث قمى در تدوين مفاتيح الجنان بوده و ايشان، زيارت حضرت عبدالعظيم(ع) را از اين كتاب نقل كرده است:

به عزم زيارت روضه مقدسه منوره امام معصوم مطهر، وارث مناقب عليه جدّ و پدر، نجم درخشان آسمان نبوت و مصباح افشانِ دودمان فتوت... على بن موسى الرضا، به فيروزى و اقبال سعادت قرين از يمين و شمال متوجه صوب خراسان [...شديم و اين حقير] حسين خوانسارى را به جمع رساله محتوى بر زيارت آن جناب مستطاب و ترجمه و توضيح عبارات و ما يتعلّق بهذا الباب مأمور داشتند، لهذا امتثالاً لامره الاشرف الاعلى، اين رساله را كه مشتمل است بر مقدمه و سه فصل و خاتمه، ترتيب داد.

فهرست عناوین کتاب عبارت است از:

مقدمه / در ذكر بعضى از احاديث معتبره كه در فضيلت و ثواب زيارت آن حضرت (امام رضا(ع))وارد شده است.

فصل اول / در آنچه پيش از سفر و در اثناى آن بايد كرد: بهتر است قمر در عقرب نباشد، روز دوشنبه و چهارشنبه نباشد و...

فصل دوم / در آداب زيارت آن حضرت: غسل كردن، نماز خواندن، خواندن زيارتنامه‌هاى منقول از ائمه.

فصل سوم / در ذكر بعضى از زيارت‌هاى جامعه كه هر يك از ائمه طاهرين(عليهم السلام) را به آن، مى‌توان زيارت كرد: زيارت جامعه كبيره، زيارت امين الله.

فصل چهارم / در بيان زيارت امامزاده‌ها مانند بعضى زيارات متعلّقه به شهداى كربلا و زيارت حضرت معصومه(عليها السلام) در قم و...

منابع مقاله

باقریان موحد، کتابشناسی زیارت، قم- ایران، نشر مشعر، 1387