غريب الحديث (ابن‌ جوزی)

غريب الحديث (ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی)
پدیدآوران	ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) قلعجی، عبدالمعطی امین (مصحح)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1425ق - 2004م
چاپ	0
موضوع	غریب الحدیث - حدیث - نقد و تفسیر - احادیث اهل سنت - قرن 6ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	BP ۱۰۶/۲/الف۲غ۴ ۱۳۶۴
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

غریب الحدیث، از آثار محدث، مورخ، متکلم و فقیه حنبلی قرن ششم قمری؛ ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن جوزی (510-‌597ق)، واژگان مشکل روایات را بر اساس حروف الفبا به زبان عربی شرح می‌دهد.

امتیازات

محقق کتاب؛ (عبدالمعطی امین قلعجی)، می‌گوید: این اثر، چند ویژگی دارد:

1. جامعیت: چون ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی خودش حافظ احادیث و محدّث بود و به وعظ و خطابه می‌پرداخت، تسلط خوبی به روایات داشت و در اینجا به توضیح همه واژگان دشوار پرداخته است.
2. اختصار: نویسنده با گزیده‌نویسی، معانی کلمات ناآشنا را روشن می‌کند.
3. افزوده‌های مهمی در این اثر وجود دارد که در آثار پیشینیان و حتی معاصران نگارنده مانند ابن اثیر، مشاهده نمی‌شود.

هدف و روش

نویسنده با نام‌بردن از کسانی که قبل از او به نگارش غریب الحدیث پرداخته و هر یک تلاش کرده که کتابی جامع فراهم کند و هیچ واژه دشواری را بدون توضیح نگذارد؛ ولی موفقیت کامل حاصل نشده و واژگان بسیاری باقی‌مانده، افزوده است: در این اثر کوشیدم همه واژگان غریب را گردآورم تا نیازی به هیچ‌یک از کتاب‌های دیگر نباشد و فقط به توضیح معنا می‌پردازم و از مباحث صرفی و اشتقاق می‌پرهیزم؛ زیرا کتاب‌های لغت وارد این مطالب شده‌اند و اختصار را برگزیدم تا به حافظان احادیث، ابراز محبت کنم.

ساختار و محتوا

کتاب حاضر، واژه‌شناسی الفبایی است و نظم و تقسیم دیگری ندارد و مطالبش با «أوابِد» شروع شده و با <<یَتَعَوَّذُ>> پایان‌یافته است.

نمونه مباحث

• در اسرائیلیات آمده است: «انّ رجلا ربط نفسه ب‍آسن». یعنی مردی خودش را به استوانه‌ای بست.
• علی(ع) درباره مردی که شنید خطابه می‌خواند، گفت: «هذا الخطیبُ الشَحشَحُ» یعنی این سخنوری ماهر است.
• در مناجات آمده است: «و هذه یدي لک » (و این دستم برای تو است.) یعنی تسلیم تو هستم و گوش به فرمانت دارم.

تاریخ تألیف

نویسنده، نگارش نهایی این اثر را در مدرسه شاطبیه، دوم شعبان 581ق به پایان رسانده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.