اطلس شیعه

اطلس شيعه
پدیدآوران	جعفریان، رسول (نويسنده)
ناشر	وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح. سازمان جغرافيائی نيروهای مسلح
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1387ش
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	شیعه - شیعه شناسی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ج‎‏7‎‏الف‎‏6 239 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اطلس شیعه، اثر رسول جعفریان، گزارشی است تاریخی - دایرة‌المعارفی از سیر پیدایش تشیع با تأکید بر ارائه نقشه‌های تاریخی؛ آن‌هم در حوزه‌های مختلف جغرافیایی در جهان اسلام.

در تدوین و نگارش کتاب، دو شاخص وجود داشته است: نخست تمرکز روی مناطق جغرافیایی شیعه؛ دوم عنصر زمان. این دو شاخص، به نویسنده کمک کرده است تا بتواند فصل‌های مختلف کتاب را بر اساس آنها، تدوین نماید.

به‌لحاظ نگارش، در هر بخش، سه نوع کار صورت گرفته است: تهیه متن و گزارش تاریخی از حضور شیعه در ناحیه مورد نظر؛ ارائه نقشه برای نشان دادن موقعیت تقریبی آن منطقه و ایجاد جداولی برای معرفی امیران، خاندان‌ها و مطالبی که در قالب جدول امکان ارائه داشت.

متن کتاب بر اساس اطلاعات موجود در منابع قدیم و جدید تدوین شده و هدف نویسنده، ارائه گزارش دایرة‌المعارفی کوتاه بوده است. در زمینه نقشه‌های قدیم و جدید، نقشه‌های تازه‌ای مبتنی بر اطلاعات تاریخی - مذهبی تهیه شده است. در برخی موارد، نقشه‌هایی در اختیار نویسنده بوده که نیاز به تغییرات مختصر داشته و در مواردی که باید طراحی‌های تازه‌ای صورت می‌گرفت، این کار صورت گرفته است. نویسنده خود به این نکته اذعان دارد که این کار، بیش از همه، به هدف نشان دادن آگاهی‌های مذهبی پیش رفته و بنابراین، به‌لحاظ دقت‌های جغرافیایی، به‌ویژه در نقشه‌های قدیمی، امکان رسیدن به وضعیت مطلوب وجود نداشته و طبعا این نقشه‌ها نمی‌تواند مستند حقوقی قرار گیرد.

نویسنده، تلاش نموده است تا در هر بخش، به‌خصوص سلسله‌ها، علاوه بر تاریخچه خاندانی، سیر تشیع در آنان، جدول سال‌های امارت و نقشه‌ای که نشانگر حوزه اقتدار آنان باشد، تهیه کند. در زمینه تهیه جداول، علاوه بر استفاده از منابع کهن خودی، از منابع رایجی چون زامباور، باسورث و استانلی پل استفاده شده است.

هر شهر یا منطقه‌ای که انتخاب شده، مبنای کار نویسنده بر گزارش تشیع آن شهر در یک روال تاریخی، از روزگاران کهن تا به امروز بوده است. هر مقطع زمانی از تاریخ آن شهرها که اهمیت ویژه داشته، موضوع بحث یا نقشه کتاب قرار گرفته است؛ به‌عنوان مثال، برای شهر قم در ادوار مختلف، چندین نقشه تا زمان معاصر تهیه شده است، اما برای سایر شهرها، تنها به دولت‌های حاکم پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.