سالم، عبدالعزیز

نام	سالم، عبدالعزیز
نام‎های دیگر
نام پدر
متولد	28 دسامبر سال 1928م
محل تولد	طنطا
رحلت	چهارشنبه دهم ماه مبارک رمضان 1424ق، مطابق با پنجم نوامبر 2003
اساتید
برخی آثار	تاریخ عرب قبل از اسلام قرطبة حاضرة الخلافة في الأندلس ‏تاريخ العرب في العصر الجاهلية
کد مؤلف	AUTHORCODE00688AUTHORCODE

عبدالعزیز سالم (1928-2003م)، مورخ معاصر مصر و صاحب کتب بسیاری در تاریخ عرب و اندلس، از جمله «قرطبة حاضرة الخلافة الأموية بالأندلس».

ولادت

محمود عبدالعزیز سالم در 28 دسامبر سال 1928م، در شهر طنطا متولد شد.

تحصیلات

عبدالعزیز، تحصیلات را در زادگاهش آغاز نمود و پس اخذ مدرک دیپلمش به دانشکده ادبیات دانشگاه اسکندریه ملحق شد و در سال 1950، موفق به اخذ مدرک لیسانس گشت. برخی از اساتید او در این مقطع عبارتند از: عبدالحمید بک العبادی، جمال‌الدین شیال، عزیز سوریال عطیه و...

او سپس به اسپانیا رفت و در سال 1952م، موفق به اخذ مدرک دیپلم در رشته باستان‌شناسی اسلامی از دانشکده معماری دانشگاه مادرید ‌شد. توریس بلباس یکی از اساتید او در این دوره بود که عبدالعزیز سالم بیشترین استفاده را از ایشان برد.

ایشان در سال 1957م، از دانشگاه سوربن مدرک دکترایش را گرفت و پس از بازگشت، از سال 1958 تا 1959م، با حمایت دکتر سیده اسماعیل کاشف به‌عنوان استاد تاریخ اسلامی در دانشکده بنات دانشگاه عین الشمس مشغول به کار شد. سپس به دانشکده ادبیات دانشگاه اسکندریه رفت و تا پایان عمرش در آنجا ماند.

او در سال 1981م، رئیس گروه تاریخ و آثار اسلامی شد و پس‌ از آن به دانشگاه بیروت رفت و به‌عنوان استاد مدعو در بسیاری از دانشگاه‌های عربی و غیر عربی کار کرد.

جوایز و نشان‌ها

دکتر عبدالعزیز سالم در طول زندگی علمی‌اش به افتخاراتی دست یافت. او برای کتاب «قرطبة حاضرة الخلافة الأموية بالأندلس» در سال 1974م، برنده جایزه تاریخ و باستان‌شناسی شد. ایشان در سال 1987م، جایز تقدیر علمی دانشگاه اسکندریه را به دست آورد. علاوه بر این او توسط وزارت آموزش اسپانیا در سال 1981م، مورد تشویق قرار گرفت.

وفات

دکتر عبدالعزیز سالم پس از یک سفر علمی، در روز چهارشنبه دهم ماه مبارک رمضان 1424ق، مطابق با پنجم نوامبر 2003 از دنیا رفت.

آثار

او علاوه بر زبان عربی، بر زبان اسپانیایی، انگلیسی و فرانسه تسلط داشت و دارای آثاری درباره تاریخ مغرب، اندلس و عصور اسلامی می‌باشد. او آثار بسیاری را به زبان عربی ترجمه نمود. برخی از آثار ایشان عبارت است از:

1. المساجد والقصور في الأندلس؛
2. تاريخ المسلمين وآثارهم في الأندلس؛
3. تاريخ مدينة المرية الإسلامية قاعدة أسطول الأندلس؛
4. تاريخ البحرية الإسلامية في المغرب والأندلس؛
5. قرطبة حاضرة الخلافة الأموية في الأندلس؛
6. المغرب الإسلامي؛
7. المآذن المصرية: أصلها وتطورها حتى الفتح العثماني؛
8. بيوت الله مساجد ومعاهد؛
9. تاريخ العرب قبل الإسلام؛
10. تاريخ الدولة العربية؛
11. طرابلس الشام في التاريخ الإسلامي؛
12. تاريخ البحرية الإسلامية في مصر والشام؛
13. تاريخ الدولة العباسية (العصر العباسي الأول)؛
14. دراسات في التاريخ والحضارة الإسلامية والآثار الإسلامية؛
15. الإسلام في المغرب والأندلس (ترجمه)؛
16. الفن الإسلامي في أسبانيا منذ الفتح الإسلامي حتى عصر المرابطين (ترجمه)؛
17. قواعد الأندلس العظمى وأهم مدنها تاريخيا وأثرياً؛
18. العمارة الإسلامية في الأندلس وتأثيرها علی العمارة المسيحية في أسبانيا وفرنسا علی العمارة الإسلامية في المغرب والجزائر وتونس ومصر؛
19. الفنون الصناعية في الأندلس؛
20. نظم الحكم والإدارة في الأندلس؛
21. شخصيات أندلسية: طارق بن زياد - موسی بن نصير - عبدالرحمن الداخل - هشام الرضا - الحكم الربضي.

منابع مقاله

ویکی‌پدیای عربی، 14 بهمن 1399

وابسته‌ها

تاریخ عرب قبل از اسلام

قرطبة حاضرة الخلافة في الأندلس

‏تاريخ العرب في العصر الجاهلية

تاریخ نیروی دریایی اسلام در مصر و شام

التاريخ و المؤرخون العرب

تاريخ الإسكندرية و حضارتها في العصر الإسلامي (حتی الفتح العثماني)

في تاريخ و حضارة الإسلام في الأندلس

المساجد و القصور في الأندلس

دراسات في تاريخ العرب العصر العباسي الأول

تاريخ مدينة صيدا في العصر الإسلامي

تاريخ الدولة العربية

البحر الأحمر في التاريخ الإسلامي

دراسات تاريخ مصر الإسلامية حتى نهاية العصر الفاطمي

البحر الاْحمر في التاريخ الإسلامي

رشيد في التاريخ (دراسة في التاریخ و الآثار و السیاحة)

طرابلس الشام فی التاریخ الإسلامي

تاريخ مدينة المرية الأندلسية في العصر الإسلامي (منذ أنشاءها حتی إستیلاء المرابطین علیها) 344 - 484ھ / 955 - 1091م