طلوع و غروب زردشتی‌گری

طلوع و غروب زردشتی‌گری
پدیدآوران	زنر، رابرت چارلز (مؤلف)، قادری، تیمور (مترجم)
ناشر	امیرکبیر
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1390
چاپ	سوم
زبان	فارسی
تعداد جلد	1

طلوع و غروب زردشتی‌گری ، نوشته خاورشناس شهیر رابرت چارلز زنر یا به اختصار آر. سی. زنر ( 1913-1974م.) و ترجمه تیمور قادری، ظهور و افول دین زرتشتی را بر اساس منابع مهم قدیم از نظر می‌گذراند.

مؤلف کوشیده است تا با رویکردی تاریخی – تحلیلی، تحول دین زرتشتی را که در دوره‌های گوناگون و صورت نهایی آن را در قرن‌های سوم تا هفتم میلادی به خود گرفت، بررسی کند. او بر آن است که کتابش با آثار محققانی چون گلدنر و بارتولومه که تفاسیر سنتی از دین زرتشت داشته‌اند، متفاوت بوده، برخلاف آثار قبلی، نظام ساخته شده وندیداد و مورد حمایت بهدینان را حذف کرده است.

کتاب مزبور دو بخش اصلی و پانزده فصل دارد. در بخش اول کتاب که بیشتر ناظر به دوران ظهور دین زرتشتی بوده، موضوع‌های مختلفی همچون زندگی زرتشت، آموزه‌های هات‌های 35-42 یسنای معروف به هفت فصل یا هپتنگ‌هایتی، آیین‌های دینی زرتشتیان متقدم، ایزد میترا یا مهر و مهرپرستی، نگاهی به آموزه فروشی‌ها و در نهایت، بررسی دین هخامنشیان و مغان از مهم‌ترین مطالب این بخش است.

در بخش دوم کتاب که هشت فصل دارد، با استناد به متون زرتشتی متأخر به‌ویژه متون پهلوی، مهم‌ترین دوره‌های دینی، جریان‌های به ‌وجود آمده و برخی آموزه‌ها بررسی می‌شوند. از جمله مؤلف در فصلی، وضعیت دین زرتشتی را در دوره ساسانی و در سه فصل دیگر، زروانیسم، ریشه‌های آن و مهم‌ترین تعالیمش را مورد توجه قرار می‌دهد. در سایر فصل‌ها نیز مباحث مختلفی درباره کیهان‌شناسی زرتشتی و ثنویت اهوره‌مزدا و اهریمن، انسان‌شناسی زرتشتی، رابطه دین و حکومت و در آخر، تعالیم آخرالزمانی دین زرتشتی بررسی شده است.

کتاب همچنین دارای مقدمه‌ای از مؤلف است که در آن، موقعیت تاریخی دین زرتشت را از دوران مادها و پارس‌ها، تا دوره پارسیان و همچنین اوستا و متون مقدس زرتشتی (متقدم و متأخر) و حتی کتیبه‌ها به‌طور اجمالی بحث شده است.

منابع مقاله

شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی، کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر چهارم: ادیان ایران باستان)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1396.