مثنوی ملاصدرا: تفاوت میان نسخه‌ها

[[صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم]] (نويسنده)

| موضوع =شعر عرفانی - قرن 11ق. - شعر فارسی - قرن 11ق. - صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ۹۷۹ - ۱۰۵۰ق.

| ناشر = کتابخانه عمومی حضرت آيت الله العظمی مرعشی نجفی (ره)

'''مثنوی ملاصدرا''' عنوان کتابی است از صدرالدین محمد شیرازی که اشعار وی در آن آمده است. این کتاب یک جلدی به زبان فارسی است و به تصحیح مصطفی فیضی کاشانی، رسیده. فیضی کاشانی مقدمه بسیار موسّعی بر آن نوشته است که تقریبا نیمی از کتاب را اشغال کرده است.

کتاب حاوی مقدمه سید محمود مرعشی(متولی و رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی)، مقدمه مصطفی فیضی(مصحح)، و محتوای مطالب  در ضمن بیان اشعار ملاصدرا است.

ملاّصدرا در كنار تأليف و نگارش آثـار مـهم در فلسفه اسلامى چون‌ »اسـفار‌ اربعه«، »شواهد الربوبية«، »المبدأ و المعاد« و »شرح هداية الاثيرية« به تنظيم مطالب ذوقى نيز عنايت داشته و مجموعه‏اى از اشعار خويش را با مضامين عرفانى و حكمى براى طالبان علوم فلسفى به يادگار‌ گذاشته‌ است. رباعيات مـلاّصدرا چندين سال پيش به همت سيد حسين نصر به همراه رساله سه اصل به چاپ رسيده و اكنون با تلاش و سعى جناب آقاى فيضى كاشانى از‌ نواده‏هاى‌ دخترى ملاّصدرا، مثنوى ملاّصدرا در دسترس علاقه‏مندان قـرار گرفته است.

چـاپ جديد مثنوى ملاّصدرا از يك مقدمه مفصل (مصحح) و حدود 2150 بيت تشكيل شده است. مصحح در مقدمه خود، مطالبى‌ در‌ بيان‌ زنـدگى ملاّصدرا و نحوه تحصيل و تدريس‌ وى‌ به‌ استناد آثار تاريخى و رجالى فراهم آورده اسـت. در بخش ديگرى از مقدمه، افكار ملاّصدرا در خصوص معاد جسمانى، حركت جوهرى و مسائل‌ ديگر‌ فلسفى‌ شرح شده و در پايان مصحح به استناد اشـعار‌ ‌ ‌فيض‌ كاشانى مكان فوت ملاّصدرا را بر خلاف مشهور، شهر نجف اشرف اعلام داشته اسـت. خـاندان مـلاّصدرا و بزرگان علمى اين‌ خاندان‌ علم‌ و دانش تا زمان معاصر، از مطالب تاريخى مهم در اين‌ مقدمه به‏شمار مى‏روند كه به اين شكل مرتب و منظم در نوشته ديگرى مندرج نبوده است و از مزاياى چاپ‌ جـديد‌ مثنوى‌ ملاّصدرا است.

مـجموعه اشـعار ملاّصدرا در قالب مثنوى بيانگرِ مباحث و مسائلى‌ درباره‌ چگونگى آفرينش و نعت پيامبر و ائمه، سير و سلوك معنوى و مذمت اهل ريا مى‏باشد. در قسمت ديگرى از‌ اشعار‌، ملاّصدرا‌ انديشه‏هاى فلسفى و اعتقادات دينى خويش را درخصوص علم الهى، علم مكاشفه‏اى، عالم‌ ارواح‌ و غايت‌ ايجاد اشيا، كه از مباحث اصلى الهيّات عقلانى به‏شمار مى‏روند، به شكل منظوم بيان‌ داشته‌ است‌. وصف نفس ناطقه و قواى نفسانى، و قيامت و حشر آخرت كه مسائلى از فرجام‏شناسى فلسفى در‌ حكمت‌ مـتعاليه صـدرالمتألّهين محسوب مى‏شوند، ابياتى از اشعار را شامل مى‏شوند.

ملاّصدرا با بيان‌ اهل‌ كشف‌ و اوصاف آنان مثنوى خود را ختم نموده و به سبك حكماى الهى نظير ابن‏سينا و شيخ‌ اشراق‌، طريق فلسفى را توأم با سـلوك عرفانى ساخته و هر كدام از اينان را‌ بدون‌ ديگرى‌ ناقص دانسته است.<ref>ر.ک: حقدار، علی‌اصغر، «درنگی در مثنوی ملاصدرا» ص47</ref>

مصحح کتاب در مقدمه می‌نویسد: این دیوان برای اولین بار به چاپ می‌رسد و این نسخه شامل 2150 بیت مثنوی است که ملاصدرا آنها را در بحر رمل هموزن مثنوی مولانا سروده است. برخی از نمونه‌های اشعاری که مصحح نیز برگزیده و در مقدمه ارائه کرده است...<ref>ر.ک: مقدمه مصحح کتاب، ص87</ref>

پس از پایان محتوای اشعار، می‌خوانیم: ما در این مجموعه مثنوی که احتمالا بسیار بیشتر از این تعداد 2150 بیت بوده است علاوه بر اینکه تمام نظرات فلسفی و حکمی و کلامی خود را بیان داشته و آفرینش جهان و انسان را از آغاز تا انجام مشروحا مورد پژوهش قرار داده‌اند، این مجموعه را باید کتاب اخلاق و رفتار اسلامی نامید که آن فیلسوف و حکیم عارف غرض از حکمت و فلسفه و دین و قرآن و آمدن پیامبران را تنها برای اصلاح اخلاقی جوامع دانسته است و بس. بدین مشخصه است که ملاصدرا همه جا جامعه اسلامی روزگار خود را مورد نقد و انتقاد قرار داده تا جایی که گوید فساد مردم و پیشوایانشان در زینه‌است که گویا دوره آخرالزمان است که عارف و عامی و عالم و جاهل جز ریا و دروغ و فساد و ظلم و ستم که همه و همه مربوط به جهان مادی است به هیچ دیگر نمی‌اندیشند و جهان و حیات ابدی خود را به کلی فراموش کرده‌اند.<ref>ر.ک: کتاب، ص206</ref>

==وضعیت کتاب==

در صفحه 5 کتاب، رونوشت یک برگ از نسخه اصلی کتاب به خط ملاصدرا ارائه شده است. پاورقیهای کتاب از مصحح است و حاوی مطالب دقیق و مفیدی در شرح محتوای مطالب است. فهرست مطالب کتاب در انتهای آن پس از فهرست سوره‌ها و آیات قرآن کریم آمده است که آن هم پس از محتوای مطالب ذکر شده است.

==منبع مقاله==

# مقدمه مصحح و محتوای مطالب.

# حقدار، علی‌اصغر، «درنگی در مثنوی ملاصدرا»، نشریه میراث شهاب، پاییز 1376 - شماره 9، 3 صفحه(از صفحه 45 تا 47).

[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]

[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]