نرم‌افزار دراية النور 2

دراية النور
2
نام عربی	دراية النور
نام لاتین	Dirayat al-Noor
مخاطب	طلاب، دانشجویان، اساتید، پژوهشگران علوم و معارف اسلامی
تولید کننده	مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
کشور تولید کننده	ایران
زبان واسط کاربری	انگلیسی، فارسی، عربی
تعداد کتاب‌ها	50 عنوان در بیش از 260 جلد کتاب رجالی و حدیثی
سیستم عامل مورد نیاز	ویندوز
شماره شناسنامه نرم افزار	02202-051057-08
وبگاه رسمی	پایگاه نورسافت
وبگاه خرید	پایگاه نورشاپ
اجرای آنلاین	پیشخوان برخط نرم افزارهای نور

نرم‌افزار دراية النور 2 تجمیع دو نرم‌افزار تولیدشده «دراية النور 2/1» و «اسناد صدوق»، متن بیش از 50 عنوان در بیش از 260 جلد کتاب رجالی و حدیثی در راستای بازسازی و ارزیابی اسنادِ

معرفی برنامه

«دراية النور 2» (دانشنامه تخصصی رجال شیعه)، تجمیع دو نرم‌افزار تولیدشده «دراية النور 2/1» و «اسناد صدوق» می‌باشد و هدف آن یکپارچه و هماهنگ کردن فعالیت‌هایی است که در این دو نرم‌افزار ارائه شده است. این برنامه داراى دو بخش مستقل کتابخانه و دانشنامه تخصصی پژوهش‌های رجالی می‌باشد. کتابخانه شامل متن کامل متن بیش از 50 عنوان در بیش از 260 جلد کتاب رجالی و حدیثی در راستای بازسازی و ارزیابی اسنادِ با دسته‌بندی ذیل می‌باشد:

1. کتب حدیثی؛
2. کتب ثمانیه رجالی؛
3. کتب تحقیقی رجالی؛
4. تعلیقه و مقالات؛
5. کتب اهل سنت؛
6. سایر کتب (کتب مرتبط).

پژوهش‌های رجالی در دو بخش:

1. اسناد؛
2. راویان.

فعالیت‌های انجام‌گرفته در اسناد:

1. بازسازی اسنادى که مشکلاتى از قبیل تعلیق، تحویل، عطف، ضمیر و... دارند، به شیوه‌ای کاملاً علمی که وحدت ساختار اسناد را در پی داشته و زمینه ارزیابی ماشینی اسناد را فراهم آورده است؛
2. تنظیم اسناد یک راوی و سنجش رابطه روایی آن با دیگر راویان به هر شکل ممکن؛ مزیتی که در هیچ‌یک از کارهای سابق حتی در «ترتيب الأسانيد» مرحوم آیت‌الله بروجردی نیز وجود ندارد؛
3. امکان بررسی اسناد یک راوی با عناوین مختلف وی در متن کتاب به‌همراه مقایسه با قبل و بعد به‌منظور دستیابی به قرائن؛
4. بررسی دقیق ارتباط راویان در اسناد و نه جدای از آن؛
5. زمینه‌سازی گونه‌های مختلف پژوهشِ مبتنی بر اسناد؛
6. ارزیابى اسناد کتاب‎ها از جهات: «صحیح، موثق، معتبر، مهمل، ضعیف (ضعیف مهمل، ضعیف مجهول، ضعیف مصرح)، متصل، مرفوع، مرسل (مرسل به حدف، مرسل به ابهام)، موقوف و عادى، تعلیق، تحویل، عطف، ضمیر، تذییل و اشاره» با مبانی و روش‌های رجالی به کمک ماشین برای همه اسناد اعمال شده است؛
7. بازسازى اسناد روایات کتاب «من‌لايحضره‌الفقيه» به‌صورت کامل با استفاده از مشیخه این کتاب، به‌جز موارد اندکى که به جهت برخى از محدودیت‌ها، این امر محقق نگردید؛
8. توضیح اسناد مشکل‎دار کتب اربعه در زمینه‎‌‌هاى متنوع شناسایى روات و معضلات سندى مذکور در اسناد ویژه و...؛
9. فراهم آوردن زمینه‌های آموزش سندشناسی دانش رجال.

فعالیت‌های انجام‌گرفته در راویان:

1. ایجاد معیار راویان بر اساس اینکه در موارد بسیارى در کتب رجالى و اسناد روایات از یک راوى با عناوین گوناگون یاد شده است؛ به‌منظور برقرارى ارتباط بین عناوین مختلف و سهولت در امر پژوهش پیرامون یک راوى و فراهم آوردن زمینه‎ى ارتباط بین اسناد روایات و اطلاعات کتب رجالى، براى هر راوى یک عنوان معیار در نظر گرفته شده و سایر عناوین به آن عنوان ارجاع داده شده‎اند. عنوان منتخب حتى‌الامکان از دو ویژگى اشتهار و عدم اشتراک برخوردار است؛
2. توثیق برخى از راویان در قسمت توصیف راوى، بر اساس یکى از مبانى توثیقات عامه و امکان دسترسی به آن در جای‌جای برنامه؛
3. شناخت و ارزیابى راویان از جهات مختلف، مانند: طرق، اسناد، تصحیحات، توصیفات، ضبط‌ها و عناوین موصوفه‎؛
4. معرفی شاگردان و مشایخ هر راوی؛
5. تفصیل طبقات روات؛
6. تمییز مشترکات در راویانی که عناوین مشترک دارند؛
7. توحید مختلفات در راویانی که عناوین مختلف دارند؛
8. برخورداری از سیستم مترادفات عناوین راویان که تعیین مصداق بیش از نود درصد عناوین مشترک و هماهنگی‌سازی عناوین پراکنده راویان را موجب شده است؛
9. بازشناسی عناوین محرف و معرفی شکل صحیح آن؛
10. در اختیار گذاردن دیدگاه صاحبان کتاب‌های رجالی در مورد راویان؛
11. امکان درج دیدگاه شخصی کاربران در صورت اختلاف با نظر تهیه‌کنندگان برنامه در امر توثیق و تضعیف راویان.

امکانات و قابلیت‎ها:

1. نمایش متن کتاب‎ها با اعراب کامل و تصحیحات (کتاب فهرست شیخ طوسی یکی از مهم‌ترین منابع برای شناخت اعتبار راویان شیعه و از عمده‌ترین منابع علم رجال است. این کتاب بر اساس نسخه‌های معتبر و قدیمی به‌دقت تصحیح شده است و کاربر از طریق فهرست «تصحیحات» در فهرست‌های تخصصی می‌تواند به متن تصحیح‌شده کتاب فهرست شیخ طوسی دست یابد)؛
2. تمایز اسناد، احادیث، آیات و بیان‎ها، توصیفات، ضبط‌ها و طرق در متن کتاب با رنگ‎هاى مختلف؛

بخش اسناد:

1. نمایش فهرست کامل اسناد بازسازی کتب حدیثی با قابلیت‌های کاربردی با ترتیب قدمت کتب؛
2. نمایش فهرست جدولی از راویان اسناد بازسازی با امکان چینش از معصوم به کتاب یا برعکس؛
3. نمایش فهرست کامل اسناد همراه با متن حدیث مرتبط؛
4. امکان نمایش اسناد بازسازی با عناوین اصلی یا معیار؛
5. امکان محدودسازی فهرست اسناد طبق عناوین منتخب از فهرست‌های کتب حدیثی (دامنه ابواب)؛
6. محدودسازی پویا و سریع فهرست اسناد طبق کتب، معصومین، اتصال سند، ارزیابی سند، اختلالات سندی (نوع سند)، ارزیابی کاربر، مشیخه‌دار بودن سند با امکان ترکیب تمام موارد (بهبود فهرست)؛
7. نمایش مرتب طبق راویان در فهرست جدولی اسناد بازسازی؛
8. نمایش اطلاعات هویتی راویان اسناد، در هیئت راویان؛
9. امکان نمایش متن اصلی کتاب (سند و متن حدیث) به‌ازای هر سند بازسازی؛
10. امکان نمایش/عدم نمایش تعلیقه‌ها و توضیحات داخل سند؛
11. امکان نمایش/عدم نمایش مشیخه‌های مرتبط با اسناد در ابتدای سند؛
12. امکان گزینش اسناد مورد علاقه و حفظ آنها در بخش فهرست‌های منتخب اسناد؛
13. امکان مشابه‌یابی اسناد طبق عناوین اصلی و عناوین معیار و متن حدیث روایت با امکان ترکیب مشابه‌یابی‌ها؛
14. جستجو در راویان اسناد با عملگرهای کاربردی متنوع؛
15. جستجو در متن حدیث و متن اسناد با امکان استفاده از «*» و «؟»؛
16. امکان جستجو در جستجو با حفظ جستجوهای قبلی و تمرکز بر جستجوی جدید.

بخش راوی:

1. نمایش فهرست جامع عناوین اصلی کتب حدیثی و مداخل ثمانیه و کتب تحقیقی؛
2. نمایش فهرست جامع عناوین معیار کتب حدیثی و مداخل ثمانیه؛
3. جستجوی جامع در هر دو فهرست عناوین اصلی و معیار با امکان پرش یا محدودسازی با استفاده از علائم «*» و «؟»؛
4. امکان دسته‌بندی یا محدودسازی عناوین فهرست‌های مذکور طبق کتب حدیثی و ثمانیه و کتب تحقیقی و نیز خصوصیات متنوع هویتی و شناسنامه‌ای؛
5. نمایش پرونده تجمیع‌شده عناوین معیار، شامل شناسنامه و اطلاعات هویتی و تراجم کتب ثمانیه و تحقیقی رجالی مرتبط؛
6. نمایش درختی «روی عن» عناوین راویان (با امکان حرکت تا معصومین)؛
7. نمایش درختی «روی عنه» عناوین راویان (با امکان حرکت تا مؤلفین کتب)؛
8. بهبود و محدودسازی نمایش اسناد مرتبط با عناوین راویان طبق «روی عن» و «روی عنه» و طبقه و کتب و معصومین و سایر خصوصیات مطرح در فهرست اسناد؛
9. نمایش ابواب و موضوعات حدیثی هر عنوان راوی به‌همراه اسناد و احادیث مرتبط.

فعالیت‌های انجام‌گرفته در اسناد ویژه‎:

یکی از خدمات ارزشمند و منحصربه‌فرد برنامه «دراية النور»، بازسازی کلیه اسناد کتب اربعه و وسائل الشیعه است. بسیاری از اسناد احادیث موجود در منابع روایی، به دلایلی همچون: تعلیق، تحویل، عطف، ضمیر، تردید، اشاره و اشتباهاتی که نسخه‌برداران در هنگام استنساخ مرتکب شده‌اند، مخدوش یا نامفهوم هستند. در این برنامه ضمن توجه به همه موارد فوق، بازسازی اسناد با دقت تمام انجام شده است تا پژوهشگر بتواند وضعیت صحیح و واقعی سند را پیش از ارزیابی مشاهده کند.

1. اسناد عطفى‎؛
2. اسناد تحویلى‎؛
3. اسناد تعلیقى‎؛
4. اسناد مشتمل بر ضمیر؛
5. اسناد اشاره‎اى‎؛
6. اسناد تذییلى‎.

«کلیه حقوق مادى و معنوى این نرم‎‌افزار، متعلق به مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى مى‌‏‎باشد»