۱۱۸٬۶۸۳
ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ معیار العقول را به معيار العقول منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نویس ' به 'مقدمهنویس ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01731J1.jpg | |||
| عنوان =معیار العقول | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[همایی، | [[همایی، جلالالدین]] (مقدمهنویس و مصحح) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =BBR 552 1300 | ||
| موضوع = | |||
جرثقیل | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | انجمن آثار ملی | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01731AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01731 | |||
| کتابخوان همراه نور =01731 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''معيار العقول''' تصنیف [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ رئیس ابوعلی سینا]]، با مقدمه و حواشی و تصحیح [[همایی، جلالالدین|جلالالدین همائی]]، كتابى است در علم جرثقيل يا به تعبير امروزى مكانيك كه به زبان فارسى تأليف گرديده و نسبتش را به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] دادهاند، البته دليلى بر اينكه بتوان آن را با اطمينان به وى نسبت داد، وجود ندارد، زيرا با نگاهى به آثار فارسى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، همچون دانشنامه علائى يا رساله نبض و... كه در رديف آثار فارسى قرن چهارم و پنجم هجرى مىباشند و مقايسه آنها با اين رساله، به وضوح معلوم مىشود كه هيچ همآهنگى بين آنها وجود ندارد و اين دو گونه ادبيات نمىتواند از قلم يك نفر باشد، لكن شهرت انتساب آن به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، ما را به تأملى دربارهى آن وامىدارد تا شايد توجيهى همچون دستبرد ناسخان در متن كتاب يا عواملى از اين دست، ما را راضى كند تا به چشم رسالهاى از بوعلى بدان بنگريم. | |||
در هر صورت، رساله، از ابوعلى باشد يا از دانشمندى ديگر، حكايت از آگاهى دانشمندان اسلامى به اين علم دارد، چنانكه پسران موسى بن شاكر نيز در اين علم كتابهاى مهمى تأليف نمودهاند. | |||
در هر صورت، رساله، از | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب حاضر، در پنج باب تنظيم شده است؛ باب اول و پنجم، فصلبندى ندارد، ولى باب دوم داراى پنج فصل و باب سوم داراى سه فصل و باب چهارم داراى چهار فصل مىباشد. | كتاب حاضر، در پنج باب تنظيم شده است؛ باب اول و پنجم، فصلبندى ندارد، ولى باب دوم داراى پنج فصل و باب سوم داراى سه فصل و باب چهارم داراى چهار فصل مىباشد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
باب اول<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/25 متن کتاب، ص25]</ref>، در ذكر آلات جرثقيل، است كه عبارتند از: محور؛ فحل؛ بكره؛ لولب و اسفين. باب دوم، مشتمل بر پنج فصل است كه در آن هر يك از آلات جرثقيل، توضيح داده شدهاند و وظيفه و موقعيت هر كدام همراه اشكالى كه نمايانگر آنهاست، معين گرديدهاند. باب سوم، در به فعليت درآوردن محور، بكره و فحل است؛ يعنى طرز استفاده از هر كدام را توضيح مىدهد؛ براى مثال مىگويد: براى بلند كردن هزار من بار با استفاده از اين آلات چه ترتيبى بايد اتخاذ كرد. اين باب نيز همراه با اشكالى است تا مخاطب راحتتر با مقصود مؤلف آشنا و چيزهايى كه مىخواند كاربردىتر گردد. باب چهارم، در تركيب اين آلات و ادوات است كه در چهار فصل مىباشد: فصل اول، در تركيب محور بكره است كه براى مثال در هنگام بالا بردن ده هزار من بار كاربرد دارد. | |||
فصل دوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/27 همان، ص27]</ref>، در تركيب محور و بيرم است كه در اين تركيب هم بالا كشيدن ده هزار من بار با نيروى دو من بار بالا خواهد رفت. | |||
فصل سوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/41 همان، ص41]</ref>، در تركيب محور و لولب است كه در اينجا نيز با نيروى دو من بار، ده هزار من بار جابهجا مىگردد. | |||
فصل | آخرين فصل<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/50 همان، ص50]</ref> در تركيب آلات چهارگانه است كه با نيروى يك من بار، ده هزار من بار جابهجا مىشود. | ||
باب پنجم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/59 همان، ص59]</ref>، در ذكر مطالبى پراكنده راجع به برخى از مباحث پيشين است. | |||
== وضعيت كتاب == | |||
فهرست اعلام رجال و فهرست مطالب، در پايان و توضيحات استاد [[همایی، جلالالدین|جلالالدين همايى]]، مصحح كتاب، در باب مطالب كتاب، در آغاز آمده است. | |||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | |||
[[رده:فلسفه اسلامی]] | |||
[[رده:عصر صاحب نظران فلسفه اسلامی]] |