ویکی‌نور

معيار العقول: تفاوت میان نسخه‌ها

مقاله بحث

معيار العقول (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۷

۵۳۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ ژوئن ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'مقدمه نویس ' به 'مقدمه‌نویس '
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ معیار العقول را به معيار العقول منتقل کرد)
جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نویس ' به 'مقدمه‌نویس ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR01731J1.jpg|بندانگشتی|معیار العقول]]
| تصویر =NUR01731J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =معیار العقول
|+ |
| عنوان‌های دیگر =
|-
| پدیدآوران =  
! نام کتاب!! data-type='bookName'|معیار العقول
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله]] (نويسنده)


[[همایی، جلال الدین]] (مقدمه نویس و مصحح)
[[همایی، جلال‌الدین]] (مقدمه‌نویس و مصحح)
|-
| زبان =فارسی
|زبان  
| کد کنگره =‏BBR‎‏ ‎‏552‎‏ ‎‏1300
|data-type='language'|فارسی
| موضوع =
|-
جرثقیل
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BBR‎‏ ‎‏552‎‏ ‎‏1300
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|جرثقیل


فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
|-
| ناشر =
|ناشر  
انجمن آثار ملی
|data-type='publisher'|انجمن آثار ملی
| مکان نشر =تهران - ایران
|-
| سال نشر =  
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'|
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE1731AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01731AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01731
| کتابخوان همراه نور =01731
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''معيار العقول''' تصنیف [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ رئیس ابوعلی سینا]]، با مقدمه و حواشی و تصحیح [[همایی، جلال‌الدین|جلال‌الدین همائی]]، كتابى است در علم جرثقيل يا به تعبير امروزى مكانيك كه به زبان فارسى تأليف گرديده و نسبتش را به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] داده‌اند، البته دليلى بر اينكه بتوان آن را با اطمينان به وى نسبت داد، وجود ندارد، زيرا با نگاهى به آثار فارسى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، همچون دانش‌نامه علائى يا رساله نبض و... كه در رديف آثار فارسى قرن چهارم و پنجم هجرى مى‌باشند و مقايسه آنها با اين رساله، به وضوح معلوم مى‌شود كه هيچ هم‌آهنگى بين آنها وجود ندارد و اين دو گونه ادبيات نمى‌تواند از قلم يك نفر باشد، لكن شهرت انتساب آن به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، ما را به تأملى درباره‌ى آن وامى‌دارد تا شايد توجيهى همچون دست‌برد ناسخان در متن كتاب يا عواملى از اين دست، ما را راضى كند تا به چشم رساله‌اى از بوعلى بدان بنگريم.


== معرفى اجمالى ==
در هر صورت، رساله، از ابوعلى باشد يا از دانشمندى ديگر، حكايت از آگاهى دانشمندان اسلامى به اين علم دارد، چنان‌كه پسران موسى بن شاكر نيز در اين علم كتاب‌هاى مهمى تأليف نموده‌اند.
 
 
«معيار العقول» كتابى است در علم جرثقيل يا به تعبير امروزى مكانيك كه به زبان فارسى تأليف گرديده و نسبتش را به ابن سينا داده‌اند، البته دليلى بر اينكه بتوان آن را با اطمينان به وى نسبت داد، وجود ندارد، زيرا با نگاهى به آثار فارسى ابن سينا، همچون دانش‌نامه علائى يا رساله نبض و... كه در رديف آثار فارسى قرن چهارم و پنجم هجرى مى‌باشند و مقايسه آنها با اين رساله، به وضوح معلوم مى‌شود كه هيچ هم‌آهنگى بين آنها وجود ندارد و اين دو گونه ادبيات نمى‌تواند از قلم يك نفر باشد، لكن شهرت انتساب آن به شيخ الرئيس، ما را به تأملى در باره‌ى آن وامى‌دارد تا شايد توجيهى همچون دست‌برد ناسخان در متن كتاب يا عواملى از اين دست، ما را راضى كند تا به چشم رساله‌اى از بو على بدان بنگريم.
 
در هر صورت، رساله، از ابو على باشد يا از دانشمندى ديگر، حكايت از آگاهى دانشمندان اسلامى به اين علم دارد، چنان‌كه پسران موسى بن شاكر نيز در اين علم كتاب‌هاى مهمى تأليف نموده‌اند.


== ساختار ==
== ساختار ==
كتاب حاضر، در پنج باب تنظيم شده است؛ باب اول و پنجم، فصل‌بندى ندارد، ولى باب دوم داراى پنج فصل و باب سوم داراى سه فصل و باب چهارم داراى چهار فصل مى‌باشد.
كتاب حاضر، در پنج باب تنظيم شده است؛ باب اول و پنجم، فصل‌بندى ندارد، ولى باب دوم داراى پنج فصل و باب سوم داراى سه فصل و باب چهارم داراى چهار فصل مى‌باشد.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
باب اول<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/25 متن کتاب، ص25]</ref>، در ذكر آلات جرثقيل، است كه عبارتند از: محور؛ فحل؛ بكره؛ لولب و اسفين. باب دوم، مشتمل بر پنج فصل است كه در آن هر يك از آلات جرثقيل، توضيح داده شده‌اند و وظيفه و موقعيت هر كدام همراه اشكالى كه نمايان‌گر آنهاست، معين گرديده‌اند. باب سوم، در به فعليت درآوردن محور، بكره و فحل است؛ يعنى طرز استفاده از هر كدام را توضيح مى‌دهد؛ براى مثال مى‌گويد: براى بلند كردن هزار من بار با استفاده از اين آلات چه ترتيبى بايد اتخاذ كرد. اين باب نيز همراه با اشكالى است تا مخاطب راحت‌تر با مقصود مؤلف آشنا و چيزهايى كه مى‌خواند كاربردى‌تر گردد. باب چهارم، در تركيب اين آلات و ادوات است كه در چهار فصل مى‌باشد: فصل اول، در تركيب محور بكره است كه براى مثال در هنگام بالا بردن ده هزار من بار كاربرد دارد.


فصل دوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/27 همان، ص27]</ref>، در تركيب محور و بيرم است كه در اين تركيب هم بالا كشيدن ده هزار من بار با نيروى دو من بار بالا خواهد رفت.


باب اول، در ذكر آلات جرثقيل، است كه عبارتند از: محور؛ فحل؛ بكره؛ لولب و اسفين. باب دوم، مشتمل بر پنج فصل است كه در آن هر يك از آلات جرثقيل، توضيح داده شده‌اند و وظيفه و موقعيت هر كدام همراه اشكالى كه نمايان‌گر آنهاست، معين گرديده‌اند. باب سوم، در به فعليت درآوردن محور، بكره و فحل است؛ يعنى طرز استفاده از هر كدام را توضيح مى‌دهد؛ براى مثال مى‌گويد: براى بلند كردن هزار من بار با استفاده از اين آلات چه ترتيبى بايد اتخاذ كرد. اين باب نيز همراه با اشكالى است تا مخاطب راحت‌تر با مقصود مؤلف آشنا و چيزهايى كه مى‌خواند كاربردى‌تر گردد. باب چهارم، در تركيب اين آلات و ادوات است كه در چهار فصل مى‌باشد: فصل اول، در تركيب محور بكره است كه براى مثال در هنگام بالا بردن ده هزار من بار كاربرد دارد.
فصل سوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/41 همان، ص41]</ref>، در تركيب محور و لولب است كه در اين‌جا نيز با نيروى دو من بار، ده هزار من بار جابه‌جا مى‌گردد.


فصل دوم، در تركيب محور و بيرم است كه در اين تركيب هم بالا كشيدن ده هزار من بار با نيروى دو من بار بالا خواهد رفت.
آخرين فصل<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/50 همان، ص50]</ref> در تركيب آلات چهارگانه است كه با نيروى يك من بار، ده هزار من بار جابه‌جا مى‌شود.


فصل سوم، در تركيب محور و لولب است كه در اين‌جا نيز با نيروى دو من بار، ده هزار من بار جابه‌جا مى‌گردد.
باب پنجم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/59 همان، ص59]</ref>، در ذكر مطالبى پراكنده راجع به برخى از مباحث پيشين است.


آخرين فصل در تركيب آلات چهارگانه است كه با نيروى يك من بار، ده هزار من بار جابه‌جا مى‌شود.
== وضعيت كتاب ==
 
باب پنجم، در ذكر مطالبى پراكنده راجع به برخى از مباحث پيشين است.


== وضعيت كتاب ==


فهرست اعلام رجال و فهرست مطالب، در پايان و توضيحات استاد [[همایی، جلال‌الدین|جلال‌الدين همايى]]، مصحح كتاب، در باب مطالب كتاب، در آغاز آمده است.


فهرست اعلام رجال و فهرست مطالب، در پايان و توضيحات استاد جلال الدين همايى، مصحح كتاب، در باب مطالب كتاب، در آغاز آمده است.
==پانویس ==
<references/>




== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/11589 مطالعه کتاب معیار العقول در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]


[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]]
[[رده:فلسفه اسلامی]]


[[رده:عصر صاحب نظران فلسفه اسلامی]]
برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/35430...663732»