غریب القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR38522J1.jpg | عنوان = غریب القرآن | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا (نويسنده) علی حفیشة، عبدالمؤمن أبوالعینین (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = /الف2غ4 82/3 BP | موضوع =...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
اثر حاضر، به‌ترتیب از متن 2 کتاب با توضیح ذیل تشکیل شده است: | اثر حاضر، به‌ترتیب از متن 2 کتاب با توضیح ذیل تشکیل شده است: | ||
# [[البيان في غريب القرآن]]: محقق کتاب، ([[عبدالمؤمن ابوالعینین علی حفیشه]]) می‌گوید: [[قاسم بن قُطلوبُغا]] فقط عنوان کتاب (البيان في غريب القرآن) را آورده و نویسنده‌اش را یاد نکرده و من با جستجوی بسیار در منابع، سرانجام دریافتم که نوشته [[ابوعبدالله محمد بن ابی‌بکر بن یوسف فرغانی]] است. [[ابن قُطلوبُغا]] کتاب البیان را به‌صورت کامل و بدون تغییر آورده و در مواردی انگشت‌شمار مطالبی به آن اضافه کرده و افزوده‌هایش را با عبارتِ «قُلتُ» برجسته نموده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص61-62</ref>. کتاب [[البيان في غريب القرآن]] به‌ترتیب سوره‌های قرآن به شرح کلمات پرداخته است. | # [[البيان في غريب القرآن]]: محقق کتاب، ([[عبدالمؤمن ابوالعینین علی حفیشه]]) می‌گوید: [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|قاسم بن قُطلوبُغا]] فقط عنوان کتاب (البيان في غريب القرآن) را آورده و نویسنده‌اش را یاد نکرده و من با جستجوی بسیار در منابع، سرانجام دریافتم که نوشته [[ابوعبدالله محمد بن ابی‌بکر بن یوسف فرغانی]] است. [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|ابن قُطلوبُغا]] کتاب البیان را به‌صورت کامل و بدون تغییر آورده و در مواردی انگشت‌شمار مطالبی به آن اضافه کرده و افزوده‌هایش را با عبارتِ «قُلتُ» برجسته نموده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص61-62</ref>. کتاب [[البيان في غريب القرآن]] به‌ترتیب سوره‌های قرآن به شرح کلمات پرداخته است. | ||
# [[تحفة الأريب بما في القرآن من الغريب]]، نوشته ابوحیان: [[قاسم بن قُطلوبُغا]] این کتاب را خلاصه کرده و [[مختصر تحفة الأريب]] نامیده، ولی ترتیب مباحثش را - که بر طبق باب و فصل بوده - تغییر داده و به شکل الفبایی درآورده و مطالبی بر آن اضافه کرده و در اینجا هم، افزوده‌هایش را با عبارتِ «قُلتُ» از مباحث ابوحیان جدا ساخته است. افزوده‌های [[قاسم بن قُطلوبُغا]] حدود 90 مورد است<ref>ر.ک: همان، ص62-65</ref>. | # [[تحفة الأريب بما في القرآن من الغريب]]، نوشته ابوحیان: [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|قاسم بن قُطلوبُغا]] این کتاب را خلاصه کرده و [[مختصر تحفة الأريب]] نامیده، ولی ترتیب مباحثش را - که بر طبق باب و فصل بوده - تغییر داده و به شکل الفبایی درآورده و مطالبی بر آن اضافه کرده و در اینجا هم، افزوده‌هایش را با عبارتِ «قُلتُ» از مباحث ابوحیان جدا ساخته است. افزوده‌های [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|قاسم بن قُطلوبُغا]] حدود 90 مورد است<ref>ر.ک: همان، ص62-65</ref>. | ||
==منابع نویسنده== | ==منابع نویسنده== | ||
به گفته محقق کتاب، [[قاسم بن قُطلوبُغا]] در افزوده‌هایش بر کتاب تحفة الأريب، منابع خودش را ذکر کرده است: | به گفته محقق کتاب، [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|قاسم بن قُطلوبُغا]] در افزوده‌هایش بر کتاب تحفة الأريب، منابع خودش را ذکر کرده است: | ||
# [[معجم مقاييس اللغة]]، نوشته [[ابن فارس]]؛ | # [[معجم مقاييس اللغة]]، نوشته [[ابن فارس]]؛ | ||
# [[معاني القرآن]]، تألیف [[ابوجعفر نحّاس]]؛ | # [[معاني القرآن الکريم|معاني القرآن]]، تألیف [[نحاس، احمد بن محمد|ابوجعفر نحّاس]]؛ | ||
# [[وجوه القرآن]]، اثر [[اسماعیل نیشابوری]]؛ | # [[وجوه القرآن]]، اثر [[حیری نیشابوری، اسماعیل بن احمد|اسماعیل نیشابوری]]؛ | ||
# کتاب‌های قرائات: [[عبدالمؤمن ابوالعینین علی حفیشه]] تأکید دارد که [[ابن قُطلوبُغا]] بیشتر بر [[ابن فارس]] و [[نحّاس]] و کمتر بر کتاب [[وجوه القرآن]] و سایر کتاب‌های قرائات اعتماد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص65</ref>. | # کتاب‌های قرائات: [[عبدالمؤمن ابوالعینین علی حفیشه]] تأکید دارد که [[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|ابن قُطلوبُغا]] بیشتر بر [[ابن فارس]] و [[نحاس، احمد بن محمد|نحّاس]] و کمتر بر کتاب [[وجوه القرآن]] و سایر کتاب‌های قرائات اعتماد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص65</ref>. | ||
==نمونه مباحث== | ==نمونه مباحث== | ||
ق د س: (المُقَدَّسَة) – مائده: 21 - پاک‌شده و (نُقَدِّسُ) -بقره: 30- پاک می‌کنیم. من ([[قاسم بن قُطلوبُغا]]) می‌گویم: در کتاب البیان گذشت که «و نُقَدِّسُ لك»، یعنی و تو را از آنچه سزاوارت نیست، پاک و منزّه می‌شماریم<ref>ر.ک: متن کتاب، ص467</ref>. | ق د س: (المُقَدَّسَة) – مائده: 21 - پاک‌شده و (نُقَدِّسُ) -بقره: 30- پاک می‌کنیم. من ([[ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا|قاسم بن قُطلوبُغا]]) می‌گویم: در کتاب البیان گذشت که «و نُقَدِّسُ لك»، یعنی و تو را از آنچه سزاوارت نیست، پاک و منزّه می‌شماریم<ref>ر.ک: متن کتاب، ص467</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۰۱
| غریب القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا (نويسنده) علی حفیشة، عبدالمؤمن أبوالعینین (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1433ق - 2012م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2غ4 82/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
غريب القرآن، از آثار اندیشمند مصری حنفی، قاسم بن قُطلوبُغا (802 -879ق)، پژوهشی با هدف شناساندن واژگان ناآشنای قرآنی است. نویسنده در این اثر، 2 کتاب از 2 نویسنده دیگر در زمینه واژه‌شناسی قرآن را، یکی به‌صورت کامل و دیگری به‌صورت خلاصه، نقل کرده و خودش نیز مطالبی بر آن افزوده است.
ساختار و محتوا
اثر حاضر، به‌ترتیب از متن 2 کتاب با توضیح ذیل تشکیل شده است:
- البيان في غريب القرآن: محقق کتاب، (عبدالمؤمن ابوالعینین علی حفیشه) می‌گوید: قاسم بن قُطلوبُغا فقط عنوان کتاب (البيان في غريب القرآن) را آورده و نویسنده‌اش را یاد نکرده و من با جستجوی بسیار در منابع، سرانجام دریافتم که نوشته ابوعبدالله محمد بن ابی‌بکر بن یوسف فرغانی است. ابن قُطلوبُغا کتاب البیان را به‌صورت کامل و بدون تغییر آورده و در مواردی انگشت‌شمار مطالبی به آن اضافه کرده و افزوده‌هایش را با عبارتِ «قُلتُ» برجسته نموده است[۱]. کتاب البيان في غريب القرآن به‌ترتیب سوره‌های قرآن به شرح کلمات پرداخته است.
- تحفة الأريب بما في القرآن من الغريب، نوشته ابوحیان: قاسم بن قُطلوبُغا این کتاب را خلاصه کرده و مختصر تحفة الأريب نامیده، ولی ترتیب مباحثش را - که بر طبق باب و فصل بوده - تغییر داده و به شکل الفبایی درآورده و مطالبی بر آن اضافه کرده و در اینجا هم، افزوده‌هایش را با عبارتِ «قُلتُ» از مباحث ابوحیان جدا ساخته است. افزوده‌های قاسم بن قُطلوبُغا حدود 90 مورد است[۲].
منابع نویسنده
به گفته محقق کتاب، قاسم بن قُطلوبُغا در افزوده‌هایش بر کتاب تحفة الأريب، منابع خودش را ذکر کرده است:
- معجم مقاييس اللغة، نوشته ابن فارس؛
- معاني القرآن، تألیف ابوجعفر نحّاس؛
- وجوه القرآن، اثر اسماعیل نیشابوری؛
- کتاب‌های قرائات: عبدالمؤمن ابوالعینین علی حفیشه تأکید دارد که ابن قُطلوبُغا بیشتر بر ابن فارس و نحّاس و کمتر بر کتاب وجوه القرآن و سایر کتاب‌های قرائات اعتماد کرده است[۳].
نمونه مباحث
ق د س: (المُقَدَّسَة) – مائده: 21 - پاک‌شده و (نُقَدِّسُ) -بقره: 30- پاک می‌کنیم. من (قاسم بن قُطلوبُغا) می‌گویم: در کتاب البیان گذشت که «و نُقَدِّسُ لك»، یعنی و تو را از آنچه سزاوارت نیست، پاک و منزّه می‌شماریم[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.