۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'رحمه اللّه' به 'رحمهاللّه'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'رحمه اللّه' به 'رحمهاللّه') |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =3 | | تعداد جلد =3 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00355 | ||
| کتابخوان همراه نور =00355 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المكاسب'''، کتابی است فقهی، تألیف [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|مرتضى بن محمد امين تسترى نجفى انصارى]] (م 1281 ق) معروف به شیخ انصاری. | |||
'''المكاسب''' تألیف | |||
==اهميت كتاب== | ==اهميت كتاب== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
كتاب المكاسب يكى از مهمترين كتب فقهى استدلالى و از بهترين و معروفترين تأليفات [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] انصارى (قده) و حاصل عمر و خلاصۀ افكار اين فقيه الهى مىباشد. | كتاب المكاسب يكى از مهمترين كتب فقهى استدلالى و از بهترين و معروفترين تأليفات [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] انصارى (قده) و حاصل عمر و خلاصۀ افكار اين فقيه الهى مىباشد. | ||
از زمان نگارش اين كتاب به دليل نحوۀ ورود به مباحث فقهى و | از زمان نگارش اين كتاب به دليل نحوۀ ورود به مباحث فقهى و کیفیت استدلال بىنظيرش مدار دروس در دورۀ سطح و محور بحث درس خارج فقه تجارت بوده و به همين دليل شروح و حواشى متعددى بر آن زده شده است كه مهمترين آنها حواشى: | ||
- [[آخوند خراسانى]] (م 1329 ق)، | - [[آخوند خراسانى]] (م 1329 ق)، | ||
- [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم| | - [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمد كاظم يزدى]] (م 1337 ق)، | ||
- [[ایروانی، علی|ميرزا على ايروانى]] (م 1354 ق)، | - [[ایروانی، علی|ميرزا على ايروانى]] (م 1354 ق)، | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخهاى اشاره شده كه در زمان زندگانى مؤلف در سال 1280ق با اشراف حاج محمدباقرچاپ شده است. يكى از اين نسخههاى چاپ شده كه در اختيار [[آل کاشفالغطاء، علی|شيخ على | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخهاى اشاره شده كه در زمان زندگانى مؤلف در سال 1280ق با اشراف حاج محمدباقرچاپ شده است. يكى از اين نسخههاى چاپ شده كه در اختيار [[آل کاشفالغطاء، علی|شيخ على کاشفالغطاء]] است بر اين نسخه تعليقاتى و حواشى از فرزندان شيخ على بنامهاى شيخ احمد و شيخ محمدحسین وجود دارد كه تعليقات شيخ احمد پس از جمعآورى به نام «نيل المطالب لتحصيل المكاسب» و تعليقات شيخ محمدحسین به نام «النظر الثاقب في كتاب المكاسب» نامگذارى شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]151/22</ref> | ||
نسخههایى كه در انتشار كتاب موجود مورد استفاده واقع شده است در مقدمۀ ناشر ذكر نشده است اگر چه در چاپ جديد و تحقيق شده كتاب المكاسب بوسيلۀ گروه تحقيق تراث الشيخ الأعظم آمده است: | |||
إننا لم نعثر مع الأسف إلى الآن على مخطوطة المؤلف في المكاسب إلا على قسم الخيارات منه.<ref>صفحۀ 29 مقدمۀ ناشر تراث شيخ اعظم، جلد 14</ref> | إننا لم نعثر مع الأسف إلى الآن على مخطوطة المؤلف في المكاسب إلا على قسم الخيارات منه.<ref>صفحۀ 29 مقدمۀ ناشر تراث شيخ اعظم، جلد 14</ref> | ||
در چاپ موجود كتاب در ابتداى دو كتاب تحريم من جهة المصاهرة و كتاب المواريث كه از ملحقات به كتاب مىباشد آمده است: هذا ما وجد بخطه الشريف | در چاپ موجود كتاب در ابتداى دو كتاب تحريم من جهة المصاهرة و كتاب المواريث كه از ملحقات به كتاب مىباشد آمده است: هذا ما وجد بخطه الشريف رحمهاللّه.<ref>صفحات 406 و 444، جلد سوم المكاسب</ref> | ||
==تقسيمبندى مطالب== | ==تقسيمبندى مطالب== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
#اكتساب به اعيان نجس | #اكتساب به اعيان نجس | ||
#اكتساب به | #اكتساب به چيزهایى كه به دليل قصد، آنها تحريم شده است. | ||
قسم دوم نيز به 4 گروه تقسيم شده كه عبارتند از: | قسم دوم نيز به 4 گروه تقسيم شده كه عبارتند از: | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
از ديگر خصوصيات كتاب، تأمل محققانه و موشكافانه در روايات و فقه الحديث آنان است كه نشان از ذهن نقاد و دقيق مؤلف و مطالعه و تحقيقات وسيع وى دارد. | از ديگر خصوصيات كتاب، تأمل محققانه و موشكافانه در روايات و فقه الحديث آنان است كه نشان از ذهن نقاد و دقيق مؤلف و مطالعه و تحقيقات وسيع وى دارد. | ||
از ديگر ويژگىهاى كتاب، احترام فوق العادۀ وى به فقهاى عظام است مثلاًدر عبارات مكاسب اين گونه ديده مىشود، المحقق | از ديگر ويژگىهاى كتاب، احترام فوق العادۀ وى به فقهاى عظام است مثلاًدر عبارات مكاسب اين گونه ديده مىشود، المحقق الثانیمع كمال تبحره في الفقه، يا المولى الأعظم وحيد عصره في شرح المفاتيح. | ||
البته بايد توجه داشت احترام به بزرگان هرگز با حريت و آزادانديشى منافاتى ندارد. لذا شيخ با وجود خضوع فراوان در برابر اساتيد خود و پايبند بودن به شهرت، مكررا مىگويد: المتبع هو الدليل و إن لم يذهب إليه الاّ قليل. | البته بايد توجه داشت احترام به بزرگان هرگز با حريت و آزادانديشى منافاتى ندارد. لذا شيخ با وجود خضوع فراوان در برابر اساتيد خود و پايبند بودن به شهرت، مكررا مىگويد: المتبع هو الدليل و إن لم يذهب إليه الاّ قليل. | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
از ديگر ويژگىهاى كتاب اين كه مؤلف، حوزههاى علوم و معارف را كاملا محفوظ مىدارد. فقه را با فلسفه درنمىآميزد. از بحثهاى فلسفى و دقتهاى عقلى در استخراج احكام خوددارى مىنمايد. | از ديگر ويژگىهاى كتاب اين كه مؤلف، حوزههاى علوم و معارف را كاملا محفوظ مىدارد. فقه را با فلسفه درنمىآميزد. از بحثهاى فلسفى و دقتهاى عقلى در استخراج احكام خوددارى مىنمايد. | ||
نكتۀ ديگر اين كه [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]]طبق شيوۀ شناخته شده و پسنديدۀ تحقيقات امروزى در نقل اقوال | نكتۀ ديگر اين كه [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]]طبق شيوۀ شناخته شده و پسنديدۀ تحقيقات امروزى در نقل اقوال نهایت دقت و حفظ امانت را به كار مىبرد. او بسيار تلاش مىكند كه هر كلامى را از منبع اصلى آن نقل كند و تنها در مواردى كه منبع اصلى يافت نمىشود به حافظه يا منابع دست دوم اعتماد مىكند. و در اين موارد نيز مكررا مىفرموده است كه منبع اصلى را ندارم كه به آن رجوع كنم. | ||
نكتۀ مهم ديگر انصاف در نقل گفتار بزرگان و پرهيز از سادهانگارى است. | نكتۀ مهم ديگر انصاف در نقل گفتار بزرگان و پرهيز از سادهانگارى است. | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۱: | ||
يكى از اساسىترين و مهمترين ويژگىهاى كتاب مكاسب كه كمتر به آن پرداخته شده است، نحوه ورود و خروج در مباحث فقهى است كه در اين نوشتار سعى مىشود به صورت مختصر مورد بررسى واقع گردد. | يكى از اساسىترين و مهمترين ويژگىهاى كتاب مكاسب كه كمتر به آن پرداخته شده است، نحوه ورود و خروج در مباحث فقهى است كه در اين نوشتار سعى مىشود به صورت مختصر مورد بررسى واقع گردد. | ||
[[شيخ انصارى]] (قده) در كتاب المكاسب بيش از شروع هر مسأله به تأسيس اصل | [[شيخ انصارى]] (قده) در كتاب المكاسب بيش از شروع هر مسأله به تأسيس اصل اولیه و قاعدۀ كلى مىپردازد تا در موارد شك و ابهام از آن اصل استفاده كند. اين اصل را گاه از عمومات آيات و روايات و گاه از اصول عمليه استفاده مىكند. | ||
پس از آن [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]]- كه در كتابهاى خود بسيار از [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] متأثر است - بيشترين تلاش خود را صرف دقت در طرح مسأله مىكند. در آغاز طرح هر مسأله | پس از آن [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]]- كه در كتابهاى خود بسيار از [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] متأثر است - بيشترين تلاش خود را صرف دقت در طرح مسأله مىكند. در آغاز طرح هر مسأله اولین چيزى كه براى او مهم است، توجه به نحوۀ طرح آن مسأله در كلمات فقها و قدماست. | ||
در نقل قول فقها معمولا از قديمترين فقيهانى كه آراء آنان در دست بوده شروع مىكند و به ترتيب تاريخ صدور و طرح آن مسأله را نقل مىكند. در نتيجه نقل اين اقوال هم از ابتكارات آنان آگاه مىشود و هم از وجود اجماع يا شهرت قدماء يا متأخران در مسأله آگاهى مىيابد. | در نقل قول فقها معمولا از قديمترين فقيهانى كه آراء آنان در دست بوده شروع مىكند و به ترتيب تاريخ صدور و طرح آن مسأله را نقل مىكند. در نتيجه نقل اين اقوال هم از ابتكارات آنان آگاه مىشود و هم از وجود اجماع يا شهرت قدماء يا متأخران در مسأله آگاهى مىيابد. | ||
| خط ۱۷۱: | خط ۱۷۱: | ||
تقريب استدلال در روايات و اشكالات وارد بر آنها و پاسخ به آنان از مهمترين كارهاى [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] در مكاسب است پس از نقل ادله و روايات وى به تأمل محققانه و موشكافانۀ خود در روايات مىپردازد. | تقريب استدلال در روايات و اشكالات وارد بر آنها و پاسخ به آنان از مهمترين كارهاى [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] در مكاسب است پس از نقل ادله و روايات وى به تأمل محققانه و موشكافانۀ خود در روايات مىپردازد. | ||
پس از آنكه [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] با تأمل بسيار در روايات و ساير ادله، نظريهاى را انتخاب مىكند دوباره به كلمات فقها برگشته و | پس از آنكه [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] با تأمل بسيار در روايات و ساير ادله، نظريهاى را انتخاب مىكند دوباره به كلمات فقها برگشته و نهایت تلاش خود را بكار مىگيرد كه كلام آنان را به هر طريق ممكن توجيه كند تا مبادا اشكالى به آنان وارد شود. | ||
پس از اتمام هر بحثى به فروع متفرع بر آن مىپردازد و گاهى با عنوان (ينبغي التنبيه على أمور) و گاهى با عنوان (فروع) و ساير عناوين، در هر مسألهاى بر اساس همۀ مبانى آن را مورد بحث قرار مىدهد. | پس از اتمام هر بحثى به فروع متفرع بر آن مىپردازد و گاهى با عنوان (ينبغي التنبيه على أمور) و گاهى با عنوان (فروع) و ساير عناوين، در هر مسألهاى بر اساس همۀ مبانى آن را مورد بحث قرار مىدهد. | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۳: | ||
#حاشيۀ [[همدانی، رضا بن محمد هادی|حاج آقا رضا بن محمد هادى همدانى]] (م 1322 ق) (ذ219/6/، أعيان23/7/)، | #حاشيۀ [[همدانی، رضا بن محمد هادی|حاج آقا رضا بن محمد هادى همدانى]] (م 1322 ق) (ذ219/6/، أعيان23/7/)، | ||
#حاشيۀ محمد كاظم بن حسین خراسانى، صاحب [[كفاية الأصول]] (م 1329 ق) (ذ220/6/)، | #حاشيۀ محمد كاظم بن حسین خراسانى، صاحب [[كفاية الأصول]] (م 1329 ق) (ذ220/6/)، | ||
#حاشيۀ | #حاشيۀ سيد محمد كاظم بن عبدالعظيم طباطبائى يزدى (م 1337 ق) (ذ220/6/)، | ||
#حاشيۀ [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياءالدين عراقى]] (م 1361 ق)، | #حاشيۀ [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياءالدين عراقى]] (م 1361 ق)، | ||
#منية الطالب، تقرير درس خارج [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] (م 1355 ق)، تأليف [[خوانساری نجفی، موسی|شيخ موسى خوانسارى]] نجفى (م 1363 ق) (ذ386/4/)، | #منية الطالب، تقرير درس خارج [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] (م 1355 ق)، تأليف [[خوانساری نجفی، موسی|شيخ موسى خوانسارى]] نجفى (م 1363 ق) (ذ386/4/)، | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۹: | ||
#حاشيۀ شيخ محمدحسین بن محمدحسن اصفهانى (م 1361 ق)، فقط كتاب خيارات و بيع، | #حاشيۀ شيخ محمدحسین بن محمدحسن اصفهانى (م 1361 ق)، فقط كتاب خيارات و بيع، | ||
#حاشيۀ ميرزا على بن عبدالحسين ايروانى (م 1354 ق) (ذ220/6/)، | #حاشيۀ ميرزا على بن عبدالحسين ايروانى (م 1354 ق) (ذ220/6/)، | ||
#حاشيۀ | #حاشيۀ سيد محسن بن سيد مهدى حكيم (ذ/6/)، | ||
#حاشيۀ ميرزا [[آملی، محمدتقی|محمدتقى آملى]]، | #حاشيۀ ميرزا [[آملی، محمدتقی|محمدتقى آملى]]، | ||
#حاشيۀ شيخ محمدحسین بن على | #حاشيۀ شيخ محمدحسین بن على کاشفالغطاء (م 1373 ق)، يا النظر الثاقب في كتاب المكاسب (ذ151/22/)، | ||
#حاشيۀ شيخ احمد بن على | #حاشيۀ شيخ احمد بن على کاشفالغطاء يا نيل المطالب لتحصيل المكاسب (ذ151/22/)، | ||
#هداية الطالب إلى شرح المكاسب، تأليف شيخ فتاح شهيدى (ذ179/25/)، | #هداية الطالب إلى شرح المكاسب، تأليف شيخ فتاح شهيدى (ذ179/25/)، | ||
#مجمع المطالب و فوق مراد الطالب في شرح المكاسب، تأليف شيخ محمد بن نجمالدين زنجانى (ذ44/20/). | #مجمع المطالب و فوق مراد الطالب في شرح المكاسب، تأليف شيخ محمد بن نجمالدين زنجانى (ذ44/20/). | ||
| خط ۲۵۴: | خط ۲۵۴: | ||
[[ايصال الطالب إلی المکاسب]] | [[ايصال الطالب إلی المکاسب]] | ||
[[ | [[تحليل الکلام في فقه الإسلام: تعلیقات و مناظرات حول کلمات الشیخ الانصاری قدسسره]] | ||
[[کتاب المکاسب (کلانتر)]] | [[کتاب المکاسب (کلانتر)]] | ||
| خط ۲۷۰: | خط ۲۷۰: | ||
[[حاشية المکاسب (ایروانی)]] | [[حاشية المکاسب (ایروانی)]] | ||
[[حاشية العلامة الميرزا محمدتقي | [[حاشية العلامة الميرزا محمدتقي الشيرازي علی مكاسب الشيخ الأعظم (قدسسرهما)]] | ||
[[حاشیة المکاسب (یزدی)]] | [[حاشیة المکاسب (یزدی)]] | ||
| خط ۲۷۹: | خط ۲۷۹: | ||
[[حاشية کتاب المکاسب]] | [[حاشية کتاب المکاسب]] | ||
[[شرح المكاسب المزجي]] | |||
[[کتاب البيع (میلانی - قدیم)]] | [[کتاب البيع (میلانی - قدیم)]] | ||
| خط ۲۸۶: | خط ۲۸۸: | ||
[[المکاسب]] | [[المکاسب]] | ||
[[بلغة الطالب في حاشية | [[بلغة الطالب في حاشية المكاسب]] | ||
[[الآراء الفقهية]] | [[الآراء الفقهية]] | ||
[[ | [[محاظرات في الفقه الجعفري]] | ||
[[غاية الآمال و نهایة المقال (جدید)]] | [[غاية الآمال و نهایة المقال (جدید)]] | ||
| خط ۳۱۶: | خط ۳۱۸: | ||
[[منية الطالب]] | [[منية الطالب]] | ||
[[نهاية المقال في | [[نهاية المقال في تكملة غاية الآمال]] | ||
[[نهج الفقاهة]] | [[نهج الفقاهة]] | ||
| خط ۳۲۶: | خط ۳۲۸: | ||
[[دراسات في المکاسب المحرمة]] | [[دراسات في المکاسب المحرمة]] | ||
[[عمدة المطالب في التعليق علی | [[عمدة المطالب في التعليق علی المكاسب]] | ||
[[التعلیقة علی المکاسب (لاری)]] | [[التعلیقة علی المکاسب (لاری)]] | ||
| خط ۳۳۸: | خط ۳۴۰: | ||
[[منهاج الفقاهة]] | [[منهاج الفقاهة]] | ||
[[ | [[المواهب في تحرير أحكام المكاسب]] | ||
[[الحاشية الثانية علی المکاسب]] | [[الحاشية الثانية علی المکاسب]] | ||