کتاب‌شناسی آسیب‌های اجتماعی

کتاب‌شناسی آسیب‌های اجتماعی
پدیدآوران	وکیلی، هادی
ناشر	انتشارات امیرکبیر
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1382ش
چاپ	1
زبان	فارسی

برای دیگر کاربردها، آسیب‌شناسی (ابهام زدایی) را ببینید.

کتاب‌شناسی آسیب‌های اجتماعی، اثر محمدعلی کرباسی، کتابی است که به روش توصیفی تهیه شده و با شیوه‌‌ای علمی و سازنده، اطلاعات سودمندی درباره پی‌آمدهای ویرانگر طلاق در سطح جامعه، در اختیار پژوهشگران قرار می‌‌‌دهد تا با علت‌یابی این آسیب اجتماعی، از آن جلوگیری کنند. نویسنده، کوتاهی در اعلام آمارهای طلاق را سبب پی‌آمدهای منفی می‌خواند و علت‌‌های این پدیده را بسیار می‌‌داند که باید همه آنها به‌طور دقیق و علمی بررسی شوند.

یکی از آسیب‌های اجتماعی که به‌شدت بر زن و مرد و فرزندان و کل جامعه اثرگذار است، طلاق است. پی‌آمدهای طلاق، هزینه‌های مادی و معنوی سنگینی را بر کل جامعه تحمیل می‌‌کند. آسیب‌شناسی طلاق و پیشگیری از آن تا حد امکان، بسیاری از این هزینه‌ها را کاهش می‌‌دهد. در این میان، بررسی علمی این پدیده و علل آن، آثار فقهی ـ حقوقی طلاق و راه پیشگیری و برخورد درست با این مشکل، می‌‌تواند راهکارها و دیدگاه‌‌های مناسبی را پیش‌‌ روی افراد جامعه، مسئولان و برنامه‌ریزان اجتماعی قرار دهد.

نویسنده در بخش پیش‌‌گفتار، پدیده طلاق را یک رویداد روان‌شناختی می‌‌داند، گرچه معتقد است که علوم دیگری مانند جامعه‌شناسی، حقوق، اقتصاد، زیست‌شناسی، آمار و... نیز در تحلیل و علت‌‌یابی این پدیده نقش بسیار مهمی دارند. به عقیده وی، طلاق در نوع ازدواج ریشه دارد. آسیب‌‌های اجتماعی طلاق، بیش از زن و مرد، فرزندان را تهدید می‌‌‌کند.

این کتاب‌شناسی به روش توصیفی تهیه شده و مجموعه آثار را تا انتهای نیمه اول سال 1380 هجری شمسی در بر می‌‌گیرد. نویسنده در مقدمه کتاب، پس از بیان روش پژوهش در تألیف این کتاب، منابع استفاده شده اعم از کتاب‌ها، مقاله‌‌ها، پایان‌نامه‌ها، روزنامه‌ها و نشریه‌‌ها را معرفی می‌‌‌کند و آمار و توضیح‌هایی درباره هر کدام می‌‌دهد. روش تحقیق در گردآوری این کتاب‌شناسی، روش کتاب‌‌خانه‌ای بوده و کتاب دارای پانزده فصل است.

فصل اول کتاب، به کلیات مسائل طلاق در ایران و جهان اختصاص دارد. در فصل دوم، نویسنده در زمینه تاریخ طلاق، منابعی با عنوان‌های طلاق در ایران باستان، قبل و بعد از اسلام و رابطه دین و فرهنگ با طلاق معرفی کرده است. در فصل سوم، منابعی که به انواع طلاق، از نظر فقهی- حقوقی پرداخته‌‌اند، معرفی شده‌اند. آمارهای طلاق در ایران و دیگر کشورها، عنوان فصل چهارم از این کتاب‌شناسی است. فصل پنجم کتاب، به روان‌‌شناسی طلاق اختصاص دارد و منابعی را معرفی می‌‌‌کند که در آنها علل و پی‌آمدهای روانی طلاق، قبل و بعد از طلاق و آثار این جدایی بر روح و روان فرزندان بررسی شده است. جامعه‌‌شناسی طلاق عنوان فصل ششم است. در این فصل منابعی معرفی شده که در آنها مطالبی درباره تأثیر تحصیلات، اشتغال و تفاوت‌های جامعه‌‌شناسی زن و مرد بر پدیده طلاق و تبیین‌های جامعه‌‌‌شناسی طلاق آمده است.

در فصل هفتم منابعی با عنوان و مضمون مردم‌شناسی طلاق معرفی شده است. در این منابع، جلوه‌‌های مختلف در امر طلاق مانند فرهنگ‌ها و قوم‌های مختلف در ایران و جهان، نقش شهرنشینی و روستانشینی و زندگی ایلی بر پدیده طلاق را در قالب‌ پایان‌نامه‌ها، مقاله‌‌ها، نشریه‌‌ها، روزنامه‌ها و کتاب‌ها بررسی شده است. در فصل بعد، خواننده با منابع مختلف در زمینه جمعیت‌شناسی طلاق آشنا می‌‌‌شود. در فصل نهم، منابعی درباره طلاق و دین مطرح شده است. طلاق در اسلام و حقوق ‌مقایسه‌ای طلاق در نظام ادیان مختلف، از زیرمجموعه‌های این فصل است که نگاه ادیان به طلاق، آثاری در زمینه مسائل فقهی ‌ـ ‌حقوقی و موضوع‌‌های مختلف در ارتباط با دین و مسئله طلاق در آن آمده است. فصل دهم، منابعی درباره قانون طلاق، طلاق و قانون و حقوق تطبیقی طلاق در ایران و دیگر کشورها به خواننده معرفی می‌‌‌شود.

فصل یازدهم، علل طلاق را از منابع مختلف با عنوان‌های کلیات علل طلاق، عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، روانی و زیست‌‌شناسی طلاق در اختیار خواننده قرار می‌‌دهد. عوارض طلاق عنوان فصل دوازدهم از این کتاب‌شناسی است که منابعی در موضوع‌‌ عوارض اجتماعی طلاق و طلاق و فرزندان را به خواننده معرفی می‌‌کند. فصل سیزدهم، آثاری را پیش روی خواننده قرار می‌‌دهد که هر کدام به نوعی در پی بررسی راه‌های پیشگیری از این آسیب اجتماعی هستند. این کتاب‌شناسی در فصل چهارده و پانزده، با بیان منابع و نمایه‌های مربوط به موضوع مورد بحث، پایان می‌‌یابد.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتاب‌شناسی توصیفی زن و خانواده، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.