۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'والدین' به 'و الدین'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'والدین' به 'و الدین') برچسب: واگردانی دستی |
|||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10049J1.jpg | |||
| عنوان =تاریخ اولجایتو | |||
| عنوانهای دیگر =تاریخ پادشاه سعید غیاث الدنیا و الدین اولجایتو سلطان محمد طیب الله مرقده | |||
| پدیدآوران = | |||
[[حاجیانپور، مهین]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[کاشانی، عبدالله بن علی]] ( | [[کاشانی، عبدالله بن علی]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =DSR 1024 /ک2ت2 | ||
| موضوع = | |||
اولجایتو، شاه ایران، 716ق. - سرگذشتنامه | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
ایران - تاریخ - مغولان و ایلخانان، 616 - 756ق. | ایران - تاریخ - مغولان و ایلخانان، 616 - 756ق. | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1384 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10049AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =2 | |||
| شابک =964-445-718-8 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10049 | |||
| کتابخوان همراه نور =10049 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''تاريخ اولجايتو'''، اثر فارسی [[کاشانی، عبدالله بن علی|عبدالله بن على كاشانى]]، يكى از بزرگترين منابع تاريخى دوره ايلخانى است كه دربردارنده تاريخ چهارده ساله ایران از 704 تا 717ق، بوده و در زمان سلطان اولجايتو، يكى از ايلخانان مغول نوشته شده است. | |||
اهميت كتاب از اين نظر است كه [[رشیدالدین فضلالله|خواجه رشيدالدين فضلالله]]، صاحب كتاب معتبر [[جامع التواريخ|جامعالتواريخ]]، تاريخ خود را كه مربوط به دوره ايلخانيان بزرگ است، با مرگ غازانخان، برادر بزرگ اولجايتو، به پايان مىرساند و [[کاشانی، عبدالله بن علی|كاشانى]] در اين تألیف، تاريخ پس از آن دوره را به رشته تحرير كشيده و از اين جهت در واقع جامعالتواريخ را تكميل كرده است. | |||
==ساختار== | |||
== ساختار == | |||
كتاب داراى يك پيشگفتار و مقدمه از مصحح و يك مقدمه از مؤلف است. | كتاب داراى يك پيشگفتار و مقدمه از مصحح و يك مقدمه از مؤلف است. | ||
مؤلف، كتاب را در ابتدا به سه قسمت: مقدمه، مقاله و خاتمه تقسيم كرده است و جز در چند مورد، عنوان و سر فصل ديگرى در آن وجود ندارد و سر | مؤلف، كتاب را در ابتدا به سه قسمت: مقدمه، مقاله و خاتمه تقسيم كرده است و جز در چند مورد، عنوان و سر فصل ديگرى در آن وجود ندارد و سر فصلهایى كه براى وقايع هر سال ذكر شده، در اصل نسخه نيست و براى سهولت بيشتر، از طرف مصحح و در ميان دو قلاب آمده است. | ||
وقايع، به صورت روزشمار و مانند يك روزنامه نوشته شده و فقط به ذكر آنها اكتفا شده است؛ يعنى توضيح و تشريحى در مورد آنها آورده نشده، به علاوه، سهوها و آشفتگىهاى زيادى در آن ديده مىشود، به خصوص تاريخ روزها و ماهها، در بعضى موارد آشفته است. | وقايع، به صورت روزشمار و مانند يك روزنامه نوشته شده و فقط به ذكر آنها اكتفا شده است؛ يعنى توضيح و تشريحى در مورد آنها آورده نشده، به علاوه، سهوها و آشفتگىهاى زيادى در آن ديده مىشود، به خصوص تاريخ روزها و ماهها، در بعضى موارد آشفته است. | ||
مانند ساير كتب اين دوره، اين اثر نيز داراى خصوصيات تحرير و | مانند ساير كتب اين دوره، اين اثر نيز داراى خصوصيات تحرير و سبک آن زمان بوده و داراى اغلاط فراوانى است كه از نظر سهولت و روانى متن، تغييراتى در چاپ كتاب داده شده است. | ||
==گزارش محتوا== | |||
پيشگفتار و مقدمه مصحح، ضمن ارائه شرح حال مختصرى از مؤلف، به بيان برخى از خصوصيات كتاب، اشاره به نسخههاى موجود و روش تصحيح آن اختصاص يافته است. | پيشگفتار و مقدمه مصحح، ضمن ارائه شرح حال مختصرى از مؤلف، به بيان برخى از خصوصيات كتاب، اشاره به نسخههاى موجود و روش تصحيح آن اختصاص يافته است. | ||
مقدمه مؤلف، مطالب را در سه مبحث زير دنبال كرده است: | مقدمه مؤلف، مطالب را در سه مبحث زير دنبال كرده است: | ||
#نسب سلطان غياثالدين محمد اولجايتو و خاتونهایى كه دايى او را برعهده داشتند. در اين باره آمده است كه او، پسر دوم ارغونخان و مادرش اروكخاتون بوده و دايگان او دوازده نفر بودند. | |||
#امراى سلطان كه بيست و پنج تن بودند، به همراه مختصرى از ويژگىهاى برخى از ايشان؛ از جمله: امير قتلغ شاه نويان، خسروعادلچوپان، پولادچينسانگ و... | |||
#نحوه به حكومت رسيدن سلطان و شيوه حكومت او. چون دولت غازانخان در 703ق با مرگ وى به پايان مىرسد، اولجايتو بنا به وصيت وى، عنان حكومت ایران زمين را در اختيار گرفته و به گفته مؤلف، ايام پادشاهى خود را با عدالت و رعايت حال رعايا، آغاز مىكند. | |||
مقاله، با ذكر نحوه ولادت اولجايتو آغاز شده است. وى در سال 680ق به دنيا آمده و چون به سنين نوجوانى رسيد، آداب هنرها و فرهنگ شاهانه آن زمان، از خطوط مغولى و فارسی گرفته تا هنرهاى رزمى چون تير و كمان و سواركارى را آموخته و سرآمد همسالان خويش شد. | |||
نویسنده در ادامه، به بيان وقايع سال 704 تا 717 پرداخته و فقط حوادثى را ذكر كرده كه به نظرش مهم بوده است؛ از آن جمله: عقد نكاح سلطان با قتلغشاه خاتون در سال 704، فرمان به قتل سيد تاجالدين در شوال 705ق و... | |||
اين اثر تاريخى، از جهتى با تاريخهاى زمان خود اختلاف دارد؛ زيرا در حالى كه «[[تاریخ جهانگشاى جوینى|تاريخ جهانگشاى عطاملك جوينى]]» و تاريخ متكلّف و مصنوع «وصافالحضره»، علاوه بر اهميت تاريخى، يك نمونه ادبى از اين عصر به شمار مىرود، اين كتاب، ساده و عارى از تكلفات ادبى بوده و بيشتر مانند يك روزنامهنگارى و وقايعنويسى است. اگر چه گاهى خالى از بعضى توصيفات ادبى و هنرنمائىهاى قلمى نيست. | |||
اين اثر تاريخى، از جهتى با تاريخهاى زمان خود اختلاف دارد؛ زيرا در حالى كه تاريخ | |||
احتمال دارد مؤلف، يكى از منشيان و وقايعنگاران دربار ايلخانى بوده كه مجموع اين وقايع روزانه را كه از مرگ غازنخان شروع و تا وقايع سالهاى اول سلطنت ابوسعيد در آن ذكر شده است را به نام تاريخ سلطان اولجايتو، نگاشته و شايد هم از كاتبانى بوده كه زير نظر خواجه رشيدالدين به كار گردآورى و تنظيم قسمتى از تاريخ بزرگ رشيدى مشغول بوده است. | احتمال دارد مؤلف، يكى از منشيان و وقايعنگاران دربار ايلخانى بوده كه مجموع اين وقايع روزانه را كه از مرگ غازنخان شروع و تا وقايع سالهاى اول سلطنت ابوسعيد در آن ذكر شده است را به نام تاريخ سلطان اولجايتو، نگاشته و شايد هم از كاتبانى بوده كه زير نظر خواجه رشيدالدين به كار گردآورى و تنظيم قسمتى از تاريخ بزرگ رشيدى مشغول بوده است. | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۳: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب در ابتدا و حواشى و تعليقات، واژهنامه لغات تركى و مغولى، فهرست ابيات و مصراعهاى فارسی و عربى، اعلام، منابع و مآخذى كه در تصحيح از آنها استفاده شده، در انتهاى كتاب آمده است. | |||
فهرست مطالب در ابتدا و حواشى و تعليقات، واژهنامه لغات تركى و مغولى، فهرست ابيات و مصراعهاى | |||
پاورقىها به اختلاف نسخ و توضيح برخى كلمات متن اختصاص دارد. | پاورقىها به اختلاف نسخ و توضيح برخى كلمات متن اختصاص دارد. | ||
حواشى، تعليقات، واژهنامه لغات تركى و بعضى لغات | حواشى، تعليقات، واژهنامه لغات تركى و بعضى لغات فارسی و عربى و فهرست اعلام كه توسط مهين همبلى، مصحح كتاب، به آن افزوده شده، داراى ارزش بسيار بوده و استفاده از كتاب را سهلتر نموده است. | ||
==منابع مقاله== | |||
#مقدمه و كتاب. | |||
#سايت خبرى بخوان دات كام. | |||
#سايت خبرى پرشين فام. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[تاریخ اولجایتو (نسخه)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||