تزوکات تیموری: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '(د ' به '(متوفای '
جز (جایگزینی متن - '(د ' به '(متوفای ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۷: خط ۱۷:
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15156
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11512
| کتابخوان همراه نور =11512
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''''تزوکات تیموری''''' اثر [[حسینی تربتی، ابوطالب|اَبوطالِبِ حُسِينىِ تُربَتى]]، معروف به عَريضى، مردى خراسانى از نيمۀ اول سدۀ 11ق17/م كه هيچ اطلاعى دربارۀ او در دست نيست، جز اين كه كتابى منسوب به امير تيمور گوركانى را از تركى جغتايى به فارسى برگردانده است. اين كتاب كه به ملفوظات تيمور يا واقعات تيمورى شهرت يافته، شامل شرح زندگى و آراء و انديشه‌هاى سياسى و نظامى سردودمان گوركانيان است كه به ادعاى [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]]، اصل آن را خود امير تيمور (حك 771- 807 ق/ 1369- 1404 م) انشار كرده است.
'''''تزوکات تیموری''''' اثر [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب حسینی تربتی]]، معروف به عَريضى، مردى خراسانى از نيمۀ اول سدۀ 11ق17/م كه هيچ اطلاعى دربارۀ او در دست نيست، جز اين كه كتابى منسوب به امير تيمور گوركانى را از تركى جغتايى به فارسى برگردانده است. اين كتاب كه به ملفوظات تيمور يا واقعات تيمورى شهرت يافته، شامل شرح زندگى و آراء و انديشه‌هاى سياسى و نظامى سردودمان گوركانيان است كه به ادعاى [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]]، اصل آن را خود امير تيمور (حك 771- 807 ق/ 1369- 1404 م) انشار كرده است.


==ساختار ==
==ساختار ==
خط ۳۱: خط ۳۲:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
[[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] در مقدمۀ كوتاه اين كتاب گزارش داده است كه در سفرى به مكه و مدينه، در كتابخانۀ حاكم يمن به نام جعفر پاشا، به كتابى تركى برخورده كه در آن، تيمور از رويدادهاى زندگى خود از 7 تا 70 سالگى و نيز نظريات و تدابيرش در زمينۀ كشوردارى و ادارۀ نظامات سپاه سخن رانده بوده است. اين گزارش را افضل بخارى (د 1061 ق/ 1651م) در مقدمۀ ملفوظات صاحب قران با مختصر شاخ و برگ اضافى تكرار كرده است. به گفتۀ وى، [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] ضمن سفر به سرزمين‌هاى روم و عربستان، در يمن با جعفر پاشا، امير آنجا آشنا شد و او كتاب ارزشمندى را كه در كتابخانۀ خود داشت، به وى نشان داد و [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] بى درنگ به ترجمۀ فارسى آن كمر بست و اين كار عظيم را در هندوستان به پايان برد.
[[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] در مقدمۀ كوتاه اين كتاب گزارش داده است كه در سفرى به مكه و مدينه، در كتابخانۀ حاكم يمن به نام جعفر پاشا، به كتابى تركى برخورده كه در آن، تيمور از رويدادهاى زندگى خود از 7 تا 70 سالگى و نيز نظريات و تدابيرش در زمينۀ كشوردارى و ادارۀ نظامات سپاه سخن رانده بوده است. اين گزارش را افضل بخارى (متوفای  1061 ق/ 1651م) در مقدمۀ ملفوظات صاحب قران با مختصر شاخ و برگ اضافى تكرار كرده است. به گفتۀ وى، [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] ضمن سفر به سرزمين‌هاى روم و عربستان، در يمن با جعفر پاشا، امير آنجا آشنا شد و او كتاب ارزشمندى را كه در كتابخانۀ خود داشت، به وى نشان داد و [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] بى درنگ به ترجمۀ فارسى آن كمر بست و اين كار عظيم را در هندوستان به پايان برد.


[[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]]، سپس ترجمۀ خود را در 1047ق1637/م فرزند جهانگير گوركانى، امپراتور وقت هند كه از عقاب امير تيمور بود، پيشكش كرد؛ اما وى متوجه خطاها و كاست و فزودهايى در ترجمۀ [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] شد و دريافت كه اين ترجمه شامل پاره‌اى اطلاعات است كه در ظفرنامۀ شرف‌الدين على يزدى (د 858ق1454/م) و ديگر تاريخ‌هاى مستند نيامده است و يا بخش‌هايى از آن با گزارش‌هاى شرف‌الدين مطابقت ندارد. بنابراین محمد افضل بن تربيت خان بخارى را كه تنها از سرداران بنام، بلكه از نويسندگان بلندپايه عهد وى يا به نظر چارلز استوارت در دربار شاه‌جهان مربى يا لله باشى بود، مأمور كرد تا ترجمۀ ابوطالب را از نطر بگذراند و آن را از اغلاط تاريخى بپيرايد و با مندرجات طفرنامۀ يزدى كه در حدود 30 سال پس از مرگ اميرتيمور نوشته شده، هماهنگ سازد. اين ترجمۀ بازبينى شده، نام ملفوظات صاحب قران به خود گرفت.
[[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]]، سپس ترجمۀ خود را در 1047ق1637/م فرزند جهانگير گوركانى، امپراتور وقت هند كه از عقاب امير تيمور بود، پيشكش كرد؛ اما وى متوجه خطاها و كاست و فزودهايى در ترجمۀ [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] شد و دريافت كه اين ترجمه شامل پاره‌اى اطلاعات است كه در ظفرنامۀ شرف‌الدين على يزدى (متوفای  858ق1454/م) و ديگر تاريخ‌هاى مستند نيامده است و يا بخش‌هايى از آن با گزارش‌هاى شرف‌الدين مطابقت ندارد. بنابراین محمد افضل بن تربيت خان بخارى را كه تنها از سرداران بنام، بلكه از نويسندگان بلندپايه عهد وى يا به نظر چارلز استوارت در دربار شاه‌جهان مربى يا لله باشى بود، مأمور كرد تا ترجمۀ ابوطالب را از نطر بگذراند و آن را از اغلاط تاريخى بپيرايد و با مندرجات طفرنامۀ يزدى كه در حدود 30 سال پس از مرگ اميرتيمور نوشته شده، هماهنگ سازد. اين ترجمۀ بازبينى شده، نام ملفوظات صاحب قران به خود گرفت.


در اينكه محمد افضل تا چه حد در كار [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] تغييرات و اصلاحات انجام داده باشد، اظهارنظرهاى صاحب نظران متفاوت است. در ميان گفته‌هاى آنان به عبارتى چون «اصلاح پاره‌اى اغلاط تاريخى»، «تجديدنظر اساسى» و «تحرير نوو مفصل‌تر» برمى‌خوريم. به نظر اليوت اين تغييرات مهم‌تر و بزرگ‌تر از آنچه واقعاً بوده، وانمود شده است. به گزارش وى وقتى چارلز استوارت بخشى از ملفوظات [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] را به انگليسى ترجمه كرد، دو نسخه از ملفوظات صاحب قران، كار محمد افضل را دريافت داشت. وى آنها را با ترجمه ابوطالب مقايسه كرد و تنها چيزى كه در كار محمد افضل اضافه ديد، قطعاتى بود از ظفرنامۀ يزدى، توضيحى در مورد بعضى جرئيات حذف شده در كار [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] و كوشش در اثبات سنّى بودن تيمور و بس.
در اينكه محمد افضل تا چه حد در كار [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] تغييرات و اصلاحات انجام داده باشد، اظهارنظرهاى صاحب نظران متفاوت است. در ميان گفته‌هاى آنان به عبارتى چون «اصلاح پاره‌اى اغلاط تاريخى»، «تجديدنظر اساسى» و «تحرير نوو مفصل‌تر» برمى‌خوريم. به نظر اليوت اين تغييرات مهم‌تر و بزرگ‌تر از آنچه واقعاً بوده، وانمود شده است. به گزارش وى وقتى چارلز استوارت بخشى از ملفوظات [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] را به انگليسى ترجمه كرد، دو نسخه از ملفوظات صاحب قران، كار محمد افضل را دريافت داشت. وى آنها را با ترجمه ابوطالب مقايسه كرد و تنها چيزى كه در كار محمد افضل اضافه ديد، قطعاتى بود از ظفرنامۀ يزدى، توضيحى در مورد بعضى جرئيات حذف شده در كار [[حسینی تربتی، ابوطالب|ابوطالب]] و كوشش در اثبات سنّى بودن تيمور و بس.
خط ۶۷: خط ۶۸:
#[http://rch.ac.ir/article/Details/10870 دانشنامه جهان اسلام].
#[http://rch.ac.ir/article/Details/10870 دانشنامه جهان اسلام].
#دانشنامه زبان و ادب فارسى.
#دانشنامه زبان و ادب فارسى.
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]