كتاب الطهارة (صدر): تفاوت میان نسخه‌ها

‏
‏
پدیدآوران	صدر، محمدباقر (نويسنده) صدر، محمد (محرر) مؤسسة المنتظر لإحياء تراث آل الصدر (محقق)
ناشر	مدین
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	2012م/1433ق
موضوع	فقه جعفری - قرن 14ق، طهارت
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‏BP‎‏ ‎‏185‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ک‎‏2*
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ ‏۲۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۳۵

كتاب الطهارة، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سید محمدباقر صدر (متوفی 1400ق) به قلم آیت‌الله محمد صدر (متوفی 1419ق) در موضوع طهارت می‌باشد که از تاریخ 3/8/1389ق/ 1969م تا 20/12/1396ق/ 1976م ارائه گردیده و سپس به رشته تحریر درآمده و با تحقیق مؤسسه المنتظر لإحیاء تراث آل‌الصدر، به چاپ رسیده است^[۱]. لازم به ذکر است این اثر، شرح کتاب «العروة الوثقی» سید محمدکاظم یزدی (متوفی 1337ق) می‌باشد که در آن، متن عروة الوثقای سید در بالای برخی از صفحات قرار گرفته و شرح آن در پایین صفحات آمده است.

کتاب با دو مقدمه از مقتدی صدر و محقق آغاز شده است.

در مقدمه اول که در 27 جمادی‌الآخر 1433ق نوشته شده، به این مطلب اشاره گردیده است که آثار گران‌بهای شهید صدر، به دو دسته تألیفات و تقریرات تقسیم شده و اثر حاضر، از جمله تقریرات می‌باشد^[۲] و در مقدمه دوم، ابتدا به شرح زندگانی شهید محمدباقر صدر^[۳] و شهید محمد صدر^[۴] پرداخته شده و سپس، به اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب، اشاره گردیده است که از جمله آنها عبارتند از:

مقابله کتاب با نسخه خطی نوشته شده توسط مؤلف؛
تحقیق و تصحیح نص؛
تقطیع متن و تنظیم فقرات آن؛
تخریج آیات و احادیث از مجموعه‌های روایی معتبر و ضبط و تمیز آنها؛
ارجاع آراء و نظریات مذکور در کتاب به صاحبان و مصادر اصلی آن^[۵].

نویسنده کتاب را با بحث پیرامون نجاست خمر آغاز نموده و در ابتدا، ادله نجاست خمر را مورد بررسی قرار داده و سپس به سایر مسکرات، پرداخته است. وی سه دلیل بر نجاست خمر، اقامه نموده است:

اجماع: در این خصوص، ابتدا به اصل ثبوت اجماع پرداخته شده است^[۶] و سپس، ضمن بررسی خلاف ثابت در مقابل این اجماع، مخصوصاً قول منسوب به شیخ صدوق^[۷] و عوامل تضعیف‌کننده اجماع^[۸]، به بحث پیرامون اسناد هر دو نظریه (اجماع و خلاف اجماع) پرداخته^[۹] و در نهایت، روایات دال بر طهارت خمر را بررسی شده است^[۱۰].
کتاب: پیرامون نجاست خمر از کتاب، به آیه شریفه 90 سوره مائده: «يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا اَلْخَمْرُ وَ اَلْمَيْسِرُ وَ اَلْأَنْصٰابُ وَ اَلْأَزْلاٰمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ اَلشَّيْطٰانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (ای اهل ایمان جز این نیست که همه مایعات مست‌کننده و قمار و بت‌هایی که [برای پرستش] نصب‌شده و پاره چوب‌هایی که به آن تفأل زده می‌شود، پلید و از کارهای شیطان است؛ پس از آنها دوری کنید تا رستگار شوید)^[۱۱].
سنت: در این رابطه، ابتدا بیست‌ویک روایت بر نجاست خمر ذکر و به بررسی برخی از آنها، پرداخته شده^[۱۲] و سپس، به دوازده روایت پیرامون عدم نجاست خمر، اشاره گردیده^[۱۳] و در نهایت، به علاج تعارض میان این دو دسته از روایات، پرداخته شده است^[۱۴].

نجاست غیر خمر، در سه فصل زیر پی گرفته شده است:

در فصل نخست، در دو مقام، به بررسی الحاق غیرخمر به خمر، پرداخته شده است:

الحاق حکمی؛ در این مقام، در سه جهت زیر، شمول احکام خمر بر غیرخمر، موردبحث قرار گرفته است:
1. نبیذ مسکر (شراب انگور یا خرما).
2. غیر نبیذ از مسکراتی که برای شرب و استعمال تهیه شده است.
3. غیر نبیذ از مسکراتی که عادتاً برای استعمال و نه شرب، تهیه شده است.
الحاق موضوعی؛ در این مقام، دو بحث واقعی و لغوی مطرح گردیده است^[۱۵].

در فصول بعدی، ابتدا با استفاده از حکومت روایات دال بر نجاست مسکر بر روایات تطهیر، به استدلال بر نجاست مسکرات پرداخته شده^[۱۶] و سپس، با استفاده از روایات، به بحث پیرامون حکم عصیر عنبی، زبیبی و تمری پرداخته شده است^[۱۷].

فهرست مطالب، به همراه فهرست مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع^[۱۸]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است^[۱۹].

پانویس

↑ ر.ک: مقدمه مؤسسه، ص10
↑ مقدمه اول، ص5- 6
↑ مقدمه مؤسسه، ص11- 39
↑ همان، ص41- 61
↑ همان، ص63
↑ متن کتاب، ص73
↑ همان، ص77
↑ همان، ص83
↑ همان، ص85
↑ همان، ص88
↑ همان، ص89
↑ همان، ص93- 123
↑ همان، ص124- 153
↑ همان، ص155
↑ همان، ص212
↑ همان، ص226- 249
↑ همان، ص259- 463
↑ ر.ک: پاورقی، ص137
↑ ر.ک: همان، ص138

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها

[1] ر.ک: مقدمه مؤسسه، ص10

[2] مقدمه اول، ص5- 6

[3] مقدمه مؤسسه، ص11- 39

[4] همان، ص41- 61

[5] همان، ص63

[6] متن کتاب، ص73

[7] همان، ص77

[8] همان، ص83

[9] همان، ص85

[10] همان، ص88

[11] همان، ص89

[12] همان، ص93- 123

[13] همان، ص124- 153

[14] همان، ص155

[15] همان، ص212

[16] همان، ص226- 249

[17] همان، ص259- 463

[18] ر.ک: پاورقی، ص137

[19] ر.ک: همان، ص138

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

@@ خط ۴۱: / خط ۴۱: @@
 نویسنده کتاب را با بحث پیرامون نجاست خمر آغاز نموده و در ابتدا، ادله نجاست خمر را مورد بررسی قرار داده و سپس به سایر مسکرات، پرداخته است. وی سه دلیل بر نجاست خمر، اقامه نموده است:
-# اجماع: در این خصوص، ابتدا به اصل ثبوت اجماع پرداخته شده است<ref>متن کتاب، ص73</ref> و سپس، ضمن بررسی خلاف ثابت در مقابل این اجماع، مخصوصاً قول منسوب به [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]]<ref>همان، ص77</ref> و عوامل تضعیف‌کننده اجماع<ref>همان، ص83</ref>، به بحث پیرامون اسناد هر دو نظریه (اجماع و خلاف اجماع) پرداخته<ref>همان، ص85</ref> و در نهایت، روایات دال بر طهارت خمر را بررسی شده است<ref>همان، ص88</ref>.
+# اجماع: در این خصوص، ابتدا به اصل ثبوت اجماع پرداخته شده است<ref>متن کتاب، ص73</ref> و سپس، ضمن بررسی خلاف ثابت در مقابل این اجماع، مخصوصاً قول منسوب به [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی|شیخ صدوق]]<ref>همان، ص77</ref> و عوامل تضعیف‌کننده اجماع<ref>همان، ص83</ref>، به بحث پیرامون اسناد هر دو نظریه (اجماع و خلاف اجماع) پرداخته<ref>همان، ص85</ref> و در نهایت، روایات دال بر طهارت خمر را بررسی شده است<ref>همان، ص88</ref>.
 # کتاب: پیرامون نجاست خمر از کتاب، به آیه شریفه 90 سوره مائده: «يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا اَلْخَمْرُ وَ اَلْمَيْسِرُ وَ اَلْأَنْصٰابُ وَ اَلْأَزْلاٰمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ اَلشَّيْطٰانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (ای اهل ایمان جز این نیست که همه مایعات مست‌کننده و قمار و بت‌هایی که [برای پرستش] نصب‌شده و پاره چوب‌هایی که به آن تفأل زده می‌شود، پلید و از کارهای شیطان است؛ پس از آنها دوری کنید تا رستگار شوید)<ref>همان، ص89</ref>.
 # سنت: در این رابطه، ابتدا بیست‌ویک روایت بر نجاست خمر ذکر و به بررسی برخی از آنها، پرداخته شده<ref>همان، ص93- 123</ref> و سپس، به دوازده روایت پیرامون عدم نجاست خمر، اشاره گردیده<ref>همان، ص124- 153</ref> و در نهایت، به علاج تعارض میان این دو دسته از روایات، پرداخته شده است<ref>همان، ص155</ref>.