۸۴٬۳۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[الویری، محسن]] ( | [[الویری، محسن]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 239 /خ9ز9 | | کد کنگره =BP 239 /خ9ز9 | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| شابک =964-7746-13-x | | شابک =964-7746-13-x | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12172 | ||
| کتابخوان همراه نور =12172 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| زندگی (ابهام زدایی)}} | |||
'''زندگى فرهنگى و انديشه سياسى شیعیان از سقوط بغداد تا ظهور صفويه (656 - 907ق)'''، اثر فارسى محسن | {{کاربردهای دیگر| اندیشه سیاسی (ابهام زدایی)}} | ||
{{کاربردهای دیگر| شیعه (ابهام زدایی)}} | |||
'''زندگى فرهنگى و انديشه سياسى شیعیان از سقوط بغداد تا ظهور صفويه (656 - 907ق)'''، اثر فارسى [[الویری، محسن|محسن الويرى]]، پژوهشى است درباره وضعيت سياسى و اجتماع گروههاى شيعه از قرن هفتم تا قرن دهم هجرى<ref>علوم سياسى، ص 258</ref> | |||
اثر حاضر، بهعنوان رساله دكترى رشته تاريخ و تمدن ملل اسلامى دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، در سالهاى 1375 و 1376ش، تدوين يافته است<ref>مقدمه، ص ص</ref> | اثر حاضر، بهعنوان رساله دكترى رشته تاريخ و تمدن ملل اسلامى دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، در سالهاى 1375 و 1376ش، تدوين يافته است.<ref>مقدمه، ص ص</ref> | ||
بهرغم جايگاه ويژه شيعه در بسيارى از تحولات مهم تاريخ اسلام، حجم مطالعات و پژوهشهاى انجامشده درباره مبانى، ابعاد و بهويژه تطور تاريخى شيعه اثناعشرى، بسيار اندك است. اين امر، باعث توجه هرچه بيشتر به اهميت اثر حاضر مىگردد<ref>متن كتاب، ص 9</ref> | بهرغم جايگاه ويژه شيعه در بسيارى از تحولات مهم تاريخ اسلام، حجم مطالعات و پژوهشهاى انجامشده درباره مبانى، ابعاد و بهويژه تطور تاريخى شيعه اثناعشرى، بسيار اندك است. اين امر، باعث توجه هرچه بيشتر به اهميت اثر حاضر مىگردد<ref>متن كتاب، ص 9</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با مقدمهاى از | كتاب با مقدمهاى از نویسنده آغاز و مطالب كه در هفت فصل تنظيم شده است، قلمرو پژوهش نویسنده را نشان مىدهد. | ||
نویسنده رويكردى تاريخى و جامعهشناختى و در واقع تركيبى از تاريخ و روشهاى پژوهشى علوم اجتماعى را براى مطالعه شیعیان، به كار گرفته است.<ref>علوم سياسى، ص 258</ref> | |||
در اين طرح پژوهشى، مراد | در اين طرح پژوهشى، مراد نویسنده از شیعیان، شیعیان اثناعشرى است و به قرينه آغاز و پايان زمانى دوره تاريخى مورد بررسى؛ يعنى «سقوط بغداد تا ظهور صفويه»، محدوده جغرافيايى موضوع نيز ايران و عراق مىباشد<ref>متن كتاب، ص 11</ref> | ||
منابع مورد استفاده در اين اثر، مانند منابع هر موضوع تاريخى ديگر، از تنوع برخوردار بوده و به چند دسته تقسيم مىشود كه عبارتند از: فهرستهايى كه بهوسيله آنها، به شناخت منابع بيشتر مىتوان نايل شد، مانند «فهرست نسخههاى خطى كتابخانه مجلس شوراى اسلامى»، «فهرست ريزفيلمهاى كتابخانه مركزى دانشگاه تهران» و...؛ فرهنگها و دايرةالمعارفهاى عمومى و خصوصى مانند «دايرةالمعارف بزرگ اسلامى»، «دايرةالمعارف تشيع» و...؛ تاريخهاى عمومى مانند «[[العبر: تاریخ ابن خلدون|تاريخ ابن خلدون]]»، «[[جامع التواريخ]]» و...؛ تاريخهاى محلى يا تاريخهاى يك دوره زمانى خاص مانند «[[تاریخ اولجایتو|تاريخ اولجايتو]]»، «غازاننامه» و...؛ عموم كتابهاى شيعى تأليفيافته در آن دوران مانند «[[كامل بهائی|كامل بهايى]]»، «[[الجامع للشرايع]]» و...؛ كتابهاى مربوط به بخش ادبيات مانند «[[تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی (صفا)|تاريخ ادبيات در ايران]]» اثر [[صفا، ذبیحالله|ذبيحالله صفا]]، «تاريخ ادبى ايران» تأليف [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] و...؛ منابعى كه براى شناساندن شيعه سودمند است مانند: «[[أصل الشيعة و أصولها]]» اثر [[آلکاشفالغطاء، محمدحسین|آل | منابع مورد استفاده در اين اثر، مانند منابع هر موضوع تاريخى ديگر، از تنوع برخوردار بوده و به چند دسته تقسيم مىشود كه عبارتند از: فهرستهايى كه بهوسيله آنها، به شناخت منابع بيشتر مىتوان نايل شد، مانند «فهرست نسخههاى خطى كتابخانه مجلس شوراى اسلامى»، «فهرست ريزفيلمهاى كتابخانه مركزى دانشگاه تهران» و...؛ فرهنگها و دايرةالمعارفهاى عمومى و خصوصى مانند «دايرةالمعارف بزرگ اسلامى»، «دايرةالمعارف تشيع» و...؛ تاريخهاى عمومى مانند «[[العبر: تاریخ ابن خلدون|تاريخ ابن خلدون]]»، «[[جامع التواريخ]]» و...؛ تاريخهاى محلى يا تاريخهاى يك دوره زمانى خاص مانند «[[تاریخ اولجایتو|تاريخ اولجايتو]]»، «غازاننامه» و...؛ عموم كتابهاى شيعى تأليفيافته در آن دوران مانند «[[كامل بهائی|كامل بهايى]]»، «[[الجامع للشرايع]]» و...؛ كتابهاى مربوط به بخش ادبيات مانند «[[تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی (صفا)|تاريخ ادبيات در ايران]]» اثر [[صفا، ذبیحالله|ذبيحالله صفا]]، «تاريخ ادبى ايران» تأليف [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] و...؛ منابعى كه براى شناساندن شيعه سودمند است مانند: «[[أصل الشيعة و أصولها]]» اثر [[آلکاشفالغطاء، محمدحسین|آل کاشفالغطاء]]، «[[شیعه در اسلام|شيعه در اسلام]]» اثر [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]] و بسيارى ديگر..<ref>همان، ص 13</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه، به برخى از ويژگىهاى كتاب و اقدامات انجامگرفته در مورد آن، اشاره گرديده است<ref>مقدمه، ص س</ref> | در مقدمه، به برخى از ويژگىهاى كتاب و اقدامات انجامگرفته در مورد آن، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه، ص س</ref> | ||
فصل اول، دربردارنده كليات بوده و در آن، ضمن نگاهى كوتاه به تاريخ شيعه، كتاب و جايگاه آن در مطالعات تاريخ شيعه بررسى شده و بحثى نيز در منابع آن، صورت گرفته است<ref>متن كتاب، ص 1</ref> | فصل اول، دربردارنده كليات بوده و در آن، ضمن نگاهى كوتاه به تاريخ شيعه، كتاب و جايگاه آن در مطالعات تاريخ شيعه بررسى شده و بحثى نيز در منابع آن، صورت گرفته است.<ref>متن كتاب، ص 1</ref> | ||
در فصل دوم، گزارش و تحليلى از تأليفات شيعى در اين دوره، ارائه گرديده است. اين تأليفات در زمينههاى تفسير و علوم قرآنى، حديث، فقه، اصول فقه، كلام، عرفان و تصوف، اخلاق، سياست و آداب ملكدارى، ادعيه، زيارات و آداب دينى، منطق، فلسفه، تاريخ و نسبشناسى، رجال، زبانشناسى عربى، ادبيات، علوم و... است<ref>همان، ص 41</ref> | در فصل دوم، گزارش و تحليلى از تأليفات شيعى در اين دوره، ارائه گرديده است. اين تأليفات در زمينههاى تفسير و علوم قرآنى، حديث، فقه، اصول فقه، كلام، عرفان و تصوف، اخلاق، سياست و آداب ملكدارى، ادعيه، زيارات و آداب دينى، منطق، فلسفه، تاريخ و نسبشناسى، رجال، زبانشناسى عربى، ادبيات، علوم و... است.<ref>همان، ص 41</ref> | ||
در فصل سوم، فعالیتهای آموزشى شيعه، در اين دوره تاريخى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته<ref>همان، ص 156</ref>و در فصل چهارم، از ابنيه و اوقاف اين دوران، بحث به ميان آمده است<ref>همان، ص 209</ref> | در فصل سوم، فعالیتهای آموزشى شيعه، در اين دوره تاريخى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته<ref>همان، ص 156</ref>و در فصل چهارم، از ابنيه و اوقاف اين دوران، بحث به ميان آمده است.<ref>همان، ص 209</ref> | ||
بررسى جريانهاى فكرى، سياسى و اجتماعى متأثر از تصوف، در فصل پنجم صورت گرفته است. اين جريانات، عبارتند از: نعمتاللهيان، حروفيان، نوربخشيان و صفويان<ref>همان، ص 259</ref> | بررسى جريانهاى فكرى، سياسى و اجتماعى متأثر از تصوف، در فصل پنجم صورت گرفته است. اين جريانات، عبارتند از: نعمتاللهيان، حروفيان، نوربخشيان و صفويان<ref>همان، ص 259</ref> | ||
در فصل ششم، از روابط متقابل شیعیان و سنيان سخن گفته شده<ref>همان، ص 313</ref>و در آخرين فصل نيز انديشه سياسى شيعه، بحث و بررسى شده است<ref>همان، ص 359</ref> | در فصل ششم، از روابط متقابل شیعیان و سنيان سخن گفته شده<ref>همان، ص 313</ref>و در آخرين فصل نيز انديشه سياسى شيعه، بحث و بررسى شده است.<ref>همان، ص 359</ref> | ||
نویسنده در پايان مطالب كتاب، چند نتيجه علمى از تحقيق خود گرفته است. وى معتقد است حمله مغولان به سرزمينهاى اسلامى و پايان بخشيدن به خلافت درازمدت عباسيان، تحولاتى چشمگير و عميق در پى داشته است. وى در اين نتيجهگيرى، ضمن بررسى اين دوران، به اين نكته اشاره نموده است كه شیعیان پس از سقوط بغداد، خود را در شرايطى ويژه يافتند كه مىبايست گونهاى نو از زندگى علمى، فرهنگى و سياسى را در آن تجربه كنند؛ به همين دليل، شیعیان براى استوار و پايدار ساختن پايههاى نفود اجتماعى خود، از چهار طريق اقدام كردند: | |||
#فعاليت علمى گسترده براى شناساندن مذهب تشيع؛ | #فعاليت علمى گسترده براى شناساندن مذهب تشيع؛ | ||
#ايجاد و حفظ روابطى دوستانه با حكومتها و بهرهمندى از حمايتهاى آنها؛ | #ايجاد و حفظ روابطى دوستانه با حكومتها و بهرهمندى از حمايتهاى آنها؛ | ||
#حفظ رابطهاى صميمانه و مسالمتآميز با اهل سنت؛ | #حفظ رابطهاى صميمانه و مسالمتآميز با اهل سنت؛ | ||
#تقويت ارتباط عاطفى و معنوى ميان شیعیان <ref>گودرزى، فاطمه، ص 192</ref> | #تقويت ارتباط عاطفى و معنوى ميان شیعیان<ref>گودرزى، فاطمه، ص 192</ref> | ||
اين نتايج نشان مىدهد كه چگونه جامعه شیعیان، بعد از سقوط بغداد، به رشد و پيشرفت و بازسازى افكار و فعالیتهای اقتصادى و فرهنگى توامان، ادامه دادند تا در ابتداى قرن دهم، مبدأ تاريخ جديدى در حكومت و فرهنگ ايران شدند<ref>علوم سياسى، ص 258</ref> | اين نتايج نشان مىدهد كه چگونه جامعه شیعیان، بعد از سقوط بغداد، به رشد و پيشرفت و بازسازى افكار و فعالیتهای اقتصادى و فرهنگى توامان، ادامه دادند تا در ابتداى قرن دهم، مبدأ تاريخ جديدى در حكومت و فرهنگ ايران شدند<ref>علوم سياسى، ص 258</ref> | ||
خط ۸۷: | خط ۹۰: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
خط ۹۴: | خط ۹۷: | ||
#گودرزى، فاطمه، «مشخصات و چكيده پاياننامههاى دكترى سال تحصيلى 1377»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: ميانرشتهاى «مقالات و بررسىها» زمستان 1377، شماره 64 (علمى - پژوهشى) (14 صفحه، از 179 تا 180؛ از 183 تا 194). | #گودرزى، فاطمه، «مشخصات و چكيده پاياننامههاى دكترى سال تحصيلى 1377»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: ميانرشتهاى «مقالات و بررسىها» زمستان 1377، شماره 64 (علمى - پژوهشى) (14 صفحه، از 179 تا 180؛ از 183 تا 194). | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||