رویکردی نوین در روابط خانواده

رویکردی نوین در روابط خانواده
پدیدآوران	میرخانی، عزت‌‌السادات
ناشر	انتشارات سفیر صبح
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1379ش
چاپ	1
زبان	فارسی

رویکردی نوین در روابط خانواده اثر عزت‌‌السادات میرخانی، کتابی است که مسائل مربوط به خانواده و وظایف زن و شوهر، از نظر اسلام و با بهره‌‌گیری از آیات، روایات و کتاب‌‌های تفسیری و فقهی در آن بررسی شده است.

نگارنده معتقد است امروزه خانواده‌‌ها با دو رویکرد خطرناک و متفاوت رو‌به‌رو هستند که در هر دوی آنها، فردگرایی و خودبینی، مصلحت خانواده و فرانگری را فدا کرده و این کانون، اُنس و محبت را به سوی سراشیبی سقوط نزدیک ساخته است. این دو رویکرد که باید با یک روش تربیتی مناسب و کارآمد هر دوی آنها را پشت سر گذاشت، عبارتند از:

الف) رویکردی نو به نام تمدن و مدرنیته که با نگرشی برون‌‌دینی بر پایه فرهنگ ایدئالیستی و اومانیستی، خانواده را تهدید می‌‌‌کند.

ب) رویکردی که از سنت‌‌های غلط و آمیخته با جهل و خرافه برخاسته و گاه به نام دین القا شده است. برای رهایی از تندروی اولی و عقب‌‌ماندگی دومی، راه سومی مطرح است و آن، بازآفرینی ارزش‌‌های دینی و ملی براساس میانه‌گزینی است که نظر اسلام نیز همین است؛ آیینی که هم برای بنیان خانواده ارزش قائل است و هم به مصالح جامعه و ارزش‌‌های انسانی توجه دارد.

در این نوشتار، نویسنده قصد دارد با محور قرار دادن مقررات و هنجارهای اسلامی، مسائل عمومی مربوط به خانواده و به‌ویژه حقوق و وظایف زوجین و نوع رفتارهای خانواده را روشن سازد. همچنین، بسیاری از پرسش‌‌ها و ابهام‌‌ها را در این عرصه، تحلیل و نقد کند و پاسخ گوید. سپس راهکارهای مناسب، با خاستگاه قرآنی، روایی و شرعی را نشان دهد. کتاب دارای پیش‌‌گفتار، مقدمه و هفت بخش است.

در بخش اول، با تأکید بر اخلاق و رویکرد آسان‌گیری در حقوق، این مسائل بررسی شده‌‌اند: خانواده در ادیان، هدف از تبیین حقوق خانواده، رابطه حق و تکلیف، اصول تحکیم خانواده در قرآن و تمایز خاص اسلام در خانواده.

در بخش دوم، با عنوان «گستره وظایف مردان در متون اسلامی» این عنوان‌‌ها به چشم می‌‌‌‌‌خورد: نگاهی به سوره مجادله و نفی زورمداری از مردان، مسئولیت‌‌پذیری و ضوابط آن، صیانت و حمایت متقابل در قوانین خانواده، ترسیم و تقسیم وظایف مردان در روایت و معنای نشوز.

در بخش سوم، گستره وظایف مردان در قانون ارزیابی شده و در چهارمین بخش، درباره مفاهیمی چون ریاست، تمکین، همکاری متقابل، با تکیه بر آیات قرآن بحث شده است.

در بخش پنجم نویسنده ثابت کرده که اسلام با خشونت در حق زنان مخالف است و در ادامه، روایت‌‌هایی آورده که در آنها به منش‌‌های شایسته رفتاری در خصوص زنان تأکید شده است.

«گستره وظایف زن در روایت‌‌ها»، موضوع بخش ششم است و در این بخش، پنج دسته روایت در این محورها ارزیابی شده‌‌اند: زیبایی‌‌های رفتاری بانو، آرایش و پیرایش بانوان، عشق و وفاداری زنان، تمکین خاص، ایجاد روابط سالم و عرصه‌‌های تمکین عام برای زن.

«عرصه‌‌های وظایف زن در قانون مدنی»، موضوع آخرین بخش کتاب است. کتاب از منابع، فهرست اعلام و اشخاص و مکان‌‌ها و آیات و روایات بی‌‌بهره است.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتاب‌شناسی توصیفی زن و خانواده، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.