زن و عدالت اجتماعى

زن و عدالت اجتماعى
پدیدآوران	هاشمى‌‌رفسنجانى، اکبر
ناشر	سفیر صبح
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1380ش
زبان	فارسی
تعداد جلد	1

زن و عدالت اجتماعى، اکبر هاشمى‌‌ رفسنجانى، درحقیقت،‌ مجموعه‌‌اى مدون از سخنان مؤلف است که در خطبه‌‌هاى نماز جمعه تهران، در سال‌‌هاى 1364 تا 1365 ایراد کرده است. کتاب پنج بخش دارد.

موضوع بخش اول، «زن و حقوق فردى» است. در این بخش، نویسنده پس از بررسى تاریخ زندگى زنان در سه دوره مشخص که جزو بدترین دوران‌‌هاست، به دیدگاه اسلام درباره زنان می‌پردازد و خاطرنشان می‌کند، اساسى‌‌ترین کار و پایه حرکت و فکر اسلامى درباره بانوان، مبارزه با متهم ساختن او به داشتن تفکر ناقص و طفیلى و دست دوم بودن او در جامعه و شناخت زن به‌عنوان انسان مستقل کامل و برابر با مرد است. در ادامه، میان نگرش غرب و اسلام درباره حقوق زنان، مقایسه‌‌اى تحلیلى صورت گرفته است.

«زن و استقلال اجتماعى»، عنوان دومین بخش کتاب است که مسائلى چون انتخاب همسر، ازدواج و طلاق با توجه به آیات، روایات و مباحث فقهى و اخلاقى را بررسى کرده است.

در بخش سوم با عنوان «زن و استقلال مالى»، این مطلب بیان شده که یکى از جنبه‌‌هاى مظلومیت زنان در طول تاریخ، محرومیت آنان از حق مالکیت اقتصادى است. هیچ مکتب و حتى جریان قانونمندی، امروزه در دنیا مانند اسلام، برخورد عادلانه‌‌اى با این مسائل نداشته است.

میان فقهاى شیعه اتفاق نظر است که وقتى بانوان به سن بلوغ و رشد مى‌‌رسند، هیچ‌کس بر اموالشان ولایت ندارد و دارایى آنان به‌طورکامل در اختیار خودشان است. مسئله منابع مالی و اشتغال زنان نیز در ادامه این بخش ارزیابى شده است. تأکید مؤلف درباره شغل زنان، بر این امر است که باید در تقسیم کارها، اصولى را پذیرفت که در اسلام و منطق و عقل مطرح است. مصالح خانواده، جامعه، کشش و ظرفیت جسمى زن و مرد و در نظر گرفتن تناسب ارگانیزم وجودى و روحى متناسب با شغلى که زن مى‌‌خواهد داشته باشد نیز حائز اهمیت است و شرط اصلى سپردن کار به بانوان در محیط اجتماعى، حفظ تقوا و پاک‌دامنی است.

نویسنده در ادامه، نمونه‌‌هایى از تلاش‌‌هاى زنان در عصر رسول اکرم9 و ائمه: را بیان کرده است. براین‌اساس، در احکام اسلام هیچ شغلى براى زن‌ها حرام نیست و با رعایت احکام شرعى مى‌‌توانند در عرصه‌‌هاى اجتماعى، فرهنگى، اقتصادى و علمى حضور یابند.

«جایگاه زن در تحکیم خانواده»، موضوع چهارمین بخش کتاب است. در این قسمت، بر این نکته تأکید شده است که از دیدگاه اسلام، خانواده به‌عنوان نهادی اصولى، طبیعى و ابدى شناخته شده و از زندگى انسان‌‌ها جدا نیست. در نهاد خانواده هیچ ستمى از این بدتر نیست که توانایى‌‌هاى روحى و بدنى و نیاز عاطفى مادر و کودک را نادیده بگیریم. به اعتقاد پدیدآورنده، با توجه به آیات قرآن، معاشرت در محیط خانواده به ویژه از سوى مرد باید با توجه به عواطف و احساسات موجود در خانواده‌‌ها باشد و مرد نیازهاى روحى و طبیعى همسرش را نادیده نگیرند. زن نیز باید با رفتار خود آرامش مرد را در حد توان تأمین کند.

«زن و مسئله پوشش»، عنوان آخرین بخش کتاب است. نویسنده در این بخش یادآور مى‌‌شود برای حفظ اصالت زنان و خانواده و استحکام جامعه و تأمین سلامت اخلاقى و معنوى افراد، در آیات قرآن و آموزه‌های اسلامی، به مسئله پوشش، حجاب و عفت توجهی ویژه و جدى شده است؛ زیرا برهنگى، روابط اجتماعى را تهدید و مناسبات انسانى را متزلزل مى‌‌کند.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتابشناسی توصیفی زن، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.