شخصیت و حقوق زن در اسلام

شخصیت و حقوق زن در اسلام
پدیدآوران	مهریزی، مهدی (نويسنده)
ناشر	شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1386ش
چاپ	2
موضوع	زنان در اسلام - زنان - وضع حقوقی و قوانین (فقه)
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شخصیت و حقوق زن در اسلام، اثر مهدی مهریزی، کتابی است که مسائل مرتبط با زن از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار داده است.

این کتاب شامل مقدمه و سه بخش و هر بخش شامل چند فصل است. مؤلف در مقدمه‌‌اى مفصل به بررسی زن در گذر تاریخ پرداخته است. سابقه پژوهش، ضرورت تحقیق و نقص در پژوهش‌های گذشته، مطالب بعدى مندرج در مقدمه را تشکیل می‌دهد. روش این تحقیق، بیشتر جنبه نظرى دارد تا میدانى، و اهتمام مؤلف بر آن بوده است تا با مطالعه در منابع دینى؛ یعنى قرآن و سنت و تحلیل آن، آراى دین در دو قلمرو شریعت و حقوق زن را بیان کند. افزون بر این، مباحث موجود به صورت تطبیقی بیان شده؛ یعنى آراى مذاهب اسلامى با دیدگاه‌‌هاى جدید و رایج، مقایسه و مقارنه شده، البته بر پذیرش آراى مذهب خاصى تأکید نشده است. همچنین، به شبهه‌ها و ایرادها در حد توان پرداخته و براى حل و دفع آنها تلاش شده است.

در بخش اول کتاب با عنوان «قواعد تحقیق در مطالعات دینى زنان»، این موضوع‌ها بررسى شده‌اند: اصول تحقیق در متون دینى مربوط به زن؛ معیار استفاده از روایات و متون دینى در مباحث انسان‌‌شناسى؛ نقد محتوایى احادیث؛ فرهنگ زبان متون دینى؛ عنصر زمان و مکان؛ تأثیر فرهنگ‌‌هاى برون ‌دینى در جعل و تحریف حدیث؛ و برداشت‌‌هاى خاص از متون دینى که شامل عواملى چون فرهنگ جاهلى، افکار و اندیشه‌‌هاى یهودیان، فرهنگ و رسوم ایرانى و روحیه مردانگى است.

بخش دوم کتاب به بررسى «شخصیت انسانى زن» اختصاص دارد که مباحث آن در سه فصل تنظیم شده و عبارتند از: ارزیابى نظریه وحى در باب زن؛ نقد و بررسى ایرادها، و تفاوت‌‌هاى زن و مرد.

نیمى از محتوای کتاب را مطالب بخش سوم تشکیل مى‌‌دهد که موضوع و محور اصلى آن «حقوق خانواده» است. مؤلف پیش از پرداختن به مباحث اصلى، دیدگاه دین درباره خانواده و جایگاهش در اسلام را نشان مى‌‌دهد. نویسنده براى دست‌یابى به این منظور دو مطلب را بررسى مى‌‌کند: تلقى اسلام از ازدواج، شامل مقاصدى چون بقاى نسل، آرامش، ارضاى غرایز جنسى، مشارکت در حیات معنوى، شرکت در حیات مادى و تربیت نسل است که هیچ‌یک از این هدف‌ها جاى دیگری را نمى‌‌گیرد و همه این هدف‌‌ها براى زن و مرد منظور است. سپس به جایگاه زن در خانواده پرداخته و پس از این بحث‌‌هاى مقدماتى، حقوق خانواده در ده فصل ارزیابى شده است. در فصلی که موضوع آن سرپرستى است، پس از تبیین اجمالى ریاست خانواده، درباره مسائلى چون حدود ریاست، مبناى انتخاب و دائمى یا متغیر بودن آن مطالبی آمده است.

در بررسى حدود سرپرستی نیز در مواردى چون خروج از منزل؛ سفر؛ قصد توطّن و قصد مسافرت؛ تنبیه بدنى؛ تصرفات مالى زن؛ نذر و قسم؛ عبادات مستحبى؛ سیادت و هاشمى بودن، و تمکین جنسى، دقت و تأمل صورت گرفته است. تمکین و نشوز؛ نفقه؛ مهریه؛ حضانت و ولایت بر کودکان؛ نکاح صغیره؛ بلوغ دختران؛ طلاق؛ تفاوت ارث زن و مرد؛ و تعدد زوجات نیز فصل‌های بعدى بخش سوم کتاب هستند. فهرست منابع شامل کتاب‌‌ها و مجله‌ها نیز در پایان آمده است.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتابشناسی توصیفی زن، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.