خاطرات و اسناد حسین‌قلی‌خان نظام‌السلطنه مافی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== منابع مقاله == ' به '== منابع مقاله == ')
بدون خلاصۀ ویرایش
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
[[مافی، معصومه]] (به کوشش)
[[مافی، معصومه]] (به کوشش)


[[نظام‎ السلطنه مافی، حسین قلی]] (نويسنده)
[[نظام‎ السلطنه مافی، حسین قلی]] (نویسنده)


[[سعدوندیان، سیروس]] (به کوشش)
[[سعدوندیان، سیروس]] (به کوشش)
خط ۱۸: خط ۱۸:
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - اسناد و مدارک
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - اسناد و مدارک


خود سرگذشت‌نامه‎ها
خود سرگذشت‌نامه‌ها


نظام السلطنه مافی، حسن قلی، 1248 - 1326ق. - سرگذشت‌نامه
نظام السلطنه مافی، حسن قلی، 1248 - 1326ق. - سرگذشت‌نامه
خط ۲۸: خط ۲۸:
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11219AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11219AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| چاپ =2
| تعداد جلد =3
| تعداد جلد =3
| کتابخانۀ دیجیتال نور =7214
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11219
| کتابخوان همراه نور =11219
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
خاطرات و اسناد حسين قلى خان نظام‌السلطنه مافى، اثر حسين قلى‌خان نظام‌السلطنه مافى (1326ش) پيرامون خاطرات به جاى مانده از خود به زبان فارسى است كه به كوشش معصومه مافى، سيروس سعدونديان، منصوره اتحاديه و حميد رام پيشه منتشر شده است.
{{کاربردهای دیگر| خاطرات (ابهام زدایی)}} 
'''خاطرات و اسناد حسين قلى خان نظام‌السلطنه مافى'''، اثر [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان نظام‌السلطنه مافى]] (1326ش) پيرامون خاطرات به جاى مانده از خود به زبان فارسى است كه به كوشش [[مافی، معصومه|معصومه مافى]]، [[سعدوندیان، سیروس|سيروس سعدونديان]]، [[اتحادیه، منصوره|منصوره اتحاديه]] و [[رام پیشه، حمید|حميد رام پيشه]] منتشر شده است.


== ساختار ==
== ساختار ==
مجموعه‌ى حاضر، مشتمل است برخاطرات و گزيده‌يى از مكاتبات حسين قلى‌خان نظام‌السلطنه مافى. اين مجموعه داراى سه باب است و هر باب را چندين بخش. باب نخست، خاطرات است و دو ديگر مكاتبات.
مجموعه‌ى حاضر، مشتمل است برخاطرات و گزيده‌يى از مكاتبات حسين قلى‌خان نظام‌السلطنه مافى. اين مجموعه داراى سه باب است و هر باب را چندين بخش. باب نخست، خاطرات است و دو ديگر مكاتبات.


«باب اول»، خاطرات حسين قلى‌خان نظام‌السلطنه مافى
«باب اول»، خاطرات حسين قلى‌خان نظام‌السلطنه مافى


1- بخش اول: خاطرات حسين قلى‌خان در سلطنت ناصرالدين شاه 29
# بخش اول: خاطرات حسين قلى‌خان در سلطنت ناصرالدين شاه 29
 
# بخش دوم: خاطرات حسين قلى‌خان در سلطنت مظفرالدين شاه 223
2- بخش دوم: خاطرات حسين قلى‌خان در سلطنت مظفرالدين شاه 223
# بخش سوم: ضمايم خاطرات حسين قلى خان 319
 
3- بخش سوم: ضمايم خاطرات حسين قلى خان 319


«باب دوم» اسناد سال‌هاى 1314- 1300 قمرى
«باب دوم» اسناد سال‌هاى 1314- 1300 قمرى


1- بخش اول: اسناد سال 1301 قمرى 355
#بخش اول: اسناد سال 1301 قمرى 355
 
#:ضمايم بخش اول 363
ضمايم بخش اول 363
#بخش دوم: اسناد سال‌هاى 1306 و 1307 و 1308 قمرى 375
 
#:ضمايم بخش دوم 428
2- بخش دوم: اسناد سال‌هاى 1306 و 1307 و 1308 قمرى 375
#بخش سوم: اسناد سال‌هاى 1309 و 1310 قمرى 441
 
#:ضمايم بخش سوم 469
ضمايم بخش دوم 428
#بخش چهارم: اسناد سال 1311 قمرى 473
 
#بخش پنجم: اسناد سال‌هاى 1312 و 1313 و 1314 قمرى 507
3- بخش سوم: اسناد سال‌هاى 1309 و 1310 قمرى 441
#:ضمايم بخش پنجم 535
 
ضمايم بخش سوم 469
 
4- بخش چهارم: اسناد سال 1311 قمرى 473
 
5- بخش پنجم: اسناد سال‌هاى 1312 و 1313 و 1314 قمرى 507
 
ضمايم بخش پنجم 535


«باب سوم» اسناد سال‌هاى 1326- 1315 قمرى
«باب سوم» اسناد سال‌هاى 1326- 1315 قمرى


1- بخش اول: اسناد سال‌هاى 1317 و 1318 قمرى 543
#بخش اول: اسناد سال‌هاى 1317 و 1318 قمرى 543
 
#:ضمايم بخش اول 561
ضمايم بخش اول 561
#بخش دوم: اسناد سال‌هاى 1319 و 1320 و 1321 قمرى 579
 
#:ضمايم بخش دوم 681
2- بخش دوم: اسناد سال‌هاى 1319 و 1320 و 1321 قمرى 579
#بخش سوم: اسناد سال‌هاى 1322 و 1323 و 1324 قمرى 687
 
#:ضمايم بخش سوم 731
ضمايم بخش دوم 681
#بخش چهارم: اسناد سال‌هاى 1328 و 1326 قمرى 751
 
#:ضمايم بخش چهارم 775
3- بخش سوم: اسناد سال‌هاى 1322 و 1323 و 1324 قمرى 687
 
ضمايم بخش سوم 731
 
4- بخش چهارم: اسناد سال‌هاى 1328 و 1326 قمرى 751
 
ضمايم بخش چهارم 775


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
 
خاطرات [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]]، يادداشت‌هاى ايشان را شامل است از حوادث ايام، از بدو تولد تا سال 1321ق. اين باب را سه بخش است:- نخست، واقعات عصر ناصرى؛ ديگر، حوادث عهد مظفرى؛ آخر، ضمايم خاطرات.
 
خاطرات حسين قلى‌خان، يادداشت‌هاى ايشان را شامل است از حوادث ايام، از بدو تولد تا سال 1321ق. اين باب را سه بخش است:- نخست، واقعات عصر ناصرى؛ ديگر، حوادث عهد مظفرى؛ آخر، ضمايم خاطرات.


قسمت نخستين، از تولد نگارنده آغاز و به مرگ ناصرالدين شاه مى‌انجامد. ابتداى اين بخش كه بيانگر خاطرات ايشان است، از تولد تا ورود به خدمت دولت، بسيار خلاصه و به ايجاز نگاشته شده است؛ دنباله اما، به تفصيل است.
قسمت نخستين، از تولد نگارنده آغاز و به مرگ ناصرالدين شاه مى‌انجامد. ابتداى اين بخش كه بيانگر خاطرات ايشان است، از تولد تا ورود به خدمت دولت، بسيار خلاصه و به ايجاز نگاشته شده است؛ دنباله اما، به تفصيل است.


قسمت ثانى، از مرگ ناصرالدين شاه آغاز و تا استعفاى ميرزا على‌اصغر خان امين‌السلطان از مقام صدارت، به طول مى‌انجامد. اين بخش، بيشتر شامل واقعات پيش و پس از سفر مظفرالدين شاه است به فرنگ؛ تفصيلى است از پيشكارى حسين قلى‌خان در آذربايجان؛ موجبات آن، واقعاتش، و پى‌آمدهايش.
قسمت ثانى، از مرگ ناصرالدين شاه آغاز و تا استعفاى ميرزا على‌اصغر خان امين‌السلطان از مقام صدارت، به طول مى‌انجامد. اين بخش، بيشتر شامل واقعات پيش و پس از سفر مظفرالدين شاه است به فرنگ؛ تفصيلى است از پيشكارى [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]] در آذربايجان؛ موجبات آن، واقعاتش، و پى‌آمدهايش.


قسمت آخر، پاره‌يى يادداشت‌هاست؛ تفصيل ماجراى قوچان، شرح احوال ميرزا نصرالله نائينى (مشيرالدوله)، و چندين موضوع ديگر را در برمى‌گيرد. قصد نگارنده نيز جاى دادن آن‌ها يا پيوستن‌شان بوده است در، يا كه بر خاطرات.
قسمت آخر، پاره‌يى يادداشت‌هاست؛ تفصيل ماجراى قوچان، شرح احوال ميرزا نصرالله نائينى (مشيرالدوله)، و چندين موضوع ديگر را در برمى‌گيرد. قصد نگارنده نيز جاى دادن آن‌ها يا پيوستن‌شان بوده است در، يا كه بر خاطرات.
خط ۱۰۴: خط ۸۵:
باب دوم و سوم: مكاتبات
باب دوم و سوم: مكاتبات


اين دو باب را چندين بخش است و هر بخش را ضمايمى. ترتيب بخش‌ها براساس حكومت‌هايى است كه حسين قلى‌خان بر عهده داشته است. اين بخش‌ها حاوى مكاتبات حسين قلى‌خان است با رضا قلى‌خان برادرزاده‌اش و تمامى نامه‌ها كه آورده خواهد شد، از حسين قلى‌خان و خطاب به رضا قلى‌خان. ضمايم هر بخش، مكاتبات حسين قلى‌خان را شامل است با غير و سايرين را با ايشان يا ديگر رجال آن عصر. كميت نامه‌هاى مندرج در هر بخش، يكى نيست. ملاك در گزينش تعداد نامه‌ها، اهميت تاريخى حوادث و حكومت‌هاى حسين قلى‌خان است، نيز حجم نگاشته‌هاى ايشان در آن سنوات. گاه بنا به مناسبت و اهميت موضوع، هفته‌يى چهارنامه و گاه يك نامه نگاشته‌اند. اين نامه‌ها معمولا با مقدمه‌يى كوتاه در باب تاريخ و نحوه‌ى ارسال نامه‌هاى پيشين آغاز و با بيان مسائل مختلف حكومتى به انجام مى‌روند. اهميت و ويژگى تاريخى اين نامه‌ها، از آنجا است كه تمامى مسائل عصر خويش را بازگو مى‌كنند، از مسائل اقتصادى و سياسى گرفته تا اخلاقى و فرهنگى و غيره.
اين دو باب را چندين بخش است و هر بخش را ضمايمى. ترتيب بخش‌ها براساس حكومت‌هايى است كه [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]] بر عهده داشته است. اين بخش‌ها حاوى مكاتبات [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]] است با رضا قلى‌خان برادرزاده‌اش و تمامى نامه‌ها كه آورده خواهد شد، از [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]] و خطاب به رضا قلى‌خان. ضمايم هر بخش، مكاتبات [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]] را شامل است با غير و سايرين را با ايشان يا ديگر رجال آن عصر. كميت نامه‌هاى مندرج در هر بخش، يكى نيست. ملاك در گزينش تعداد نامه‌ها، اهميت تاريخى حوادث و حكومت‌هاى حسين قلى‌خان است، نيز حجم نگاشته‌هاى ايشان در آن سنوات. گاه بنا به مناسبت و اهميت موضوع، هفته‌يى چهارنامه و گاه يك نامه نگاشته‌اند. اين نامه‌ها معمولا با مقدمه‌يى كوتاه در باب تاريخ و نحوه‌ى ارسال نامه‌هاى پيشين آغاز و با بيان مسائل مختلف حكومتى به انجام مى‌روند. اهميت و ويژگى تاريخى اين نامه‌ها، از آنجا است كه تمامى مسائل عصر خويش را بازگو مى‌كنند، از مسائل اقتصادى و سياسى گرفته تا اخلاقى و فرهنگى و غيره.


شيوه‌ى نگارش حسين قلى‌خان، چه در خاطرات و چه در نامه‌ها، از تكلف به دور است و به سادگى قرين. حوادث در تمامى آن‌ها به صراحت بازگو شده‌اند. مع هذا، نبود امنيت و ترس از افتادن نامه به دست غير، موجب شده است كه در برخى نامه‌ها پاره‌يى اشارات روى بنمايد. اين اشارات بيش از آن كه به حوادث باشند، به اشخاص راجعند؛ بدان معنى، كه از نام بردن افراد سرباز زده، آنان را به عناوينى چون «ساربان»، «فظ غليظ القلب»، و غيره مى‌نامد. مطالعه‌ى توأم خاطرات و اسناد، ما را به يافتن افراد مورد خطاب حسين قلى‌خان و به بازگشودن اين ابهام‌ها راه برد. تمامى اين موارد در پانويس هر نامه توضيح داده شده است. مشخصات امكنه را نيز با رجوع به فرهنگ جغرافيايى ايران و در مواردى فرهنگ دهخدا، در پانويس نامه‌ها ذكر شده است.
شيوه‌ى نگارش [[نظام‌السلطنه مافی، حسین‌قلی|حسين قلى‌خان]]، چه در خاطرات و چه در نامه‌ها، از تكلف به دور است و به سادگى قرين. حوادث در تمامى آن‌ها به صراحت بازگو شده‌اند. مع هذا، نبود امنيت و ترس از افتادن نامه به دست غير، موجب شده است كه در برخى نامه‌ها پاره‌يى اشارات روى بنمايد. اين اشارات بيش از آن كه به حوادث باشند، به اشخاص راجعند؛ بدان معنى، كه از نام بردن افراد سرباز زده، آنان را به عناوينى چون «ساربان»، «فظ غليظ القلب»، و غيره مى‌نامد. مطالعه‌ى توأم خاطرات و اسناد، ما را به يافتن افراد مورد خطاب حسين قلى‌خان و به بازگشودن اين ابهام‌ها راه برد. تمامى اين موارد در پانويس هر نامه توضيح داده شده است. مشخصات امكنه را نيز با رجوع به فرهنگ جغرافيايى ايران و در مواردى فرهنگ دهخدا، در پانويس نامه‌ها ذكر شده است.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==


فهرست مندرجات كتاب در ابتداى آن قيد شده است.
فهرست مندرجات كتاب در ابتداى آن قيد شده است.
خط ۱۱۶: خط ۹۶:
متن و مقدمه كتاب
متن و مقدمه كتاب


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[خاطرات تاج السلطنه]]


[[مراسلات طهران: نامه‌های مباشر میرزا حسین‌خان مبصرالسلطنه از تهران به کاشان، 1304- 1309ه. ق]]


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ ایران]]
[[رده: تاریخ ایران]]